Karbonhidrat Antijen 19-9 (CA 19-9)
Serumda Karbonhidrat Antijen 19-9 (CA 19-9)
Özellikle
pankreas kanserinin tanı ve takibinde faydalıdır.
Kolanjiokarsinom,
pankreas kanseri ve
kolon kanserinde yükselebilir.
CA 199-9 siroz,
kolestaz ve
pankreatitte de yükselebilir ancak 1000 U/ml nnin altındadır.
Karbonhidrat antijeni 19-9 (CA-19-9) aslında bir
modifiye Lewis (a) kan grubu antijenidir. Toplumun %5-7 si Lewis negatif olduğu için bunlarda CA19-9
serumda ölçülemez ve kanser tanı ve takibinde işe yaramaz.
CA 19-9 kanser taraması yapacak kadar spesifik bir test değildir, yani
tarama amaçlı kullanılmaz.
Bazan hayvan antijenine maruz kalanlarda (çevresel) oluşan anti-hayvan antikorları CA19-9 yüksekliğine sebep olabilir.
Pankreas Kistlerinde Karbonhidrat Antijen 19-9 (CA 19-9)
Pankreas kist sıvısında ölçülen karbonhidrat antijen 19-9 düzeyi, kistin
malign-
benign
ayrımında işe yarar.
Benign
pankreas kistleri inflamatuar kistler (psödokist) ve seröz kistlerdir (seröz kistadenom).
Pankreasın
müsinöz kistleri
premalign
(müsinöz kistadenom) ya da
maligndir (kastadenokarsinom, intrapapiller müsinöz neoplazi (IPMN)).
37 U/mL nin altındaki değerler seröz kistadenom ya da psödokist göstergesidir.
5 U/mL nin altındaki değerlerde Lewis negatif (nonsekretor) olabileceği için güvenilir değildir. Bu durmda serum CA 19-9 değerine de bakılır. Serum CA 19-9
değeri de düşükse Lewis (-) kabul edilir. Yani hasta kanserse bile CA 19-9 yükselmeyecektir.
Plevral Sıvıda Karbonhidrat Antijen 19-9 (CA 19-9)
Plevral effüzyonun maligniteya bağlı olup olmadığını gösterir.
Plevral effüzyon
benign
durumlarda (konjestif kalp yetmezliği, pnömoni, pulmoner emboli ve karaciğer sirozu gibi) ve
malign durumlarda (akciğer, meme
lenfoma kanserleri gibi) oluşabilir.
Sitoloji ile beraber tümör markerlarının bakılması tanıyı kolaylaştırır.
CA19-9 salgılayan kanserler (pankkreas, safra yolları (kolanjiokarsinom), kolorektal, mide, akciğer, over kanserleri) plevral sıvı da da CA19-9 yüksekliğine neden
olurlar.
CA19-9 salgılamayan kanserler (mezotelyoma, lösemi, lenfoma melanon) plevral effüzyona neden olduğunda plevra sıvısında CA 19-9 değeri düşük
çıkar.
Periton Sıvısında (Asit) Karbonhidrat Antijen 19-9 (CA 19-9)
Asit
lerin yaklaşık %7 si malign kökenlidir.
Malign
asit
nedenleri şunlardır:
Periton
itis karsinomatoza (%53), masif karaciğer metastazına bağlı
portal
hipertansiyon
(%13),
periton
itis karsinomatoza ve masif karaciğer metastazı beraber (%13), siroz zemininde gelişmiş hepatosellüler karsinom (HCC) (%7),
lenfomaya bağlı şilöz
asit
(%7).
Periton
itis karsinomatozada
asit
içinde yüzen canlı kanser hücreleri olduğu için sitoloji en çok burada faydalıdır (%53). Ancak diğer
asit
yapan kanserler (%47)
neredeyse her zaman negatif sitolojik sonuç verirler. CA 19-9 üreten kanserlere bağlı gelişen
asit
sıvısında CA 19-9 değeri yüksek çıkar.
Nüks
lerin %70 inde
henüz klinik olarak görüntülenemeden yükselir.
CEA ile beraber değerlendirilmesi mide kanseri için sensitiviteyi artırır.
Kaynaklar
1.
NCBI (PubMed) MeSH Database, CA-19-9 Antigen
2.
Mayo Clinic, Mayo Medical Laboratories, Carbohydrate Antigen 19-9 (CA 19-9), Serum
3.
Mayo Clinic, Mayo Medical Laboratories, Carbohydrate Antigen 19-9 (CA 19-9), Pancreatic Cyst Fluid
4.
Mayo Clinic, Mayo Medical Laboratories, Carbohydrate Antigen 19-9 (CA 19-9), Peritoneal Fluid
5.
Mayo Clinic, Mayo Medical Laboratories, Carbohydrate Antigen 19-9 (CA 19-9), Pleural Fluid
CA 72-4 (Cance Antigen 72-4, Tumor associated glycoprotein (TAG) 72
CA 72-4 müsin benzeri bir proteindir.
CA 72-4 serum seviyeleri özellikle mide kanserinde yükselir, ve tanı ve takibinde kullanılır. CA 72-4 ün artışı ile mide kanserinin evresi doğru orantılıdır. Bu yüzden
CA 72-4 seviyeleri ile prognoz arasında bağlantı vardır. Ameliyattan sonra tümörün tamamı çıkarılmışsa CA 72-4 normale iner.
Relaps
(
nüks
) durumunda
hastaların %70 inde klinik (görüntüleme, muayene) tanıdan önce CA72-4 yükselir.
CA 72-4 ün yükseldiği
benign
hastalıklar: Pnömoni, pankreatit, karaciğer sirozu, over kistleridir.
Over Kanserinda CA 72-4 (TAG 72)
CA 125 ile birlikte kullanıldığında sensitivite artar.
Kolorektal Kanserde CA 72-4 (TAG 72)
Dukes evrelemesi ile arada bağlantı vardır. CEA ile beraber değerlendirildiğinde sensitivite artar.
Kaynaklar
1.
Elecsys® Cancer antigen 72-4 (CA 72-4) Ürün Broşürü, ©2011 Roche Diagnostics Ltd., CH-6343 Rotkreuz, Switzerland
2.
Mide Kanserinde Yeni Bir Tümör Markeri Olan CA 72-4'ün Yeri (THE ROLE OF CA 72-4, A NEW TUMOR MARKER IN GASTRIC CANCER) Vedat GÖRAL, Haluk
YEŞİLBAĞDAN, Abdurahman KAPLAN, Dede ŞİT, Murat ÇELİK. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2006;26(1):3-8
Kanser Antijeni 15-3 (CA 15-3)
CA 15-3 glikoprotein yapıda bir membran proteinidir, MUC-1 geninde kodlanmıştır.
CA 15-3
meme kanseri tanı ve takibinde kullanılır. Genellikle CA 15-3 düzeyi ve meme kanseri evresi doğru orantılıdır. Kanser büyüdükçe CA 15-3
konsantrasyonları artma eğilimi göstermektedir. Diğer bir deyişle meme kanseri prognozu ile CA 15-3 yüksekliği arasında ters orantı vardır. Metastatik meme
kanserinde (kemiklere ve/veya karaciğere) CA 15-3 oldukça yüksek düzeylere ulaşmaktadır.
Evre 1 meme kanserlerinde %9, Evre 2 meme kanserinde %19unda CA 15-3 yükselir.
Evre 2-3 meme kanserinin
nüks
ünde CA 15-3 de yükselir.
Metastik meme kanserinde medikal tedaviye yanıtı değerlendirmede faydalıdır.
Meme kanseri dışındaki şu kanserlerde de yükselir; akciğer, kolon, pankreas, primer karaciğer, over, serviks ve endometrium kanserleri.
CA 15-3 erken evre meme kanserlerinin çoğunda yükselmeyeceğinden,
meme kanseri taramasında kullanılmaz.
Kaynaklar
1.
NCBI (PubMed) MeSH Database, Mucin-1
2.
Mayo Clinic, Mayo Medical Laboratories, Test ID: CA153, Cancer Antigen 15-3 (CA 15-3), Serum
Alpha Fetoprotein (AFP)