26
yaranırdı. Buna görə də şəhərlərdə xüsusi ayrıca şöbələr yara-
dıldı əvvəlcə. Bunlar ilk başda olduqca kiçik və sadəcə bir neçə
otaqdan ibarət şöbələr idilər. Ya həkim tərəfindən namizədlərə
müvafiq dərmanlar verilir və onlar özləri istifadə edərək həyat-
larını sonlandırırdılar ya da həkimlər bir başa tətbiq edirdilər
dərmanları. Sonradan bir sıra təşkilatların təkidi ilə bu şöbələr-
də nisbətən dəyişikliklər edilməsi təklif olundu.
Hector Qonzalez yenə olduqca ciddi və inadkar formada
çıxış edirdi: “Biz bu insanlara heç olmasa zülüm çəkərək ya-
şadıqları bu həyatı sonlandırarkən heç olmazsa xoş bir gün ya-
şatmalıyıq. Vətəndaşları işsizlik və evsizlikdən əziyyət çəkən
bu dövlətdən gözləntimiz odur ki heç olmasa onlara düzgün
bir yaşam verə bilmirlərsə, düzgün bir ölüm versinlər. İki otaq-
lı dörd divarın arasında sanki bir qurban kimi gedib həyatla vi-
dalaşmaq olduqca acılancaqlı səslənir elə deyilmi? Yəqin ki bu
məsələdə mənimlə razılaşarsınız ki, siz, sabah o xəstələrin ye-
rində olsanız, bu istəyəcəyiniz ən sonuncu vida forması olardı.
Biz bir ictimai təşkilat olaraq öz borcumuzu yerinə yetirmişik
və dövlətə bu barədə hazırlamış olduğumuz xüsusi layihəmizi
artıq təqdim etmişik. Bu layihənin üstündə uzun müddətdir ki
hazırlıqlarımız gedirdi, son çərşənbə günü bütün hazırlıqları
tamamlayıb təqdimetməni bitirməyə nail olduq. Qısaca izah
edəsi olsaq əgər, xəstələrimiz və zərərçəkənlərimiz üçün (o bu
sözü həyatdan zərərçəkmişləri nəzərdə tutaraq xüsusi vurğuy-
la işlədirdi) spesifik kamplar, düşərgələr yaradılmasıyla bağlı
geniş və ən kiçik təfərrüatına qədər düşünülmüş böyük bir la-
yihədir. Evtanaziya kamplarının layihəsi.”
Hector Qonzalez, uşaq ikən, bir gün məktəbdən evə qayı-
danda, öz xəstə anasını otağında asılı vəziyyətdə ölü tapmış-
dı. Bir uşaq üçün bu olduqca ağır travma idi. Qorxudan ağ-
layaraq küçəyə qaçmış və səsə gəlmiş qonşular anasını yerə
endirmişdilər. Atası yox idi. Anasını heç vaxt bağışlamaya-
cağını düşünmüşdü ilk başda. Onu həm anasız, həm kimsəsiz
qoyurdu öz gedişilə. Və üstəlik, balaca bir uşağın onu görə
biləcəyi bir yerdə özünü asaraq. Bu şübhəsiz ki bağışlanmaz
27
bir hərəkət idi. Ancaq o, tez-tez anasının onu mütəmadi yox-
lamaya gələn həkiminə yalvarışlarını eşitmişdi qapı arxasın-
dan “həkim, al canımı yalvarıram! Belə yaşaya bilmirəm! Bu
ağrılara dözə bilmirəm! Dözə bilmirəm”. Kimin ağrıları daha
ağır idi? Gecələri belə qışqıraraq və zarıyaraq yatmağa çalı-
şan və yata bilməyən anasının, yoxsa anasız qalmış Hecto-
run? O zamanla anasını anlamağa və bağışlamağa başlamışdı.
Ölümdən sonra onu kimsəsizlər evinə, bir yetimxanaya yer-
ləşdirmişdilər. Ona uzun müddət istədiyi vaxtı anasının mə-
zarını ziyarət emə şansı vermişdilərsə də o getməmişdi, incik
idi. Ancaq hər gecə anasının çığlıqlarını eşidirdi yuxularında
və yetimxananın koridorlarında, “bu ağrılara dözə bilmirəm
həkim”, əks-səda edirdi anasının səsi qulaqlarında. Bir müd-
dət sonra o anlayırdı artıq, böyüyürdü. Anası, hər ikisi üçün
düzgün olanı etmişdi. Yavaş-yavaş əriyib getməsinə səbəb
olan xəstəliyi onsuz da onun canını alacaqdı qısa müddətə
və Hector onsuz da kimsəsiz qalacaqdı. Anası sadəcə ağrıla-
rından tez qurtulmağa və Hectorun heç olmasa yetimxanaya
gedərək daha yaxşı bir şəraitdə olmasına çalışırdı. Onsuz da,
evdə dövlətin onlara xəstə anası və atasızlığı səbəbilə verdiyi
yardım ilə olduqca çətin şəraitdə yaşayırdılar. Üstəlik balaca
Hector xəstə anasının qayğısına qalmaq zorunda idi. Anası
onu xilas edirdi əslində gedişiylə. Sadəcə, başqa seçimi ol-
madığı üçün özünü asaraq vidalaşırdı. Amma bu olduqca ağır
olmuş olmalı idi. Tez-tez anasının son anlarını xəyal edirdi,
ağlayaraq ipi boynuna keçirməsini təsəvvür edirdi, Hectorun
birazdan evə gələcəyini bilərək edirdi bunu. Və buna görə
daha da artıq ağlayırdı onu belə bir mənzərəylə üz-üzə qal-
mağa vadar etdiyi üçün. Bir gün qaçdı yetimxanadan Hector
və anasının basdırıldığı məzarlığa getdi ağlayaraq. “Bağış-
la məni” deyə gözyaşı tökdü anasının məzarı üstündə. “Ba-
ğışla daha əvvəl gəlmədiyim üçün ziyarətinə. Bağışla səni
qınadığım üçün. Bağışla uşaqlıq etdiyim üçün. Səndən ötrü
çox darıxıram ana” deyə fəryad etmişdi onun yeniyetmə ürə-
yi sinəsində. “Söz verirəm sənə, vəkil olacam bir gün, sənin
28
istədiyin kimi” deyə söz verirdi əli ilə gözlərin silib anasının
yanından ayrılarkən, uşaqcasına.
O böyüdü və sözünü tutdu. Mübairzəsinə sadiq qaldı. Ye-
timxanadan ayrıldı və hüquq fakultəsinə daxil oldu. Universi-
tet illərində yolları evtanaziya təşkilatlarından biri ilə kəsişdi.
Bir müddət üzvlükdən sonra öz dostu ilə birlikdə artıq vəkillik
etdiyi illərdə “Ölmə haqqı” adlı təşkilatı qurdu. Anasının fər-
yadları hələ də qulaqlarında idi. Sadəcə insanların daha rahat
və ağrısız ölə bilmələrini istəyirdi. Onun üzündə yaşamış oldu-
ğu həyatın hüznünü hiss etmək olurdu. Olduqca hüznlü, qəm-
gin və özünə məxsus üz quruluşu var idi. Əsil “ölmə haqqı”
deyə bir adı olan təşkilatın qurucusu olacaq bir üz ifadəsinə
sahib idi.
* * *
Bir müddət sonra onun “Evtanaziya kampları” layihəsi
müvafiq qurumlar tərəfindən təsdiqləndi və ölmə haqqı təşki-
latı dövlətlə iş birliyinə başladı. Həmçinin adlarını keçmişdəki
intihar və edamlarda istifadə edilən bitkidən, həm də Sokratı
öldürən conium maculatum bitkisindən alan başqa bir təşki-
lat, Hemlock Cəmiyyəti də onlara qoşuldu. Layihə həm də
ona görə təsdiqlənmişdi ki onlar evtanaziya kamplarını şəhər
xarici ərazilərə, təbiət qoynuna, dağlıq ərazi kimi yerlərə da-
şımağı təklif etmişdilər. Bu həm o şöbələri şəhərlərdən uzaq-
laşdıraraq bu tip neqativ məkanların insanların gözü önündə
olmamasına kömək edəcək, həm də zərərçəkmişləri son mən-
zilə yola salarkən onlara axırıncı dəfə təbiət qoynunda dinclik
bəxş edəcəkdi. Üstəlik insanlar ani intihar qərarlarında uzun
bir yol getməli olacaqdılar deyə onları ani qərarlardan yayın-
dıracaqdılar. Layihə üçün ayrıca maliyə fondu yaradılmışdı.
Fonda həm dövlət tərəfindən dəstək olunacaqdı, həm xüsusi
şirkət və varlı şəxslərin bağışları, həm də zərərçəkənlərin öz-
ləri son mənzilə gedərkən istədikləri halda öz var-dövlətlərini
Dostları ilə paylaş: |