Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti hisoblash usullari

“filtr”
shaklida- masalani yechayotgan kishi tasodifiy ravishda 
yechish usulini izlab birin-ketin mavjud usullarni qo’llab ko’radi.
28.Analiz sintez orqali qo’llanilishi- aylanaga tashqi chizilgan teng tomonli uchburchak 
perimetri bu uchburchakka ichki chizilgan teng tomonli uchburchak perimetridan ikki marta 
katta ekanligini isbotlashni qaralsa. Avvalo AOS uchburchak qaraladi va A
1
S
1
bu uchburchak 
o’rta chizig’i ekanligi ibotlanadi, so’ngra esa xuddi shunday ichki chizilgan uchburchak 
tomonlari yarmiga teng ekanligi isbotlanadi.Demak, bulardan tashqi chizilgan uchburchak 
perimetri ichki chizilgan uchburchak perimetridan ikki marta katta ekanligi kelib chiqadi. 
29.
Umumlashtirish-
obyektlar to’plamiga tegishli va bu obyektlarni birlashtiruvchi 
birorta xossa fikran ajratiladi. 
30. Umumlashtirishda- a) obyekt biror o’zgarmasni o’zgaruvchi bilan almashtirish( 
uchburchakni ko’pburchak bilan); b) o’rganilayotgan obyektga qo’yilgan cheklashni olib 
tashlash( masalan, birinchi chorakdagi burchakni ixtiyoriy burchak bilan) usullari qo’llaniladi. 
31.
Maxsuslashtirish-
o’rganilayotgan obyekt xossalari to’plamidan birorta xossa fikran 
ajratishdan iborat.. 
32.Maxsuslashtirish
–berilgan to’plamdan bunda yotuvchi to’plamga qarashga o’tishdan 
iborat.
34.
Abstraksiya- 
analiz va umumlashtirish kabi ikki xil shaklda bo’lishi mumkin. 
Birinchi shakli
, predmetni hissiy bilish bo’lib, bunda predmetning bir xossasiga qaramasdan 
boshqa uning xossalarini ajratishdir. Geometrik jism sifatida qarab predmetning shakli, 
o’lchovlari, tekislikda yoki fazo-dagi vaziyatiga qaraladi. 
Ikkinchi shakli
abstraksiya hissiy 
bilishdan umuman olganda kelib chiqadi. Masalan, uchburchakning turli burchaklar buyicha 
sinflashda abstraktlashtirib uchburchakning turlicha tomonga egaligi xossasiga e’tibor bermay, 
abstrakt uchburchak tushunchasi bilan ish ko’riladi. etish uchun muhim xossa ajratib qaraladi. 

---

262