Ağa Musa Nağıyev haqqında əlavə məlumatlar
Yüklə 257,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Doğum və ölüm, bu bir aksiomadır. Biz bacılar isə toyda iĢtirak edəcəyimizə ümidliyik, çünki həyat davam edir...
- Yaxud milyonçunun həyatının bir günü) Epiloq M
132 Ağa Musa da vaxtı ilə qarşısında oğlu İsmayılın çarəsi ta- pılmayan xəstəlikdən əridiyini gördükcə əlacsızlıqdan özünə yer tapmırdı. İndi biz bu canlı hadisənin şahidi idik. Amal bir idi. Yalnız fərq onda idi ki, İsmayıl bəy əmimiz, Aydın bəy dostumuz idi. Onun şərəfə verdiyi bütün ziyafətlərdə biz iki bacının yeri xüsusi idi. Onun söylədiyi bu sözlər indi də qulağımdadır: “Ağa Musa Nağıyevin nəvələrinə mənim hədsiz hörmət və istəyim var.” Aydın Qurbanov - oğlu Səmədin toyunda bizim iştirakımızın mütləq olacağına o qədər inandırdı ki, hətta biz onun xəstəliyini bir an unudurduq. O, həyat yoldaşı İrina xanıma bacım Solmaz üçün bu toyda kraliça paltarı alacağını da vurğulamışdı. O vaxt heç düşünməzdik ki, əlacsız - xeyriyyəçi Aydın Qur- banova milyonlar kömək edə bilməyəcək. Yarım əsrlik ömrünün tamamına 9 gün qalmış, 2004-cü il noyabrın 1-də dünyasını də- yişəcək, oğlunun toyunu görməyəcək. Doğum və ölüm, bu bir aksiomadır. Biz bacılar isə toyda iĢtirak edəcəyimizə ümidliyik, çünki həyat davam edir... 133 AЬA MUSANI XATIRLAYANLAR... B əşirovlar ailəsi məni arayıb, tapdı. Rəssam Əziz Əzizovun çəkdiyi Ağa Musanın portretini əldə etmiş Xanlar Bəşirovun məqsədi şəkli bizə çatdırmaq idi. Portreti təqdim edən Xanlar Bəşirovun danışdıqlarından: Rəssam Əziz Əzizovun yaradıcılığında inqilabdan əvvəl yaşamışların, fəaliyyətilə tarixdə iz qoymuşların yeri xüsusidir. Belə ki, onun emalatxanasında Məmmədəmin Rəsulzadə, Səttar Bəhlulzadə, Qara Qarayev kimi şəxsiyyətlərdən fərqli olaraq, ictimai fəaliyyətilə tam fərqli olan Ağa Musanın portretini gö- rəndə çox təəccübləndim. Sualımın cavabında Ağa Musa Nağı- yevin Azərbaycan xalqı üçün etdiklərinin unudulmaz olduğunu və bu şəxsiyyətə xüsusi hörməti olduğunu vurğuladı. O, Fransada iş adamı kimi çalışan qardaşı Xaqaninin maddi köməyilə bu portreti əldə edib, bizə çatdırmağı qərara alır. Ağa Musaya olan məhəbbətin hardan olduğuna aldığım ca- vab məni təsirləndirdi: - Ağa Musa Nağıyevin etdiklərini unutmaq olarmı? Xəstə- xanalar, möhtəşəm – analoqu olmayan binalar, nəhayət şollar suyu - bütün bunları unutmaq nankorluq olardı. Bizim ailənin bu şəxsiyyətə olan hörməti və istəyi tariximizdən irəli gəlir. Xanlar Bəşirovun ailəsi – ulu babası Şeyx İsmayıl nəslindən olub, 1859-cu ildə Şamaxıdan Neftçalaya köçür. Sonradan atası kiçik ikən Bakıya köçür və evləndiyi zövcəsi də Bakının İçərişə- hərindəndir. 134 Atası 1925-ci il təvəllüdlü Əyyub Balaməmməd oğlu Rusi- yada Timiryazev adına Kənd Təsərrüfatı Akademiyasını bitirib, bir alim kimi uzun müddət bu sahədə böyük işlər görüb. Xanlar Əyyub oğlunun əsas məqsədi milli-mənəvi dəyərləri- mizdən biri olan rəqs sənətinin sirlərini gələcək nəslə çatdırmaq- la dünya miqyasında tanıtdırmaqdır. Xanlar Bəşirov gözəl rəqqas olduğu kimi, bu gün rəqsin sir- lərini “Xəzər” universitetində müəllim olaraq tələbələrinə öyrə- dir. Onun Ağa Musaya olan məhəbbətindən irəli gəlir ki, məq- sədi peşəkar milli rəqslərin təməlini qoyan müəllimi, Respub- likanın Xalq artisti Əlibaba Abdullayevin yaradıcılığını davam etdirib onun məktəbini yaşatmaqdır. 135 DЦШЦNMЯK ЦЧЦN MЮVZU ―Y Ц K‖ FİLMİ (Yaxud milyonçunun həyatının bir günü) Epiloq M əşhur neft sahibkarı, milyonçu Ağa Musa Nağıyevə həsr etdiyim yazı qəzet və jurnallarda dərc edildikdən sonra, oxu- culardan çoxlu sayda xoş və səmimi sözlər yazılmış məktublar aldım. Bu sözləri “Panorama” qəzetinin müxbiri Georqiy Zaple- tin hələ 1998-2002-ci illərdə tez-tez təkrar edirdi. Onun yazıla- rına qayıdaq və fikirlərini öyrənək: “XIX əsrin axırlarında XX əsrin əvvəllərində sənaye maliyyə və ticarət elitası nümayəndələri sırasına daxil olan -H.Z.Tağıyev, A.M.Nağıyev, M.Muxtarov, Ş.Əsədullayev kimi görkəmli şəxsiy- yətlər öz koloriti ilə təsir edici fiqur olub. Başqa neft sənayeçiləri kimi Ağa Musa Nağıyev də ona məxsus olan neft mədənlərindən böyük gəlir əldə edib. Həmvətənləri arasında özündən sonra ən çox arxitektur binalar yadigar qoyan Ağa Musa olub. Kimdir Ağa Musa? Onun haqqında nə bilirik? Gələcək nəsil nə biləcək? Bu vaxtadək onun şəxsi keyfiyyətlərindən xəbərsiz olub, gördüyü böyük işlər haqqında düşünməmişik. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasında Ağa Musa Nağıyevin iri neft sahibkarı olması və binalarının milliləşdirilməsi haqda çox səth məlumat verilib. Onun xeyriyyəçiliyi haqda bir sətir belə yazılmayıb. Amma Ağa Musa Nağıyevə mənsub olan Binəqədidəki neft mədənlərində 1900 ildə istehsal olunan neftin miqdarı 10 mln. puda, 1904-1908-ci illərdə isə bu rəqəmin 12 mln.puda çatması; orada çalışan fahlələrin sayının 800-ə çatması, milyonlarının saya-hesaba gəlmədiyi haqda isə heç məlumat verilməyib”. 136 Georgiy Zapletin bizimlə (mən, qardaşım Rauf və bacım Solmaz) dəfələrlə görüşüb, söhbət edərkən o, Ağa Musa Nağı- yev haqqında heç yerdə eşitmədiklərini bizdən öyrənəndə heyrət içərisində idi. O, bu təəssüratlarını cəmləyərək, “Kontakt” jurnalında ailə- mizi əhatə etməklə Ağa Musa haqqında yazısı ilə oxucular ara- sında ajiotaj yaratdı. 1998-ci ildə Ağa Musa Nağıyevin nəşinin daimi qəbrə kö- çürülməsi prosesində iştirak edən, milliyyətcə əcnəbi olan bu insan, Azərbaycanın neft tarixinə elə baş vurdu ki, bir anlığa mənim ensiklopediyanın hazırlanmasında iştirak edən müəllifə “rəhmim” gəldi. Yeri gəlmişkən G.Zapletin qürurla söyləyir ki, Mir Mövsüm Ağa onun başına sığal çəkib (bunu qeyd etməyi vacib bildim). Söhbət Ağa Musa Nağıyevin həyatından bir gününə həsr edilmiş “Yük” filmindən gedəcək. Ağa Musa Nağıyev və Hacı Zeynalabdin Tağıyevin həyata keçirdikləri xeyirxah işləri və yaşadıqları dövrdən bəhs edən, 1995-ci ildə çəkilmiş “Yük” filmi 2000-ci ildə hələ ekran üzü görməmişdi. 2000-ci ildə möcüzə baş verdi desəm, yanılmaram. Vaxtı ilə “Azərbaycanfilm” Kinostudiyasında işlədiyimdən, yaradıcı heyətlə əlaqəmi kəsməmişdim. Axtarış apardım, filmin rejissoru Rövşən Almuradlı ilə görüşüb, film barəsində məlumat aldım. Məmnuniyyətlə filmə baxış keçirməyi qərarlaşdırdıq. Yaxın qohumlarım, mətbuat işçiləri və ən əsası G.Zapletini filmə baxmağa dəvət etdim. Filmin sonunda zalda sükutu pozmağa cürət edən tapılmadı. Hamı sözün əsl mənasında təəccüb içərisində idi. Onlar bir ağızdan dedilər: "Necə olub ki, bu cür şedevr film neçə illərdir ekran üzü görməyib”?! Düşünürəm ki, filmə baxan hər bir kəs bir işıqlı insanın xatirinə digərinin ehtiyacı öz əksini “Yük” filmində tapa biləcək və artıq dünyasını dəyişmiş Ağa Musanı, Mirzə Fərəcovu (spon- Yüklə 257,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|