Aqşin Babayev
Yüklə 2,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
227 və sonsuz rəğbətlə qarşılanan bu əsər bu gün də Nazimin adını, sənətini, şöhrətini yaşadır. Bu əsər haqqında böyük sənətkarımız Niyazi yazırdı: “Leninqrad opera və balet teatrında Nazimlə birgə keçirdiyim həyəcanlar indi də qəlbimi isidir. İlk növbədə gözümün qarşısına gələn odur ki, tamaşadan sonra Nazim uşaq kimi sevinirdi. Təkcə ona görə yox ki, librettonun müəllifi idi. Şair ikiqat fərəhlənirdi. Çünki bəstəkar Arif Məlikovun musiqisi böyük müvəffəqiyyət qazanmışdı. O, hərarətlə Arifi, baletin quruluşunu verən Yuri Qriqoroviçi, rəssam Versaladzeni, bir dirijor kimi məni, eləcə də iştirakçıları təbrik edir, alqışlayırdı. Balet doğrudan da əsl sənət bayramına çevrilmişdi.” Azərbaycan tədqiqatçılarından nazimşünas Abuzər İsmayılovun “Nazim Hikmət (həyat və yaradıcılıq salnaməsi)” adlı maraqlı bir əsəri var. Bu kitabda Azərbaycanın və Türkiyənin fikir adamları ilə bərabər, bir çox başqa ölkələrin nazimsevərlərinin də rəyləri, ürək sözləri toplanmışdır. Onların bəzilərindən qısa sətirlərə nəzər salmaq yerinə düşərdi. “Şair kimdir? Belə hesab edirəm ki, o, hamıdan əvvəl hər şeyi beynəlxalq aləmin işığında görən bir insandır... Bu işığı yaymayan şair deyildir və bu işıq N.Hikmətdə vardır”. (Jan Marçenac) “Bəzən şairlərin əsərləri onların ölümü ilə birlikdə sanki lap uzaqlarda, səssizlikdə onlarla birlikdə qeyb olur. Amma Nazimin əsərlərinin belə bir zaman imtahanına əsla ehtiyacı olmadığı şübhəsiz bir həqiqətdir”. (Şarl Dobjinski ) “Belə güman edirəm ki, hər birimiz Fransa olsun, Türkiyə olsun, Nazim əsərlərinin tərcümə edildiyi Vyetnam, ya Anqola olsun, Nazim Hikmətin oxucularının hər biri özünü onun dostu, qardaşı kimi hiss edir. (Madelina Riffaud) “Böyük türk şairi Nazim Hikmətin şəxsiyyəti Latın Amerikasında böyük həyəcan yaratmışdır... Biz onu mübariz, üsyankar şeirlərinə görə tanıyırıq”. (Angel Miquel Asturias) Nazim Hikmət Şərq aləmində, o cümlədən ərəb ölkələrində də tanınan və sevilən sənətkardır. Nazimin onunla bir dövrdə yaşamış ərəb şairləri ilə, xüsusən İraqın məşhur qələm sahibi Əbdül Vəhab əl-Bəyati ilə dostluğu buna misal ola bilər. Filologiya elmləri doktoru, görkəmli ərəbşünas Vilayət Cəfər “Qürbətdə 228 yaranan dostluq” adlı monoqrafiyasında qeyd edir ki, Əbdül Vəhab əl-Bəyati Nazim Hikməti özünün “Moskvadakı günəşi” adlandırırdı. Kitabda müəllif Nazim Hikmətin dünya şöhrətindən də söz açaraq yazır: “Əbdül Vəhab əl-Bəyatinin Nazim Hikmətlə şəxsi tanışlığı Moskvadan başlanır. Lakin bu o demək deyildi ki, əl-Bəyati o vaxta qədər Nazim Hikməti bir şair kimi tanımırdı, onun haqqında məlumatı yox idi. Şübhəsiz ki, bu belə deyildi. Çünki Nazim Hikmət artıq o dövrdə bir növ Avropa, Asiya və Afrikanın poeziya səmasında bərq vuran bir ulduzu xatırladırdı, onun şeirləri dünyanın bir çox dillərində səslənirdi. Nazim Hikmətin Sofiyada nəşr olunmuş səkkiz cildliyinin təkcə ikinci cildinə nəzər salsaq görərik ki, bu cildlə toplanmış şeirlərin altında Pekin, Moskva, Varşava, Fransisko, Lazini, Tbilisi, Budapeşt, Praqa, Yesenik, Varna, İsveçrə, Paris, Leninqrad, Çexoslovakiya, Berlin, Laypsiq, Arxipo-Osipovka, Pitsunda, Krasnovodsk, Roma, Havana və s. kimi çoxsaylı dünya şəhərlərinin adları yazılmışdır. Bu eyni zamanda o deməkdir ki, Nazim həyatının müəyyən məqamlarını keçirdiyi bu ölkə və şəhərlərdə qələmə aldığı şeirlərdə təkcə olduğu yerlərin xəritəsini əks etdirmirdi. O, həmçinin bu şeirlərlə həmin ölkələrin poeziyasevərləri qarşısında çıxışlar etdiyini və onların qəlblərini fəth etdiyini nümayiş etdirirdi. Bu isə hər şairə nəsib olan uğur deyildi.” Bəli, bu gün Nazim Hikmət dünya meridianlarında addımlayır. O, sözün həqiqi mənasında dünya şairidir. Ola bilər ki, mənim bu sözümə dodaq büzənlər də olsun. Olacaq da. Çünki Nazim Hikməti, başqa ölkələrdə deyə bilmərəm, qəribədir ki, Türkiyədə və Azərbaycanda bəyənməyənlər də var. Həmin kəslərə xalq yazıçısı, Nazim Hikmət tədqiqatşısı Anarın sözləri ilə cavab vermək istəyirəm. O, belə yazır: “Nazimə qarşı hücumların əsas istiqaməti-onu türk xalqından, onun ruhundan, ənənələrindən ayırmaq, onu milli dəyərlərə nihilist münasibət bəsləyən “vətənsiz” bir bəşər oğlu kimi, kosmopolit kimi təqdim etmək cəhdiylə bağlıdı... Nazimi türk xalqından, şeiriyyətindən, fikirdən, fəlsəfədən məhrum etməklə ürəkləri soyumurdu. Türk şeirini dünya meydanına çıxaran, adı əsrin böyük sənətçiləri ilə bir sırada çəkilən, ana dilini ən yüksək beynəlxalq məclislərdə səsləndirən Nazimin şöhrətinə qısqanır və buna görə də bu şöhrətin özünü belə 229 danırdılar: “Nazim Hikmət dünyanın böyük şairi deyildir. Nazim Hikmət iddia edildiyi kimi, bütün dünyanın tanıdığı böyük bir şair olmaqdan uzaqdır. Dünyanın böyük bir şairi olmaq elə asan bir işmiş ki”. Bütün bu səfsəfələrə dözə bilməyən Əziz Nesin: “Dünya ağılsızdırmı?- deyə sual edir. Nazimin “ən güclü tərəfi- şairliyinin dəyərsiz olduğunu iddia edirdilər. Belə bir iddia bütün dünyanın ağılsız olduğunu sanmaq deməkdir. Bu iddiada olanlar Nazimin əsərlərinin 60 dilə çevrildiyini, hər dildə bir çox dəfə nəşr olunduğunu, günlər keçdikcə də daha çox yayıldığını və bunun səbəblərini düşünməlidirlər.” Nazim Hikmət dünya şairi olduğunu sağlığında bilirdi. Ona görə böyük uzaqgörənliklə deyirdi: “Mən Pol Rubsonun mahnılarında, Araqonun şeirlərində yaşayacağam. Mən ağ sülh göyərçinində, sizin bayraqlarınızda yaşayacağam. Mən Fransanın liman işçilərinin, mənim şanlı oğullarımın gülüşlərində yaşayacağam. Mən yer üzündə insanlar arasında, insanlar üçün yaşayacağam”. “Ədəbiyyat qəzeti”, 17 may 2013-cü il. Yüklə 2,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|