−Алимләрин кәрамәтләри−

«Nə demişdim yerinə yetir»

Cənab şeyx Muxtar Ruhani nəql edir:

Bir gün seyyidə və kasıb bir qadın məndən çadır və baş örtüyü istədi. Dedim, indi sənin xahişini yerinə yetirməyə bir şeyim yoxdur. Təsadüfən həmin gün Şeyx Həsənəli İsfəhaninin yanına getməli oldum.

Xudahafizləşib yanından çıxmaq istəyirdim ki, mənə bir az pul uzadıb dedi:

Bu pulu götür həmin seyyidə qadına çadır və baş örtüyü al. Sonra əlavə bir tümən pul, bir kisə də düyünün qəbzini verdi ki, o qadına çatdırım.

Təəccüb məni götürdü ki, şeyx hardan xəbər tutdu ki, belə bir qadın məndən çadır istəmişdi? Xülasə ordan çıxıb yola düzəldim. Yolda fikirləşdim ki, hələlik bu bir tüməni və düyünün qəbzini qadına verməyim, başqa vaxt verərəm, amma birdən qulağıma şeyxin səsi gəldi ki, dedi:

Nə demişdim yerinə yetir, işə dəxalət etmə!¹

«Yalnız bir neçə−saniyə»

Seyyid Əbülqasim Hindi nəql edir ki, Şeyx Həsənəli İsfəhani ilə birlikdə Məşhədin ətraf dağlarından birinə − Məcuni dağına getmişdik. Bu anda dağın bir kənarından quldurluğu ilə ətraf kəndlərin canına qorxu salmış Məhəmməd Quşabadi peyda oldu və xəbərdarlıq etdi ki, yerinizdən tərpənsəniz, özünüzü ölmüş bilin.

Şeyx məndən soruşdu:

Dəstəmazın varmı? Dedim:

Bəli. Əlimdən yapışıb dedi:

Gözlərini yum. Bir neçə saniyədən sonra bir-iki addım getməmişdik ki, buyurdu:

Aç gözlərini. Elə ki, gözlərimi açdım, gördüm şəhər darvazasının yaxınlığındayıq.

Həmin gün günortadan sonra yanına getdim... Soruşdu: Səhərki əhvalatı kimsəyə danışmamışsan ki? Dedim:

Yox. Dedi:

Dilinə yiyəlik edə bilməyin çox yaxşıdır. Hələ ki, mən sağam o macəranı bir kəsə söyləməməlisən, yoxsa öz həlakına səbəb olarsan.²

«Şəfaverici nəfəs»

Etibarlı dostlarımdan biri deyirdi:

Şeyx Həsənəli İsfəhani ölən günü, bir nəfər məsihi qadın cənazənin yolu üstündə başına-sinəsinə döyüb şivən qoparırdı.

Dedim:

Məgər sən məsihi deyilsən? Axı bu kişi müsəlman ruhanisidir. Dedi:

Mənim yanımda olan bu iki qızım bir-iki il bundan qabaq çarəsi tapılmayan xəstəliyə tutulmuşdular. Nə qədər dəva-dərman elədik, bir xeyri olmadı. Hətta amerikalı həkimlərə də göstərdik, bizi məyus etdilər. Get-gedə xəstəlikləri şiddətləndi və ölümcül vəziyyətə düşdülər.

Müsəlman qadın olan qonşumuz bizim bu halımızı görüb dedi:

Xəstənizin şəfası üçün Noxudəki kəndinə gedin və İsanəfəsli Həsənəli İsfəhanidən kömək diləyin. Dedi ki, mənim bu çadramı da sal başına get ora.

Əlacsızlıqdan onun çadrasını başıma salıb soruşa-soruşa gedib şeyx olan kəndə çıxdım. Gördüm şeyx qapının qarşısında oturub və bir dəstə hacəti olanlar da ətrafında əyləşiblər.

Mən də öz dinimi izhar etmədən dərdimi söylədim. Dedi:

Bu iki ənciri götür, həmin o qonşuluğundakı müsəlman qadına ver. De ki, dəstəmazlı halda bunları qızlara yedizdirsin. Dedim:

Yeməyə halları yoxdur. Dedi:

Suda qarışdırın həll olsun, qarışıq suyu içirin.

Şəhərə qayıtdım və əncirləri həmin müsəlman qadına verdim. Dəstəmaz alıb əncirləri suda həll etdi və mənim xəstə qızlarımın boğazına tökdü. Gözlənilmədən bir-neçə dəqiqədən sonra gözlərini açdılar və şəfa tapdılar. Bəli belə bir insan bizim aramızdan gedib.¹
Ruhul-Qüdsün feyzi əgər mədəd buyursa

Məsiha edəni hər bir kəs edərdi.

«Səni öldürəcəyəm»

Mirzə Çehelsütuninin oğlu Mirzə Məhəmməd nəql edirdi:

Xeyratxan mədrəsəsinin dalanında bir nəfərin silah dükanı var idi. Bu adamın boynunun kökündən böyük bir şiş çıxmışdı. Bir gün mən Həsənəli İsfəhani ilə birlikdə Noxudəki kəndinə gedirdik. Həmin silah satan adam da şəhərdən bizim arxamızca düşüb gəlirdi və tez-tez deyirdi:

Ya şeyx! Ya mənə şəfa verin, ya da öldürün. Şeyx ona etina etmirdi.

Yolun yarısını getmişdik ki, şeyx arxaya dönüb onun qulağına astaca nəsə pıçıldadı. Həmin şəxs ucadan dedi:

Razıyam, söz verirəm.

Şeyx sonra dedi:

Bax ha... Səni öldürəcəyəm. Həmin adam ərz etdi:

Oldu, öldürün.

Şeyx minikdən düşüb o kişiyə dedi ki, yolun bir kənarında əyləşsin. Sonra cibindən bir bıçaq çıxardıb onun boynunun dibindəki şişin üstünü çərtdi və içindəki domba yeri çölə çıxartdı. Yarıq yerdən bir xeyli çirk axdıqdan sonra bıçağın yanı ilə yaranın üstünə sığal çəkdi ki, dərinin altı tamam boşalsın. Sonra ağzının tüpürcəyindən yaranın üzərinə bir az vurub bıçaqla sığalladı.

Sonra dedi: Yaranı dəsmalla bağla, çıx get. Bir neçə gündən sonra yaranın yeri tamamilə sağaldı.

Bu hadisənin üstündən bir neçə il keçdi.

Şeyx Həsənəli vəfat edəndən sonra o adamı yenidən gördüm. Boynunda təzədən həmin şişdən çıxmışdı. Ondan soruşdum, o günü şeyx Həsənəli sənin qulağına nə dedi ki, sən dedin razıyam?

Dedi:

Mənim ərli arvadlarla qeyri-əxlaqi əlaqələrim olurdu. Şeyx dedi, əgər söz versən ki, bir daha bu cür işlərə baş qoşmayacaqsan, xəstəliyini müalicə edərəm. Sonra dedi, əgər bir də belə işlərə qurşansan, şişin yenidən peyda olacaq və öləcəksən. Mən qəbul etdim.

Neçə ildən sonra şeytan məni yoldan çıxartdı, yenidən həmin günaha batdım. Bilirəm ki, bu şiş məni bu dəfə öldürəcək.

Çox keçmədi həmin adam vəfat etdi.¹

«Arifin duasının təsiri»

Nəhavəndin hörmətli şəxslərindən sayılan Zəfəris-Sultan nəql edirdi:

Şeyx Həsənəli İsfəhaninin yanına gedib ərz etdim:

Gəlinimin uşağı olmur. Dedi niyə? Dedim yumurtalığını çıxarıblar, həkimlər deyir artıq hamilə ola bilməz.

Şeyx buyurdu:

Sən oğlun üçün övlad istəyirsən, daha nə işin var gəlininin yumurtalığı var, ya yox. Sonra dua yazıb bir neçə dənə də xurma verdi. Allah Öz lütfü ilə onlara bir-neçə övlad nəsib elədi.²

«Bir neçə gün sonra»

Şəhər merinin yüksək rütbəli işçilərindən biri deyirdi:

Müəyyən səbəblərə görə məni işdən çıxardılar. Şeyx Həsənəlinin yanına gedib dərdimi söylədim. Dedi: Namazlarını vaxtında qıl, qırx gün sonra işlərin düzələcək.

Bir ay keçdi xəbər çıxmadı. Təzədən şeyxin yanına getdim. Buyurdu:

Dedim ki, qırx gün!

Nə qədər fikirləşsəm də ümid yeri görmədim. Qırxıncı gün küçənin kənarında çayxanaların birində oturmuşdum. Məşhədin keçmiş meri Məhəmmədəli Rövşən faytonla həmin küçədən keçirdi. Yanımdan keçəndə ayağa qalxıb salam verdim. Faytonu saxlatdırıb soruşdu: Burda niyə oturmusan? Məgər işin-gücün yoxdur? Əhvalatı danışdım.

Dedi:

Gəl mənimlə... Onunla bərabər faytona oturub icra hakimiyyətinə getdik. O saat əmr etdi, mənə qarşı olan ittihamı geri götürdülər. Təzədən məni iş başına qaytardı. Qırxıncı günün düz günorta çağı − şeyxin dediyi vaxt − məni yenidən işə bərpa etdilər.¹