Anar İsayev Ramil Rəhimov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
233 E.ə. 525-ci il II Kambiz Misirə yürüş etdi. Misir ələ keçirildi. Misir kahinləri II Kambizi firon elan etdilər. E.ə. 522-ci il Əhəmənilər dövlətində Qaumata üsyanı baş verdi. Qaumata sui-qəsd nəticəsində öldürüldü. I Dara hakimiyyətə gəldi. E.ə. 330-cu il Əhəmənilər imperiyası süqut etdi. E.ə. 247-ci il Parfiya dövləti yarandı. E.ə. 53-cü il Parfiyalılar roma ordusunu məğlub etdilər. E.ə. 38-ci il Romalılar parfiyalılar üzərində qələbə qazandılar. 224-cü il Parfiya dövləti süqut etdi. *** E.ə. VII əsrin əvvəlləri Kimmer, iskit və sak tayfaları Cənubi Qafqaza və Ön Asiyada köç etdilər. E.ə. VII əsrin ortaları Van gölü ilə Urmiya gölü arasındakı ərazilərdə Kimmer-İskit-Sak padşahlığı yarandı. E.ə. VI əsrin əvvəlləri Midiya dövləti tərəfindən Kimmer-İskit-Sak padşahlığı süquta uğradıldı. E.ə. IV əsrin ortaları Şərqi Avropada payataxtı Neapol şəhəri olan İskit dövləti yarandı. E.ə. 339-cu il Makedoniya çarı II Filiplə iskitlər arasında döyüş baş verdi. E.ə 331-ci il İskitlər Makedoniyalı İsgəndərin ordusunu məğlub etdilər. E.ə. II əsr İskit dövlətinin çiçəklənmə dövrü. İskitlər qonşuluqdakı yunan şəhər- dövlətlərinin bir qismini özlərinə tabe etdilər. III əsrin ikinci yarısı İskit dövləti qot tayfalarının hücumu nəticəsində süqut etdi. *** E.ə. VI-V əsrlər Mərkəzi Asiya xalqları Əhəmənilərin hücumuna məruz qaldı. E.ə VI-IV əsrlər Mərkəzi Asiyada Baktriya, Parfiya, Xarəzm, Margiana və Soqdiana adlı vahə dövlətləri yarandı. E.ə. IV əsrin ikinci yarısı Makedoniyalı İsgəndərin Şərqə yürüşü nəticəsində Əhəmənilər imperiyası süqut etdi. Mərkəzi Asiyaya xalqları Makedoniyalı İsgəndərin hücumuna məruz qaldı. Sərkərdə Spitamen ilə İsgəndərin qoşunu arasında döyüş baş verdi. E.ə. IV əsrin ikinci yarısı Mərkəzi Asiya Selevklər dövlətinin tərkibinə daxil edildi. E.ə. 220-ci il Böyük Hun imperiyası yarandı. E.ə. 220 - e.ə. 209-cu illər Teoman Tanhunun hakimiyyəti. E.ə III əsr Hunlar ilk dəfə Çinə hücumlar etməyə başladılar. E.ə. 214-cü il Böyük Çin səddinin inşasına başlandı. E.ə 209 – e.ə 174-ci illər Mete xanın hakimiyyəti. E.ə. 36-cı il Çiçi tanhunun başçılığı ilə Qərb hunları Tanrı dağlarının şimalını, İssık gölünün ətrafını və Mərkəzi Asiyanı tutdular. E. ə. 36-cı il Çinlilər Qərbi hunlar üzərinə hücuma keçərək Qərbi Hun dövlətinin paytaxt şəhərlərini tutdular, ―İpək yolu‖ üzərində 50-dək şəhər qarət edilərək dağıdıldı. Qərbi Hun dövlətinə son qoyuldu. Şərqi Hun dövləti çinlilərin hakimiyyətini qəbul etdilər. E.ə. 18-ci il Şərq hunları yenidən müstəqillik qazandılar. *** E.ə. II minillik Çin ərazisində sinifli cəmiyyət və ilk dövlət olan Şan dövləti yarandı. E.ə. VI əsr Çinlilər dəmir emal etməyi öyrəndilər. E.ə. IV-III əsrlər Çin tarixində «vuruşan padşahlıqlar dövrü». E.ə. 221- e.ə 206-cı illər Çində Sin sülaləsinin hakimiyyəti dövrü. E.ə. 221-ci il İlk Sin hökmdarı Sin Şixuandi imperator titulunu qəbul etdi. E.ə. 206-cı il Çində Sin sülaləsinin zülmünə qarşı üsyan baş verdi. E.ə 206 - e. III əsr Çində Xan sülaləsinin hakimiyyəti dövrü. 234 E.ə II əsr Böyük İpək yolu salındı. Çindən gələn ticarət yolu dünya ticarət yollarına qoşuldu. I əsrin əvvəlləri Çində «Qırmızıqaşlılar» üsyanı baş verdi. 184-204-cü illər Çində «Sarısarıqlılar» üsyanı baş verdi. *** E.ə. III minillik Hindistanda ilk qədim şəhərlər meydana gəldi. E.ə. II minillik Ari tayfaları Hindistana köç etdilər. E.ə. I minilliyin birinci yarısı Hindistanda ilk dövlətlər meydana gəldi. E.ə. 317-ci il Hindistanda padşah Çandraqupta Mauriya dövlətinin əsasını qoydu. E.ə 317 – e.ə 180-ci illər Hindistanda Mauriya sülaləsinin hakimiyyəti dövrü. E.ə. III əsrin II yarısı Padşah Aşoka tərəfindən Hindistan ilk dəfə vahid dövlətdə birləşdirildi. E.ə. VI əsrin sonu Hindistan Əhəmənilər imperiyası tərəfindən işğal edildi. E.ə. IV əsrin 20-ci illəri Makedoniyalı İskəndər Hindistanın şimal-qərbinə hücum etdi. E.ə. I əsr Hindistanda daşdan yonulmuş darvaza inşa olundu. *** E.ə. III-II minillik Krit adasında Avropanın ən qədim və ilk dövləti yarandı. E.ə. II minillik Təbii fəlakət nəticəsində Krit mədəniyyəti süqut etdi. E.ə. II minillik Cənubi Yunanıstanda Mikena mədəniyyəti yarandı. E.ə. II minilliyin sonları Mikena mədəniyyəti Yunanıstanın şimalından gələn dori tayfaları tərəfindən məhv edildi. Dorilər Cənubi Yunanıstanda Lakonika vilayətini tutdular. E.ə. VIII-VI əsrlər İlk yunan şəhər-dövlətləri yarandı. Orta Yunanıstanda – Afina, Cənubi Yunanıstanda – Korinf və Sparta, Egey dənizi sahillərində - Milet, Efes və Rodos şəhər dövlətləri yarandı. E.ə. VIII əsr Akropolda yaşayan adlı-sanlı adamlar Attikanın bütün əhalisini özlərinə tabe etdilər. E.ə. VII əsr Dorilər Messeniya vilayətini tutdular. Spartada quldarlıq dövləti yarandı. E.ə. VII əsr Afinada gümüş pul kəsildi. E.ə. VII əsr Demosla aristokratlar arasında mübarizə başladı. Afinada Drakon qanunları tərtib edildi. E.ə. 594-cü il Afinada Solon islahatları həyata keçirildi. E.ə. VI əsrin sonları Afina ordu və donanmaya başçılıq etmək üçün strateqlər seçməyə başlandı. Eə. VI əsr Afinada qara fiqurlu amforalar istehsal olunmağa başlandı. E.ə. V əsr Afinada qırmızı fiqurlu amforalar istehsal olunmağa başlandı. E.ə. 443-cü il Afinada Perikl strateq seçildi. *** E.ə. VIII-VI əsrlərdə Qafqazdan İspaniyayadək, Qara dəniz və Aralıq dənizi sahillərində yunan koloniyaları meydana gəldi. E.ə. 500-cü il I Dara Kiçik Asiyada, Aralıq dənizinin şərq sahillərində və Egey dənizi adalarında yunan şəhər-dövlətlərinə hücum etdi. E.ə. 500-449-cu illər Yunan-İran müharibələri dövrü. E.ə. 490-cı il I Dara Yunanıstana – Afinaya hücum etdi. Yunanlarla-iranlılar arasında Marafon döyüşü baş verdi. E.ə. 480-ci il I Kserkis Orta Yunanıstana hücum etdi. Yunanlarla-iranlılar arasında Fermopil döyüşü baş verdi. İranlılar Orta Yunanıstanı ələ keçirdilər. E.ə. 480-ci il Salamin dəniz vuruşması. İranlılar ( Kserks) məğlub olaraq Yunanıstanı tərk etdi. E.ə. 479-cu il Plateya döyüşü. İranlılar Yunanıstandan tamamilə çıxarıldı. E.ə V əsrin birinci yarısı Afina dəniz ittifaqı yaradıldı. E.ə 449-cu il Yunarlarla İran arasında sülh müqaviləsi bağlandı. Yunan İran müharibəsi başa çatdı. *** Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|