Alpha Fetoprotein (AFP) normalde
fetüs
te üretilen bir glikoproteindir. Hepatosellüler karsinom (HCC, primer karaciğer kanseri), ve germ hücreli
testis
ve
over tümörlerinin tanı ve takibinde kullanılır (bunlarda yükselir).
Alpha Fetoprotein (AFP) nin yükseldiği
benign
durumlar şunlardır. Siroz, hepatik
nekroz
,
akut
hepatit,
kronik
aktif hepatit, ataksi telenjiektazi, Wiskott-Aldrich
sendromu ve gebelik. Yeni doğanlarda Alpha Fetoprotein (AFP) düzeyleri 100 000 ng/mL nin üzerindedir. 5 ay sonra 150, 1 yıldan sonra da normal seviyelere
düşer.
Alpha Fetoprotein (AFP), yüksek riskli hastalarda (Hepatit B taşıyıcıları, siroz)
hepatosellüler karsinom (HCC) taraması yapmak için yeterince yüksek spesifite
(%65) ve sensitiviteye (%98) sahiptir. Ancak günümüzde gelişen görüntüleme teknolojileri ile birçok hastada hepatosellüler karsinom (HCC) tanısı, Alpha
Fetoprotein (AFP) yükselmeden konabilmektedir.
Cerrahi
den 1 ay sonra Alpha Fetoprotein (AFP) düzeyi normale dönmezse,
rezidü hepatosellüler karsinom (HCC) düşünülür.
Remisyondan sonra Alpha Fetoprotein (AFP) düzeyi tekrar yükselirse,
hepatosellüler karsinom (HCC) un
rekürrens
i düşünülür.
CA 125 (Cancer Antigen 125) (Normal Değeri: 0-35 U/ml)
CA 125
over kanserinin tanı ve takibinde (
nüks
lerde) kullanılır.
CA 125 bir glikoprotein antijendir,
sölomik epitelde (over, fallop tüpü,
periton
, plevra, perikard, kolon, böbrek, mide) normalde de salgılanır.
İlerlemiş epitelyal over kanserlerinin %80 inde CA 125 artar. Ancak erken evrede her zaman artmaz. Evre 1 over kanserinde CA 125 sensitivitesi %50 iken, evre 2
de %90 dır.
Serum CA 125 seviyesini artıran over dışı kanserler: Servikal, karaciğer, pankreas, akciğer, kolon, mide, safra yolu, uterus, fallop tüpü, meme ve endometrium
karsinomları.
Serum CA 125 seviyesini artıran
benign
hastalıklar: Siroz, hepatit, endometrioz, gebeliğin ilk trimesteri, over kisti ve pelvik inflamatuar hastalık.
Cerrahi
den ve kemoterapiden sonra CA 125 düzeyi tekrar yükselirse
nüks
ü düşündürür. Bununla birlikte CA 125 yükselmeden de
nüks
görülebilir.
CA 125
over kanseri taraması için uygun değildir.
Kaynaklar
1.
NCBI (PubMed) MeSH Database, CA-125 Antigen
2.
Mayo Clinic, Mayo Medical Laboratories, Cancer Antigen 125 (CA 125), Serum
Tiroglobulin, Tg (Normal Değeri: 1.5-30 pmol/L)
Tiroglobulin (Tg),
diferansiye tiroid kanserlerinin (papiller ve foliküler)
cerrahi tedavi
ve radyoaktif iyot ablasyonu sonrasında takipte kullanılır.
Tiroglobulin (Tg)
tiroide has bir glikoproteindir. Tiroid foliküllerinde, tiroksin (T4) ve triiodotironin (T3) üretiminde rol alan bir bileşiktir. T3 ve T4 kana salgılanacağı
zaman, tiroglobulin tirositlerce reabsorbe edilir ve parçalanır. Yine de az bir miktar tiroglobulin T3 ve T4 ile ile beraber dolaşıma karışır.
Tiroglobulin (Tg) düzeyinin arttığı
benign
hastalıklar: Guatr, Graves hastalığı, tiroiditler.
Total tiroidektomi ve radyoaktif iyot tedavisinden sonra, tiroglobulin (Tg) düzeyi
ölçülemeyecek seviyeye veya çok düşük düzeylere gerilemelidir. Total
tiroidektomili hastada serum tiroglobulin (Tg) düzeyi 1 pmol/L altında olmalıdır.
Kaynaklar
1.
NCBI (PubMed) MeSH Database, Thyroglobulin
2.
Mayo Clinic, Mayo Medical Laboratories, Thyroglobulin, Tumor Marker, Serum
Kalsitonin (Normal Değeri: Erkek:<16 pg/ml, Kadın: <8 pg/ml)
Medüller tiroid kanserinin (MTC) tanı ve takibinde kullanılır. Normal fizyolojik durumda kalsitonin tirpidin parafoliküler C hücrelerinden (kalsitonin hücreleri, C
hücreleri de denir) salgılanan polipeptid yapıda bir hormondur. Kalsitoninin ana etkisi, kemiklerdeki osteklast hücrelerinin sayısı ve çalışmasını etkileyerek kemik
rezorpsiyonunu azaltmaktır. Kanda kalsiyum arttığı zaman (hiperkalsemi) kalsitonin salgılanır. Bununla beraber, kalsitoninin, kan kalsiyum düzeylerine olan etkisi,
parathormon ve D vitaminiile karşılaştırıldığında oldukça azdır. Bu yüzden kalsiyum metabolizma bozuklukjlarında nadiren kalsitonin seviyesine bakılır.
Tiroidin parafoliküler C hücrelerinden kaynaklanan malign tümörler
(medüller tiroid karsinomu, MTC) kalsitoninin yükselmesine neden olur. Medüller tiroid
kanseri, tüm tiroid kanserlerinin yaklaşık %5 ini oluşturur. Bunların da %75’i
sporadik, %25i kalıtsal kaynaklıdır (MEN 2A, MEN 2B ve Familyal (ailesel) Medüller
tiroid kanseri).
Prognoz iyiden kötüye doğru şöyledir: Familyal (ailesel) medüller tiroid karsinomu, MEN 2A, sporadik MTC, MEN 2B.
Kalsitonin, nadiren
adacık hücre tümörlerinde de yükselir ve takipte kullanılır.
Kalsitonin yükselmesine neden olan diğer durumlar:
Pankreas adacık hücre tümörleri
Akciğer, meme ve pankreas kanseri
İntestinal, gastrik ve bronş karsinoidleri
Kronik
böbrek yetmezliği (KBY), Zollinger-Ellison sendromu, pernisiyöz
anemi
Termdeki gebeler
Yenidoğanlar
Sporadik medüller tiroid karsinomunda (MTC) hemen her zaman kalsitonin düzeyi artarken, genetik geçişli MTC de (familyal medüller tiroid karsinomu (MTC)
ya da MEN II sendromuna bağlı) %30 oranında normal seviyeler görülür.
Cerrahi
sonrası tam kür sağlanmış MTC de, serum kalsitonin seviyeleri birkaç hafta içinde ölçülemeyecek düzeye geriler. Ameliyat sonra kalsitonin seviyelerinin
yüksek olarak devam etmesi
yetersiz kürü gösterir. Bunun sebepleride loko
regional
lenf nodu metastazı ya da uzak metastazdır.
Ameliyat sonrası saptanamayacak düzeye düşen kalsitoninin yeniden yükselmesi
rekürrens
(
nüks
) ya da uzak metastaz göstergesidir ve ileri inceleme
yapılmalıdır.
Kaynaklar
1.
NCBI (PubMed) MeSH Database, Calcitonin
2.
Mayo Clinic, Mayo Medical Laboratories, Calcitonin, Serum
Parathormon (Paratiroid Hormon, PTH) (Normal Değeri: 15-65 pg/mL)
Parathormon (PTH) düzeyi şu durumlarda yararlıdır:
Hiperkalsemi tanı ve ayırıcı tanısında
Primer,
sekonder
, tersiyer hiperparatiroidi tanısında
Hipoparatiroidizm tanısında
Son dönem böbrek yetmezliği olan hastalarda renal osteodistrofi takibinde kullanılır.
Parathormon (PTH) tiroid bezinin arkasında bulunan 4 adet (2 sağda, 2 solda) mercimek büyüklüğündeki paratiroid bezlerinden salgılanır. Parathormon 115
aminoaistli olarak üretilir (
pre-pro-PTH), sonra bir kısmı
kesi
lir
pro-PTH olur, sonra bir kısmı daha
kesi
lir ve parathormon 84 amino
asit
ten oluşan bir proteine
dönüşür. İlk iki yapı paratiroid hücrelerinde kalır.
Salgılanan parathotmon (PTH), dolaşımda üç parçaya ayrılır.
PTH-C (karboksi terminal, uç), PTH-N (amino terminal, uç), ve PTH-M (Mid-molecule, orta).
Bınlardan sadece PTH-M biyolojik olarak aktiftir ve yarılanma ömrü 5 dakikadır. İnaktif PTH-C nin yarılanma ömrü 24-36 saatir ve dolaşımdaki toplam PTH nın
%90’ını oluşturur ve böbreklerden atılır.
Kronik
böbrek yetmezliğinde PTH-C parçası birikebilir. Bu hastalarda orta derecede bir PTH 1-84 (tam hormon) artışı
gözlenir ve bu artış böbrek yetmezliğinde gözlenen end organ PTH rezistansına karşı faydalıdır.
Serum kalsiyum düzeyleri parathormonun (PTH) seviyesini belirler. Düşük kalsiyum düzeyi parathormon (PTH) salınımını artırır. Parathormon (PTH) böbrekten
kalsiyum geri emilimini artırır, fosforunkini azaltır. Parathormon ayrıca kalsiyumun kemikten kana geçmesini sağlar ve böbrekte 1,25-dihidroksi
vitamin D sentezini
artırır.
Vitamin D de bağırsaktaki kalsiyum emilimini artırır.
3 tip hiperparatiroidizm vardır. Primer,
sekonder
ve tersiyer.
Primer hiperparatiroidizm, %80 tek adenom, %15-20 multipl adenom ya da hiperplazi, %1 karsinom.
Sekonder
hiperparatiroidizm kompansatuar olarak gelişir.
Kronik
böbrek yetmezliği (KBY), GİS malabsorbsiyonuna bağlı gelişir.
Tersiyer hiperparatiroidizm,
sekonder
hiperparatiroidizmden sonra altta yatan neden düzeltilmesine rağmen, parathormon yüksekliğinin devam etmesidir.
Paratiroid bezler ototnomi kazanmıştır. Genellikle böbrek transplantasyonuna rağmen, parathormon düzeylerinin düşmemesi kliniği ile ortaya çıkar.
Hiperparatiroidizm, hiperkalsemi, hipofosfatemi, hiperkalsüri ve hipofosfatüriye neden olur. Uzun dönemde ise böbrek taşları, hipertansiyon,
gastrointestinal hastalıklar, osteoporoz (kemik erimesi), nöropsikiyatrik ve nöromuskuler problemlere neden olur.
Hipoparatiroidizm en çok tiroid
cerrahi
sine bağlı olarak gelişir. Hipoparatiroidinin
semptom
ları hipokalsemi nedeniyledir, güçsüzlük, tetani ve optik sinir
atrofi
sine neden olabilir.
Parathormon (PTH) düzeyleri serum kalsiyum ve fosfor hatta magnezyum düzeyleriyle beraber değerlendirilmelidir.
Düşük magnezyum düzeyleri parathormonu baskılar ve hipoparatiroidiyi taklit eder.
Hiperkalsemi, yüksek PTH, düşük fosfor =
Primer hiperparatiroidi
Hiperkalsemi, düşük PTH, yüksek fosfor PTH ya da PTH benzeri hormon (
paraneoplastik sendrom) salınımı dışındaki nedenlere bağlıdır.
Hiperkalsemi, düşük PTH, düşük fosfor = PTH benzeri hormon (
paraneoplastik sendrom) salınımına bağlıdır (paraneoplastik sendrom).
Hipokalsemi, düşük ya da normal PTH=
Hipoparatiroidi
Hipokalsemi veya normokalsemi, yüksek PTH,
kronik
böbrek yetmezliği =
Sekonder
hiperparatiroidizm
Hipokalsemi, yüksek PTH, normal böbrek fonksiyonu =
Psödohipoparatiroidizm (PTH rezistansı)
Kaynaklar
1.
NCBI (PubMed) MeSH Database, Parathyroid Hormone
2.
Mayo Clinic, Mayo Medical Laboratories, Parathyroid Hormone (PTH), Serum
Gaitada Gizli Kan (Normal De
ğ
erleri)
GGK-1 (Negatif)
GGK-2 (Negatif)
GGK-3 (Negatif)
Diğer Tetkikler
Konvansiyonel Grafiler
PA Akci
ğ
er Grafisi (.../.../...) :
Ayakta Direkt Batın (Karın) Grafisi (.../.../...) :
Yatarak Direkt Batın (Karın) Grafisi (.../.../...) :
İ
ki Yönlü Servikal Grafi (.../.../...) :
Posteroanterior (PA) Akci
ğ
er Grafisi
Posteror
anterior
akciğer (PA) grafisi toraks boşluğunun görüntülemesinde en sık kullanılan yöntemdir. Posteror
anterior
akciğer (PA)grafisinde hasta göğüs ön
duvarını kasete yaslar ve X-ışını yaklaşık 180 cm arkadan gelir. Antero
posterior
(AP) grafilerde büyütme etkisi oluşur. Bu durumda kalp ve vasküler yapılar
kasetten uzaklaşır ve daha büyük görünür. Posteror
anterior
(PA) akciğer grafisi tam inspirasyonda çekilir. Uygun dozda (penetrasyonda) çekilen bir
Posteror
anterior
(PA) akciğer grafide kalbe superpoze intervertebral disk mesafeleri görülebilmeli ancak kemik detay seçilememelidir. Penetrasyonu yüksek
grafilerde akciğerler daha siyah görülür ve patolojik dansiteler atlanabilir.
Posteror
anterior
(PA) akciğer grafileri
inspiryumda çekilir. İnspiryum yetersizse akciğerlerdeki hava azalacağı için parankim daha dens (beyaz) görünür ve diffüz
akciğer hastalığına benzer bir görüntü oluşur. Kalp ve mediastende daha geniş görünür.
PA akciğer grafisinin dönük çekilip çekilmediği
klavikula simetrisi ve orta hattaki spinöz proçeslere olan mesafelerden anlaşılır. Ne taraf kasete daha yakın
çekilmişse o akciğer daha koyu (siyah) görünür.
Posteror
anterior
(PA) akciğer grafide,
filmin yönü mutlaka
belirti
lmelidir (R, L veya sağ-sol). Eğer
belirti
lmemişse, mide fundus gazının olduğu yer, aort topuzu ve
kalbin sivri kısmı (sol ventrikül) sola bakar. Karaciğer nedeniyle sağ diyafram genellikle soldan yukarıdadır. Tabiki bunlar situs inversus veya dekstrokardi yoksa
geçerlidir.
Posteror
anterior
(PA) akciğer grafisi eğer mümkünse
daima ayakta çekilmelidir. Bu şekilde az miktardaki (200 ml) plevral effüzyon ya da hemotoraks ya da
küçük pnömotorakslar tespit edilebilir.
Değerlendirme
Trakea; orta hat ile ilişkisi ve çapı değerlendirilmelidir.
Kardiotorasik oran; erişkinlerde 1:2 nin altında olmalıdır.
Aorta ve pulmoner arterler; kalibrasyonları değerlendirilir.
Her iki hilus; genişlikleri kitle ve lenfadenopatiler değerlendirilir.
Akciğer parankimi; op
asit
e veya radyolusan alanlar incelenir.
Pnömotoraks varlığı. Ayakta çekilen posteror
anterior
(PA) akciğer grafide hava miktarına göre
apeks
ten başlayarak,
lateral
den aşağı uzanan bir hat şeklinde
görülür. Hava (pnömotoraks) akciğer dokusundan daha koyudur ve homojendir (parankimdeki normal bronkovasküler yapısı görülmez).
Plevral effüzyon (hemotoraks dahil). Plevral effüzyonda önce kostofrenik açı kapanır.
Diyafram altında serbest hava posteror
anterior
(PA) akciğer grafide, ayakta direkt karın rafisinden (ADBG) daha net seçilir. Önce sağda sonra her iki tarafta
belirir.
Kemik yapıların kontrolü genellikle son aşamada yapılır. Kostalar, vertebra incelenir. Kadın hastalarda meme gölgesi de incelenir.
Kaynaklar
1.
POSTEROANTERİOR AKCİĞER GRAFİSİ: OPTİMAL TEKNİK VE YORUMLAMA. Çağatay Çimşit Nuri, Ergelen Rabia. Bulletin of Thoracic Surgery / Toraks
Cerrahisi Bülteni . Sep2013, Vol. 4 Issue 3, p122-126. 5p.
Ultrasonografi
Karın (Batın) Ultrasonu (.../.../...) :
Meme Ultrasonu (.../.../...) :
Tiroid Ultrasonu (.../.../...) :
Boyun Ultrasonu (.../.../...) :
Yüzeyel Doku Ultrasonu (.../.../...) :
Meme
Mammografi ve meme Ultrasonu (.../.../...) :
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Üst Abdomen BT (.../.../...) :
Alt Abdomen (Pelvis) BT (.../.../...) :
Dinamik BT (karaci
ğ
er, pankreas, böbrek vb) (.../.../...) :
Boyun BT (.../.../...) :
Toraks BT (.../.../...) :
Abdominal Aorta BR Anjiografi (.../.../...) :
MR (Manyetik Rezonans) (BT)
Üst Abdomen MR (.../.../...) :
Alt Abdomen MR (.../.../...) :
MR Kolanjiopankreatikografi (.../.../...) :
Boyun MR (.../.../...) :
Meme MR (.../.../...) :
İ
laçlı Grafiler (BT)
Özofagus-Mide-Duodenum Grafisi (.../.../...) :
Çift Kontrastlı Kolon Grafisi (.../.../...) :
Perkütan Kolanjiografi (.../.../...) :
T tüp Kolanjiografi (.../.../...) :
İ
nce barsak Pasaj Grafisi (.../.../...) :
Enteroklizis (.../.../...) :
IVP (intravenöz pyelografi) (.../.../...) :
Fistülografi (.../.../...) :
Po
ş
Grafisi (Po
ş
ografi) (.../.../...) :
Sintigrafi
Tiroid Sintigrafisi (.../.../...) :
Paratiroid Sintigrafisi (.../.../...) :
Tüm Vücut Kemik Sintigrafisi (.../.../...) :
İş
aretli Eritrosit Sintigrafisi (.../.../...) :
Gastroenterolojik Tetkikler
ÜST G
İ
S Endoskopisi (Özofague, Mide, Duodenum) (.../.../...) :
Anoskopi (.../.../...) :
Rektoskopi (.../.../...) :
Rektosigmoidoskopi (.../.../...) :
Kolonoskopi (.../.../...) :
ERCP (Endoskopik Retrograd Kolanjio Panreatikografi) (.../.../...) :
Anamnez
Anamnez Nedir Nasıl Alınır
Fizik Muayene
Özel Bulgular
Biyokimya
Hemogram
Tam İdrar Mikroskopi Gaita
Hepatit Marlerları
Tiroid Hormonları
Tümör Markerları
CEA (Karsinoembriyonik Antijen)
CA 19-9
CA 72-4
CA 15-3
< PA Akciğer Grafisi
Anamnez Nedir Nasıl Alınır >
Size nasıl yardımcı olabiliriz?
© 2015 turkcerrahi.com | Laparoskopik & Genel Cerrahi Sitesi
AFP (Alfa Feto Protein)
CA 125
Tiroglobulin (Tg)
Kalsitonin
Paratiroid Hormon (PTH)
Anamnez – Tüm Makale
PA Akciğer Grafisi
Genel Cerrahi Anamnez ve Muayene Formu
Ana Menü
ANA SAYFA
TIBBİ MAKALELER
Anamnez YENİ !
Herniler (Fıtıklar)
Özofagus (Yemek Borusu)
Mide
Karaciğer
Safra Kesesi ve Safra Yolları
Kolon, Rektum ve Anüs Hastalıkları
POPÜLER MAKALELER
GENEL CERRAHİ DERS NOTLARI
AMELİYAT VİDEOLARI
TIP SÖZLÜĞÜ
turkcerrahi.com
Bizi Bulun
8>16>
Dostları ilə paylaş: |