46
Cədvəl 5.
Hibrid cirtdanlığı əlamətinə görə F
2
hibrid populyasiyalarının genetik analizi
F2
hibridlər
Bitki
lərin
sayı
Parçalanma nisbəti
X2
P
Faktiki
Nəzəri
Normal
cirtdan
Normal
Cirtdan
Sarat 29 x Dm
Sarat 29 x Pavlovka
Ranq x Qabo
Lütes 55 /11 x Dm
Tdirk (Vrn1) x Qabo
Asteca x Qabo
Intensivnaya x Lermo
Rojo
94
191
53
117
94
48
115
57 37
119 72
30 23
60 57
72 22
40 8
95 20
53 41
107 84
30 23
66 51
71 23
36 12
87 28
9 : 7
9 : 7
9 : 7
9 : 7
13 : 3
13: 3
13 : 3
0.50-0.25
0.10-0.05
P=1
0.10-0.05
0.90-0.75
0.25-0.10
0.10-0.05
Digər hibrid letallığı yaradan Ne gen sistemi –hibrid nekrozu, tədqiqatlar zamanı 2 F
2
hibrid kombinasiyalarda müşahidə edilmişdir. Ədəbiyyat mənbələrinə görə bu gen
sisteminə daxil olan məlum Ne1 və Ne2 genləri müvafiq olaraq 5B və 2B
yerləşirlər.Genetik analizlərin nəticələri bu əlamətə görə Qabo və Mironovskaya 808
sortlarının genetik formulasını Ne1ne2, Sezium 111 və Penjomo sortlarını isə ne1Ne2
kimi tərtib etməyə imkan verdi (Cədvəl 6.).
Cədvəl 6.
Hibrid nekrozu əlamətinə görə F
2
hibrid populyasiyalarının genetik analizi
F2 hibridlər
Bitki
lərin
sayı
Parçalanma nisbəti
X2
(9:7)
P
Faktiki
Nəzəri
Normal
Nekroz
Normalı nekroz
Qabo x Penjomo
Sezium 111 x
Mironnov 808
113
115
72 41
63 52
64 49
66 49
2.31
0.32
0.25 - 0.10
0.75 – 0.50
Ulyanovka sortunda yarpaq ayəsinin qırmızı rənq əlamətinə görə F2 genetik
analizi
Tədqiq olunan morfoloji xüsusiyyətlər arasında yarpaq ayəsinin rəngi fenotipik
təzahürünə görə ən nəzərə çarpan əlamətlərdən sayılır və onun Saratovskaya 29
sortu əsasında genetik analizi Ulyanovka sortunda 4BS xromosomunda yerləşən 1 Pa
dominant geni ilə idarə olunmasını göstərdi (Cədvəl 7).
Cədvəl 7.
Yarpaq ayəsinin rəngi əlamətinə görə F
2
Sar29 x Ulyanovka hibrid
populyasiyasının genetik analizi
F2
hibridlər
Bitkilərin
sayı
Parçalanma nisbəti
X2
(3:1)
P
Faktiki
Nəzəri
Qırmızı
ağ
Qırmızı
Ağ
Sarat 29 x Ul
115
90 25
86 29
0.74
0.50-0.25
47
ƏDƏBİYYAT
1.
Алиев Э.Б., Мусаев А.Д. Идентификация гена Rg1, контролирующего
окраску колоса у ярового сорта мягкой пшеницы Диамант 2.// Известия
СО АН СССР. Серия биологических наук, 1981, вып.2, стр. 87 – 92
2.
Алиев Э.Б., Мусаев А.Д., Майстренко О.И. Идентификация
ингибитора остистости В
1
у ярового cорта мягкой пшеницы Диамант 2.//
Известия СО АН СССР. Серия биолог.наук, 1982, вып.2.
3.
Якубцинер. Руководство по апробации сельскохозяйственных культур.
(Зерновые культуры).ОГИЗ – Сельхозгиз, Москва, 1947, I том, стр. 18.
4. Efremova TT, Maystrenko OI, Arbuzova VS, and Laikova LI (1998) Genetic
analysis of glume color in common wheat cultivars from the former USSR.
//Euphytica 102: 211-218
5. Khlestkina, E.K., Pshenichnikova, T.A., Rцder, M.S., Arbuzova, V.S.,Salina,
E.A., Bцrner, A. 2006. Comparative mapping of genes for glume colour ation
and pubescence in hexaploid wheat ( Triticum aestivum L.).// Theor. Appl.
Genet. 113 :801–807
6. Koval, S.F. 1994. Genetic analysis of isogenic lines of spring wheat variety
Novosibirskaya 67: 1. Location of the gene determining the brown color of the
glume in chromosome 1D. //Rus. J. Genet. 30 : 508–509
7. Kumber B. Inheritance of red grain color in wheat. //L. Pflanzenzucht, 1971, Bd
66, № 2, s. 151 – 157
8. Law C.N., Worland A. Genes affecting awning – EWAC //Newslett., 1974, №4,
p. 5 – 7
9. O Mara J.G. Awn inheritance of Triticum vulgare (Abstract, - Genetics, 1948,
vol. 33, p. 119.
10. R.A.McIntosh, Y.Yamazaki, J.Dubcovsky, J.Rogers, C.Morris, D.J.Somers,
R. Appels, and K.M. Devos Catalogue of Gene Symbols for Wheat. 11th
International Wheat Genetics Symposium. 2008. http://www.grs.nig.
ac.jp/wheat/komugi/genes/
11. R.A.McIntosh, Y.Yamazaki, J.Dubcovsky, et al., Catalogue of Gene Symbols
for Wheat, 2010.
ХРОМОСОМНАЯ ЛОКАЛИЗАЦИЯ ГЕНОВ, КОНТРОЛИРУЮЩИХ
НЕКОТОРЫЕ МОРФОЛОГИЧЕСКИЕ ПРИЗНАКИ И ГЕНЕТИЧЕСКАЯ
ПАСПОРТИЗАЦИЯ СОРТОВ МЯГКОЙ ПШЕНИЦЫ
Э.Б.Алиев д.ф.биол.наук
E-mail
elxan-aliyev00@rambler.ru
Научно-Исследовательский Институт Земледелия
В настоящей статье приведены результаты генетических анализов F
2,
по
хромосомной
локализации
генов,
контролирующих,
некоторые