142
man təkəbbürlə üz çevirər,sanki eşitməyir, ya da qulaqları eşitməyən
adamlar kimi özünü göstərər. Ona ağır əzab müjdəsi ver.
Dini hekayə:-Bir gün bir nəfər evində oğru görür və onu tutmaq
istəyəndə oğru qaçır. Adam oğrunun arxasınca düşərək onu tutmağa
çalışır. İki-üç küçə keçdikdən sonra oğrunu tam tutmaq istərkən, bir
başqa oğru onu bərkdən səsləyir:”Tez buraya gəl, yetiş” Adam orada nə
isə daha pis hadisə olduğunu düşünərək, səsin gəldiyi tərəfə qaçır. Onu
çağıranın yanına çataraq:
- “Nə var? Nə olub? Niyə məni belə həyəcanla çağırdın?”-deyə soru-
şur.Oğru cavabında həyəcanla:
-“Bax,bu, oğrunun ayaq izləridir. O, bu tərəfdən qaçmışdır. Vaxt
itirmədən onun arxasınca qaçıb, onu tut,”-deyir.
Adam cavab verir:- “Ay ağılsız!Mən onun izini neyləyirəm? Özünü
artıq tutmaq üzrə idim və sən məni çağırdın, əgər çağırmasaydın, artıq
onu tutmuşdum.”
Açıqlaması:-Mövlana bu hekayədə Allahın zatı və sifətlərini açıq-
layır. Allahın zatından pərdəli olanlar, sadəcə, Allahın sənətini və var-
lıqlarını görürlər. Yaranmışlara, yəni sifətlərə baxıb qaldıqları üçün də
Allahın zatından məhrum qalıblar. Hekayədə ev sahibi Allahın zatı-
nı və haqqı tanımaq istəyən, izləri göstərən oğru isə sifətlərlə əlləşən
qəflət əhlini təmsil edir. (M.Cəzalı“Altın Ögüd lər” -tərcümə Hüseyn
Okur.)
ALLAH İSTƏDİYİ BƏNDƏSİNİ QURANA
HİDAYƏT EDƏR
ər-Rad-31-Əgər aləmdə dağları yerindən oynadan, ya yeri parçala-
yan, ya da ölüləri dirildib danışdıran kitab olsa, o da Qurandır. Əksinə,
bu əmrlərin hamısı Allaha məxsusdur. Məgər möminlər bilmirlər ki,
Allah istəsəydi, şübhəsiz, insanların hamısını hidayət edərdi.
əl-Həcc-16-Biz Quranı nazil etdik. Burada Allahın birliyini və onun
gözəl hökmlərini aşkar dəlillərlə açıqladıq. Allah istədiyi bəndəsini Qu-
rana hidayət edər.
əl-Kəhf-57-Allahın ayələri ilə nəsihət oxunandan sonra onlardan üz
döndərən və öz əlləri ilə özündən qabaq göndərdiyi günah əməlləri unu-
dan kəsdən daha zalım kimdir? Biz belə şəxslərin qəlblərinə ayələri an-
lamamaları üçün pərdə saldıq, onların qulaqlarına ağırlıq verdik. Əgər
sən onları hidayət tərəfə çağırsan da, onlar hidayət tapmazlar.
143
ər-Rum-57-59-Biz bu Quranda xalq üçün hər cür məsəl gətirmişik.
Onlara əgər bir ayə oxusan, kafirlər deyəcəklər: ”Siz yalançılardan
başqa bir şey deyilsiniz.“Elmsiz, bilikdə payı olmayanların ürəyinə Al-
lah belə möhür vurar.”
Hədis:İmam Əli ibn Hüseyn (Zeynəl Abidin) buyurdu:-Quran ayələri
xəzinədir və hər dəfə xəzinə açılanda, gözəldir ki, xəzinənin içində nə
olduğuna baxasan. (Üsuli-Kafi c.2, s.609)
QURANDAKI MÜQƏTTƏƏ HƏRFLƏRİ HAQQINDA
Hansı bir vərəqi yazdınsa əgər,
İkicə hərf ilə dedin müxtəsər.
Bir dağ çapmadısa”kəf”ilə “nun”
Göy adlı bir böyük Bisutun qurdun
Hardasa dünyanın dövləti varı
Bu iki hərfdir onun açarı.
Yalnış bir hərfdə yazmadın yeni,
Qoydun hər nöqtəni sən öz yerinə
Sənin nemətinlə yarandı aləm,
Yoxdur bu səhnədə başqa bir qələm!
əş-Şura-1-3-And olsun bu hərflərə (müqəttəə hərflərinə)! Göylərdə
və yerdə olanlar Allah üçündür.Allahın şəni uca və böyükdür.O, qələbə
çalan və hikmətlə iş görəndir.
Açıqlama:-Qurani-Kərimin 114 surəsindən 29 surəsi müqəttəə adla-
nan hərflər ilə başlayır. Müqəttəə hərfləri ərəb əlifbasında olan 28 hərfin
14-ü ilə səslənir. Bu hərflərin tələffüzü zamanı hərf öz adı ilə ayrı-ay-
rılıqda tələffüz olunur. Bu hərflərə Allahın xüsusi rəmzləri deyilir. Bu
haqda Əli (ə.s.) belə buyurur:-Allahı çağıranda belə deyin:-Yə, Kəf,
Nun, Əyın, Sad, və ya Yə, Nun, Mim, Əyin, Sin, Qaf.
Annemarie Schımmel’in (1922 - 2003Alman İranolojist və İslam və
Təsavvuf araşdırmacısı) bildirdiyinə görə əbcəd hərflərinin mahiyyətini
bildirən rəqəmlər toplumu səmavi bilgilərdən qaynaqlanmışdır.Hətta
sirli əbcəd hərflərindən doqquzunun Hz.Adəmə (ə.s.) ilk dəfə vəhy
olaraq gəldiyi də qaynaqlara istinadən bildirilir.Əbcəd hərflərini yad-
da saxlamaq üçün 8-kəlmədən istifadə olunur:1)Əbcəd-başladı, (əlif,
bə, cim, dəl 2)Həvvəz-Birləşdirdi (hə, vav, zə) 3)Hütti-Xəbərdar oldu,
(hə, ta ,yə) 4)Kələmən-Sözə gəldi (danışdı) (kəf, lm, mim, nun)5)
Səfəs-Tez öyrəndi, (sə, hə, zəl); 6)Qərəşət-Səliqəyə saldı, (gaf, ra, şın,
144
tə); 7)Səxiz-Baxdı, 8)Zəziq-Tanış etdi (başa çatdırdı) (qaf, ra, şın, tə).
Əbcəd hərflərinin hər birinin öz rəqəmi,öz rəmzi işarəsi vardır və bu
rəflərin hər biri Allahın ismi şəriflərini bildirir.Bu hərflərin möcüzəvi
sirləri İmam Qəzzali də əsərlərində“müsəlləsül-Qazalî” adı altında bu
rəqəblərin hökmləri haqqında sirləri açıqlamağa çalışmışdır. Əslində
isə bu rəqəmlərin sirr və hikmətləri yalnız Hz. Əli və onun övladlarına
məlumdur.
Dünyanın hərflərlə yaradıldığı yazılmışdır. Hərflərin əlaqəsi biz
zəncir formasında insanı duyğudan duyğuya götürür.Bir cümləni oxu-
yaraq, onun bir parçası oluruq, sanki bir işığın içinə axdığımız kimi. Bu
axma hissi bizi bir məqsədə gətirir.
“40 sual” kitabında bildirildiyi kimi Allah-taala dörd ünsürü biri
digərinin içinə girə bilən şəkildə var etdi: su, od, hava və torpaq.
Məsələn:atəş havaya çevrilə bilər; hava da atəşə çevrilə bilər. Hərflərdə
də Tə hərfi Ta hərfinə; Sin hərfi Sad hərfinə çevrilməsi kimi. Həqiqətən
ünsürlərdən bu hərflər meydana gəlmişdir.
- Torpaq ünsüründən: pəltək Sə, Ta, Cim , Ləm, Hə, Nun və Mim
hərfləri meydana gətirilmişdir.
-Su ünsüründən: Sin, Ğayn, Tə, Hə, Dad ,Fə ,Kəf meydana
gətirilmişdir.
-Hava ünsüründən: Zəl, Əiyn, Za, Sad və Vav hərfləri meydana
gətirilmişdir.
Atəş ünsüründən : Həmzə, Qaf, Bə, Sin, Ra, Cim ,Ləm hərfləri mey-
dana gətirilmişdir.
Bütün bu hərflər Əlifin həqiqətindən zühür etmişlər. Əlif, ruh
və hiss olaraq onların,yəni bütün fələklərin fələyidir.Söylənilir ki,
hərflər də ümmətlərdən bir ümmətdir. Onlar da Allahın əmrlərinə
tabedirlər,onların öz adları, öz şəriətləri, öz peyğəmbərləri vardır və
onlarda Allaha ibadət edirlər.
- “Əlif, Lam, Mim” dəki Əlif tövhidə işarədir; Mim, həlak edilə
bilməz bir mülkə işarədir; bu iki hərf arasındakı Ləm isə, ikisi arasın-
da rabitə üçün bir vasitədir. Ləm’ın xəttinin düşdüyü sətirə baxsan,
Əlifin gövdəsinin orada onun ucuna çatdığını görərsən, Mim isə on-
dan aşağıya doğru enməyə başlayır. Sonra, orada “ən gözəl formadan”
–xətdən “aşağıların aşağısı” na qədər enər ki, bura mim’in kökünün
bitmə nöqtəsidir. Necə ki, Allah-təala belə buyurur: “... Biz insanı ən
gözəl biçimdə yaratdıq! Sonra onu aşağıların aşağısına göndərdik. “
Əlif -Ləm-Mim hərflərində Ləm bir sifətdir. Mim isə onun əsəri və
onun hərəkətidir.
Dostları ilə paylaş: |