Аня 2013 Layout 1
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2. Üçüncü şəxslərin xeyrinə/ziyanına olan inzibati akt
- Mübahisələndirmə və məcburetmə haqqında iddialar arasındakı münasibət
- 3. Xüsusi problem: Məcburetmə haqqında iddia, yoxsa qismən mübahisələndirmə
Misal: İddiaçı Nəqliyyat Nazirliyində işə (dövlət qulluğuna) qəbul olunmaq istəyir və bunun üçün ərizə ilə həmin orqana müraciət edir. Nazirlik bu ərizəni müvafiq bir qərarla rədd edir. Şəxsin dövlət qulluğuna qəbul olunması inzibati akt olduğu üçün, bu halda məcburetmə haqqında iddia doğru iddia növü olardı. Fərz edək ki, məhkəmə iddiaçının bu iddiasını təmin edir və o, Nəqliyyat Nazirliyində dövlət qulluqçusu qismində vəzifəsinin icrasına başlayır. Bir neçə ay ərzində ona qanunla nəzərdə tutulmuş maaşının yalnız yarısı ödənilir. Nazirlik heç bir əsas gətirmədən sonradan da maaşın bu qaydada ödənilməsinə davam edir. Bu kazusda iddiaçı maaşının tam ödənilməsini tələb etmək istəyərsə, öhdəliyin icrası haqqında iddia qaldırmalıdır. Çünki dövlət qulluğuna qəbul olunmadan fərqli olaraq, dövlət qulluqçusunun maaşının ödənilməsi inzibati akt hesab olunmur. Belə ki, maaşın ödənilməsi formal, eləcə də hüquqi müdafiə vasitələri barədə məlumatlarla təmin edilmiş qərar vasitəsilə həyata keçirilmir. Bu, sırf faktiki xarakterli hərəkətdir. Başqa bir misal: İddiaçı sürücülük vəsiqəsi almaq üçün yazılı və şifahi imtahanları uğurla vermişdir. Onun nəqliyyat vasitəsini idarə etməyə yararlı olduğuna dair heç bir şübhə yoxdur. Buna baxmayaraq, əgər inzibati orqan qərarla müvafiq şəxsə sürücülük vəsiqəsinin verilməsindən imtina edərsə, iddiaçının həmin imtinaedici qərara qarşı mübahisələndirmə 196 haqqında iddia qaldırması kifayət deyil. Çünki bu iddia məhkəmə tərəfindən təmin olunacağı halda belə, iddi- açının sürücülük vəsiqəsi olmayacaq. Ona görə də belə hallarda məhz məcburetmə haqqında iddia vasitəsilə iddiaçı inzibati orqanın üzərinə ona (iddiaçıya) sürücülük vəsiqəsi verilməsi öhdəliyinin qoyulmasına nail ola bilər. İnzibati orqan iddiaçını sürücülük vəsiqəsindən məhrum etdiyi hallarda isə vəziyyət başqa cür olur. O, bunu iddiaçının hüquqlarına müdaxilə edən əlverişsiz inzibati akt vasitəsilə həyata keçirir. Bu halda iddiaçı hüquqlarının bərpası üçün sürücülük vəsiqəsindən məhrumetmə haqqında inzibati akta qarşı mübahisələndirmə haqqında iddia qaldırmalıdır. 2. Üçüncü şəxslərin xeyrinə/ziyanına olan inzibati akt Ərizə həm iddiaçının öz xeyrinə (məsələn, iddiaçı tikintiyə icazə verilməsini istəyir), həm də üçüncü şəxsin xeyrinə (məsələn, qadın xarici dövlətin vətəndaşı olan həyat yoldaşına ölkədə yaşayış icazəsinin verilməsini istəyir) inzibati akt qəbul edilməsi üçün verilə bilər. İkinci misalda İPM-in 35.1- ci maddəsində təsbit edilmiş iddia qaldırmaq səlahiyyəti baxımından problem yarana bilər, çünki sözügedən halda qadın özü müvafiq inzibati aktın qəbul edilməsini tələb etmək hüququna malik olmalıdır. Bu, yalnız qadının ailənin bir yerdə olması ilə bağlı həyati marağa malik olduğu məhdud şərtlər daxilində mümkündür. Bundan başqa, iddiaçı 197 üçüncü şəxsə ziyan vuran inzibati aktın qəbul edilməsini tələb edə bilər (məsələn, iddiaçı qonşunun həyətindəki evin sökülməsi haqqında qərar qəbul olunmasını tələb et- dikdə). Mübahisələndirmə və məcburetmə haqqında iddialar arasındakı münasibət müvafiq hüquqi müdafiə marağı və hüquqi müdafiə tələbindən asılı olaraq müəyyənləşdirilə bilər. Əgər iddiaçı, misal üçün, hər hansı bir inzibati aktdan qorunmaq istəyirsə (məsələn, restoran işlədilməsi haqqında lisenziyanın ləğv edilməsi), nəzəri cəhətdən belə bir əlverişsiz inzibati aktın ləğv edilməsinə dair məcburetmə haqqında iddia da qaldıra bilər. Lakin bu, mübahisələndirmə haqqında iddiadan fərqli olaraq, inzibati aktın birbaşa ləğv edilməsi ilə deyil, yalnız aralıq addım kimi inzibati orqanın öz hərəkətini yenidən gözdən keçirməsi zərurətinin yaranması ilə nəticələnəcəkdir. İddiaçı hüquqlarının qorunması məqsədilə ən sadə yolu seçməli olduğu üçün göstərilən kazusda yalnız mübahisələndirmə haqqında iddia doğru iddia sayılır. Əgər inzibati orqan iddiaçı üçün əlverişli inzibati aktın qəbul edilməsinə dair ərizəni rədd edərsə, bu zaman inzibati akt olan bu qərara qarşı mübahisələndirmə haqqında iddianın qaldırılması barədə düşünmək mümkündür. Lakin qeyd olunan halda, iddiaçı bu iddia növü ilə məqsədinə çata bilməyəcək. Belə ki, o, mübahisələndirmə haqqında iddia ilə yalnız ərizəsinin rədd edilməsi barədə inzibati aktın ləğvinə nail olar bilər. İnzibati orqanın müəyyən hərəkətləri etməsi üçün isə, iddiaçı yalnız məcburetmə haqqında iddia qaldırmalıdır. Həmin iddia vasitəsilə iddiaçı həm ərizəni rədd edən qərarın ləğv edilməsini, həm də iddiaçının xeyrinə 198 inzibati aktın qəbul edilməsini tələb edə bilər. İddiaçının iki iddia qaldırması nə zəruri, nə də yolveriləndir. İnzibati aktın dəyişdirilməsinə dair iddianın da qeyd olunan hallarda köməyi olmayacaq. İnzibati aktın dəyişdirilməsi zamanı iddiaçı yalnız inzibati aktın müəyyən həddə dəy- işdirilməsinə nail ola bilər. Yəni inzibati aktın digər hissələri heç bir dəyişikliyə məruz qalmır. Başqa sözlə, ərizəni rədd edən qərar heç vaxt ərizəni təmin edən qərarla dəyişdirilə bilməz. 3. Xüsusi problem: Məcburetmə haqqında iddia, yoxsa qismən mübahisələndirmə? Əgər iddiaçı inzibati aktın yalnız bir hissəsini, xüsusilə, İİQ-nin 60-cı maddəsində təsbit edilmiş əlavə müddəaları mübahisələndirərsə, bu zaman inzibati akta əlavənin həmin aktın özündən məntiqə uyğun olaraq ayrıla bilinib-bilinməməsi yoxlanılmalıdır. İnzibati aktın məzmununu tamamlayan əlavə müddəalar ayrıla bilən müddəalar sayılmır (məsələn, dərinliyi ən çoxu 6 metr ola bilən quyunun tikintisinə icazə (iddiaçının ərizəsində quyunun 10 metr dərinlikdə olmasını göstərməsinə baxmayaraq)). İnzibati aktın məzmununun tikintiyə icazə ilə birbaşa əlaqədar olan bu müddəasını iddiaçı ayrıca mübahisələndirmə haqqında iddia ilə mübahisələndirə bilməz, çünki icazə bilavasitə bu konkret əlavə müddəadan asılıdır. O, başqa bir inzibati aktın qəbul edilməsi üçün məcburetmə haqqında iddia qaldırmalıdır. Eyni qayda inzibati aktın bilav- asitə hissəsini təşkil edən şərtlərə və müddətlərə də şamil olunur. Şərtsiz və müddətsiz inzibati aktın qəbul edilməsini arzu edən şəxs məcburetmə haqqında iddia qaldırmalıdır. 199 Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|