Litosferaning tarkibiy tuzilmasi
‘’Litosfera ‘’ atamasi grekcha ‘’lithos’’ [TOSH] so’zidan kelib chiqan va yer
sayorasining tashqi qattiq po’stlog’I demakdir.Jami litosfera tarkibadagi mineral
cho’qindi jinslarni kimyoviy va fizikkimyoviy taxlildan o’tkazib, ulardan quydagi
guruxlarga ajratish mimkin.
1.
Erkin xolda mavjud bo’lgan sof elementlar.
2.
Metallik xossaga ega bo’lgan elementlarning oltingurgut, selen, tellur, surma va
vismutlsar bilan xosil qilgan birikmalari.
3.
Tarkibida suv tutgan va suvsiz oksidlar.
4.
Galoidvodorod [Hgl] kislotalarning tuzlari.
5.
Azot, fosfor, oltingurgut , karbon, xrom va boshqa elementlarga, xos bo’lgan va
tarkibida kislorod tutgan kislotalarning tuzlari.
6.
Ancha murakkab tarkibli kislotalarning silikat, alyumosilikat kabi tuzlari.
7.
Tabiiy gaz, neft va ko’mir kabi turli xil organogen yonilg’I birikmalar.
Litosferada asosan 9 element eng ko’p miqdorda uchraydi. Bu xaqda muxim
malumotlar 1.1 –jadval va 1.1-rasimda keltirilgan
Litosferada eng ko`p uchraydigan elementlar 1.1–jadval
№
Kimyoviy elementlar
Foiz ko`rsatkichi
massa bo`yicha
atomlar soni bo`yicha
1.
O-kislorod
49.19
53.30
2.
Si- silitsiy
26.00
16.10
3.
Al-alyuminiy
7.45
4.80
35
4.
Fe- temir
4.20
1.31
5.
Ca- kal`tsiy
3.25
1.41
6.
Na- natriy
2.40
1.82
7.
Mg-magniy
2.35
1.72
8.
K-kaliy
2.35
1.05
9.
H-vodorod
1.00
17.25
|
