Аня 2013 Layout 1
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3. İnzibati orqan tərəfindən məcburi olaraq və ya diskresion səlahiyyət əsasında qəbul edilən qərar- lar
3. İnzibati orqan tərəfindən məcburi olaraq və ya diskresion səlahiyyət əsasında qəbul edilən qərar- lar Mübahisələndirmə haqqında iddiada olduğu kimi burada da məcburi olaraq və ya diskresion səlahiyyət əsasında qəbul edilmiş qərarlar fərqləndirilir. Başqa sözlə, məhkəmənin qərarı inzibati orqanın müəyyən bir inzibati aktı qəbul etmək öhdəliyi daşıyıb-daşımamasından, yaxud bu aktın qəbulu ilə əlaqədar diskresion səlahiyyətə malik olub-olmamasından asılıdır. İddiaçının konkret bir inzibati aktın qəbulu ilə bağlı qaldırdığı məcburetmə haqqında iddia çərçivəsində məhkəmənin qərarı İPM-in 73-cü maddəsinə əsasən çıxarılır. a) Məcburi olaraq qəbul edilən qərar (İPM-in 73.1-ci maddəsi) Əgər inzibati aktın qəbulu üçün şərtlər mövcuddursa və inzibati orqan tərəfindən qəbul edilməli olan qərar qanunla məcburi olaraq müəyyən edilibsə, yəni inzibati orqan, məhz iddiaçının arzuladığı inzibati aktı qəbul etmək öhdəliyi daşıyırsa, məhkəmə məcburetmə haqqında iddianın əsaslılığının yoxlanılması nəticəsində imtinaedici inzibati aktı ləğv etməklə inzibati orqanın üzərinə iddiaçının arzuladığı inzibati aktı qəbul etmək öhdəliyi qoyur (bax: İPM-in 73.1-ci maddəsi). Yəni qeyd olunan hallarda məhkəmə özü inzibati akt qəbul etmir, çünki hakimiyyətlərin bölgüsü prinsipinə müvafiq olaraq inzibati aktın qəbulu inzibati orqanların işidir. 204 Misal: İddiaçı ona pensiya təyin edilməsini istəyir. Bununla bağlı müvafiq qanunda belə bir norma təsbit olunub: «Əgər ərizəçinin 65 yaşı tamam olubsa və o, ən azı 30 il sığorta stajına malikdirsə, ona pensiya təyin edilmə- lidir.» Əgər məhkəmə iddiaçının bu şərtləri yerinə yetirdiyini müəyyən edərsə, inzibati orqanın üzərinə arzu edilən inzibati aktın qəbul edilməsi öhdəliyinin qoyulması haqqında qərar çıxarır. Çünki inzibati orqan yuxarıda qeyd olunan normaya əsasən bu qərarla bağlı diskresion səlahiyyətə malik deyil. b) Diskresion səlahiyyət əsasında qəbul edilən qərar (İPM-in 73.3.1-ci maddəsi) Əgər inzibati orqan inzibati aktı qəbul edib-etməməsi ilə bağlı diskresion səlahiyyətə malik olarsa, onda məsələ başqa cür qiymətləndiriləcəkdir. İPM-in 73.3-cü maddəsinə əsasən, məhkəmə bu kimi hallarda inzibati orqanın diskresion səlahiyyətini qüsurlu həyata keçirdiyini müəyyən etdikdə, bir qayda olaraq, inzibati orqanın üzərinə İPM-nin 73.1. maddəsində göstərildiyi kimi, arzu edilən inzibati aktı qəbul etmək öhdəliyi qoya bilməz. Ona görə də İPM-in 73.2-ci və 73.3.1-ci maddələrində aydın şəkildə təsbit edilmişdir ki, məhkəmə belə hallarda iddiaçının tələbinə uyğun olan qərar qəbul etmək iqtidarında deyil. İnzibati orqanın təkcə səhvə yol verməsi, hələ iddiaçının nəyisə tələb edə bilməsi 205 hüququnun yaranmasına gətirib çıxarmır, bir şərtlə ki, tələbin irəli sürülməsinə əsas verən normada inzibati orqan üçün diskresion səlahiyyət nəzərdə tutulmuş olsun. Nəzərə almaq lazımdır ki, diskresion səlahiyyətin həyata keçirilməsi inzibati orqanların icra hakimiyyəti orqanları qismində fəaliyyəti çərçivəsində ilkin vəzifəsi və hüququ sayılır. Əgər məhkəmə inzibati orqanın qərarını qanunsuz hesab edirsə, onda o, elə hakimiyyətlərin bölünməsi prinsipinin mövcudluğuna görə doğru hesab etdiyi diskresion qərarı özü qəbul edə bilməz. Məhkəmə inzibati orqanın diskresion səlahiyyətini özünün diskresion səlahiyyəti ilə əvəz edə bilməz. Başqa sözlə, məhkəmə yalnız inzibati orqanın öz diskresion səlahiyyətini necə həyata keçirdiyini yoxlaya bilər. Çünki məhkəmə hakimiyyətinin fəaliyyəti ədalət mühakiməsinin və hüquqi nəzarətin həyata keçirilməsi ilə məhdudlaşır və hüququn icrasını əhatə etmir. Yəni məhkəmə İPM-in 73.2-ci maddəsində təsbit olunmuş qaydaya uyğun surətdə hərəkət edir. Həmin müddəaya əsasən, məhkəmə inzibati orqanın üzərinə müvafiq məsələyə dair yeni qərarın qəbul edilməsi öhdəliyi qoyur. Bu zaman məhkəmənin diskresion səlahiyyətin həyata keçirilməsi ilə bağlı müəyyən etdiyi məsələlər inzibati orqan üçün məcburi xarakter daşıyır və inzibati orqan yeni inzibati aktı məhkəmənin hüquqi mövqeyini nəzərə almaqla qəbul etməlidir. Beləliklə, İPM- in 73.2-ci maddəsində söhbət iddiaçının «xeyrinə» olan qərardan gedir, çünki sözügedən müddəanın tətbiqi çərçivəsində məhkəmə inzibati orqanın qərarını yoxlayarkən bu qərarın ləğvinə aparıb çıxaran və diskresion səlahiyyətin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar olan qüsurlar müəyyən edir ki, 206 onların da inzibati orqan tərəfindən təkrarlanması yolver- ilməzdir. Qeyd: İnzibati orqan diskresion səlahiyyətə malik olduğu hallarda da (bax: İİQ-nin 14-cü maddəsi) tam sərbəst deyildir. Əksinə, inzibati orqan diskresion səlahiyyəti düzgün həyata keçirmək öhdəliyi daşıyır və bu səbəbdən maraqlı şəxs inzibati orqandan diskresion səlahiyyətin düzgün həyata keçirilməsini tələb etmək hüququna malikdir (bax: İİQ-nin 16.2-ci maddəsi). O bu tələbi İPM-in 73.2-ci maddəsinə əsasən, inzibati orqanın yenidən (bu dəfə düzgün) qərar qəbul etməsinə dair məcburetmə haqqında iddia qaldırmaqla məhkəmə qaydasında həyata keçirə bilər. Əgər iddiaçı inzibati aktın qəbul olunması ilə bağlı müraciət edibsə və məhkəmə inzibati orqanın üzərinə yalnız yeni inzibati akt qəbul edilməsi öhdəliyi qoyursa, bu o deməkdir ki, iddiaçı ərizədə istədiyindən daha az nəticəyə nail olub. Ona görə də məhkəmə iddianı qismən rədd etməlidir ki, bu da xərclərlə bağlı iddiaçı üçün mənfi nəticələrə gətirib çıxara bilər. Lakin iddiaçı əvvəlcədən ərizəsini inzibati orqanın yalnız yeni qərar qəbul etməli olması ilə əsaslandırmaqla göstərilən mənfi nəticələrdən yan keçə bilər. Misal: 35 yaşlı iddiaçı cavabdeh qismində çıxış edən inzibati orqana ömürlük dövlət qulluqçusu təyin olunması ilə bağlı ərizə ilə müraciət etmişdir. Bununla bağlı mü- vafiq qanun normasında aşağıdakı qayda təsbit olun- muşdur: «İnzibati orqan 30 yaşı tamam olmuş dövlət 207 Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|