Almaz Əliyeva Məcid qızı nato da həRBİ-Sİyasi İslahatlar və
Yüklə 1,82 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əlavə 1. Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı Vaşinqton, Kolumbiya Federal dairəsi, 4 aprel 1949
NATO-nun universallaşma strategiyası təşkilatın manevr imkanlarını genişləndirir. Belə ki, bəzi hallarda xeyli vəsait tələb edən hərbi vasitələr problemin həlli üçün kifayət etmir, qeyri-hərbi vasitələrindən istifadə etm ək tələb olunur. Bu yolla həm vəsaitə qənaət etmək mümkün olur, ən əsası isə, insan itkisinin qarşısı alınmış olur. Qeyri-hərbi sahələrdə əməkdaşlıq xalqlar, insanlar arasında anlaşma
mühiti yaradır
və beynəlxalq təhlükəsizlik üçün etibarlı zəmin formalaşdınr. Lakin NATO çərçivəsində aparılan bu siyasət təkqütblü dünya sisteminin formalaşmasına xidmət edir. Təkqütblü sistem isə, ümumbəşəri demokratik dəyərlərə ziddir və dünyada ciddi narazılıqla qarşılanır. Balanslaşdınlmış xarici siyasət
xətti yürüdən
Azərbaycan Respublikası öz imkanlarını nəzərə alaraq mövcud beynəlxalq vəziyyətə adekvat mövqe nümayiş etdirir. Avrotlantika strukturlarına inteqrasiya məqsədini qarşıya qoymuş ölkəmiz NATO ilə əməkdaşlığa böyük əhəmiyyət verir. Təşkilatla ilk rəsmi əlaqəmiz 1992-ci ildə yaranmış, ötən illər ərzində bu sahədə müəyyən uğurlar əldə edilmiş, əməkdaşlığın xeyli inkişaf etdirilməsi mümkün olmuşdur. 1994-cü ilin mayında ölkəmizin «Sülh Naminə Tərəfdaşlıq» proqramına qoşulması Alyansla əməkdaşlıq sahəsində qarşımızda geniş perspektivlər açmışdır. Qeyd edək ki, Azərbaycan Respublikasının NATO ilə əməkdaşlığı milli dövlətçilik maraqlanmızdan qaynaqlanır və bu əlaqələr konkret məqsədlərə istiqamətlənmişdir: • Hərbi-siyasi idarəetmə və təhlükəsizlik sahəsində daha zəngin təcrübəyə malik NATO ölkələri ilə təcrübə mübadiləsi; 228 •
və qeyri-hərbi sahələrdə islahatların aparılması üçün maddi-texniki dəstək; • Silahlı Qüvvələrin və
güc (təhlükəsizlik) strukturlarının döyüş hazırlığının, peşəkarlıq səviyyəsinin yüksəldilməsi; • Ölkənin təhlükəsizliyinin və maraqlarının təmin olunması üçün daha etibarlı zəmanət və şərait yaradılması (NATO çətiri); • Demokratik islahatların uğurla aparılması üçün Qərb dövlətləri ilə təcrübə mübadiləsi və s. Kitabda NATO-nun Cənubi Qafqazda rolu, eləcə də NATO-Azərbaycan əməkdaşlığının müxtəlif məqamlan, regionda güclü, dərin tarixi köklərə malik maraqlannı qorumağa çalışan Rusiya və İranın Alyansın Cənubi Qafqazdakı mövcudluğuna münasibəti geniş təhlil olunur. Bütün bu yananaşmalan ümumiləşdirib, aşağıdakı nəticələrə gələ bilərik: • NATO Qərb dəyərlərinin təhlükəsizliyinin (o cümlədən ABŞ-ın maraqlarının) qorunması məqsədilə yaradılmışdır. Effektiv fəaliyyət nəticəsində qarşısına qoyulmuş vəzifələrin öhdəsindən uğurla gələn Alyans təhlükəsizlik sahəsində fəaliyyət göstərən analoji birliklərdən fərqli olaraq özünü doğrultmuşdur; • Öz mövcudluğunun zəruriliyini əsaslandıraraq NATO sosializm sistemi dağıldıqdan sonra üzləşdiyi sınaqdan da uğurla çıxmış və islahatlar yolu tutmuşdur. Yeni şəraitə uyğunlaşmaq məqsədinə xidmət edən strategiyanın iki əsas istiqaməti diqqətimizi cəlb edir: NATO-nun qloballaşması («Qlobal NATO» - təşkilatın fiziki
və nüfuz
baxımından genişlənməsi) və 229
universallaşma -
təşkilatın fəaliyyət sahəsinin genişlənməsi. • NATO-da baş verən dəyişikliklər son nəticədə beynəlxalq təhlükəsizlik sistemində ciddi dəyişikliklərlə nəticələnəcək. Buna görə də, hadisələrə kənardan müşahidəçi yox, içərisində yetişərək yeni şəraitə uğurla adaptasiya olmaq
üçün Azərbaycan Respublikası Avrotlantika məkanına inteqrasiya siyasətinə sadiq qalmalı, xüsusilə də, NATO ilə əməkdaşlığın inkişafını diqqət mərkəzində saxlamalıdır; • Avrotlantika strukturlarına uğurla inteqrasiya etmək üçün ölkədə zəruri hüquqi baza yaradılmalı, ilk növbədə ictimai rəyə rasional təsir göstərilməlidir ki, cəmiyyət yaranmaqda olan yeni şəraitə, dövlətin bu şəraitdə tutacağı mövqeyə ideoloji və psixoloji baxımdan hazır olsun və dövlətə lazımi kömək göstərə bilsin; • Elmi-tədqiqat institutlarında və
ali təhsil
müəssisələrində müvafiq istiqamət üzrə tədqiqatlann aparılmasına, tədrisin təşkil
olunmasına diqqət
göstərilməli, dövlət qulluğu sistemi, xüsusilə də güc strukturları, silahlı qüvvələr, ölkənin təhlükəsizlik sistemi avratlantika strukturlarına qoşulmağa hazır vəziyyətə gətirilməlidir. 230
Müqavilənin Tərəfləri Birləşmiş Millətlər Təşkilatının nizamnaməsinin məqsəd və prinsiplərinə inamlarını və bütün xalqlar və hökumətlərlə sülh şəraitində yaşamaq niyyətini bir daha təsdiqləyirlər. Onlar demokratiya, fərdi azadlıq və qanunun aliliyi prinsipləri əsasında qurulmuş öz xalqlarının azadlığını, mədəni
irsini və
sivilizasiyasım müdafiə
etmək əzmindədirlər. Onlar Şimali Atlantika bölgəsində sabitliyin və rifahın yaradılması məqsədini güdürlər. Onlar kollektiv müdafiə və sülh və təhlükəsizliyin qorunub saxlanılması ücün öz səylərini birləşdirməyi qərara alıblar. Buna görə onlar bu Şimali Atlantika Müqaviləsinə dair razılığa gəlirlər: Maddə 1 Tərəflər, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının nizamnaməsində müəyyən olunduğu kimi, beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyə və ədalətə təhlükə törətmədən, cəlb oluna biləcəkləri hər hansı beynəlxalq münaqişələri sülh yolu ilə nizamlamağa və öz beynəlxalq münasibətlərində Birləşmiş Millətlər Təşkilatının məqsədləri ilə ziddiyyət törədən hər hansı halda təhdid və ya gücdən istifadə etməkdən çəkinməyə öhdəlik götürürlər. 231
Yüklə 1,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|