Arı-başkanlık sistemi, gerek terminoloji gerekse ülkelerin sınıflandırılması bakımından

Rusya
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı
210
211
Yeltsin
,  muhaliflerin  çoğunluğu  oluşturduğu  parlamento  ile  sık  sık 
fikir  ayrılıkları  yaşamıştır.  Kimi  durumlarda  parlamento,  elindeki  tek 
yetki olan suçlandırma girişimine başvurmaktan veya bu imkanı tehdit 
olarak kullanmaktan çekinmemiştir. Yeltsin döneminde 1995-1999 yılları 
arasındaki sekiz suçlandırma denemesinin hiçbirisi Duma aşamasını dahi 
geçememiştir. Bunda anayasal düzenlemelerin bu mekanizmayı neredeyse 
imkansız hale getirmiş olması en önemli faktördür. Ancak, fiiliyatta bu 
mekanizma,  devlet  başkanı  karşısında  denetim  araçlarından  mahrum 
olan  muhalefetin  hoşnutsuzluğunu  dile  getirebileceği  bir  platforma 
dönüşmüş ve zaman zaman siyasi pazarlık aracı olarak kullanılmıştır.
54
Putin Dönemi 
Aralık 1999’da yapılan Üçüncü Duma (2000-03) seçimlerinde, en fazla 
oyu  sırasıyla  Komünist  Partisi,  Kremlin  yanlısı  Birlik  Partisi  (Unity) ve 
Anavatan  Rusya  Partisi
  (Fatherland-All  Russia,  OVR)  almıştır.
55
  Böylece 
ilk defa, bu seçimle Kremlin, Duma içerisinde önemli bir desteğe sahip 
olmuştur.  Putin’in  doğrudan  dahliyle  ya  da  Remington’un  ifadesiyle 
Kremlin’in manipülasyon yeteneğiyle
56
 Birlik Partisi, kısa bir süre sonra, 
Komünist Partisi
 ve Halkın Temsilcileri Partisi’yle 228 üyeli bir çoğunluk 
koalisyonu  oluşturmayı  başarmıştır.  Bu  partiler,  aralarında  anlaşarak 
komisyon  başkanlıklarının  ve  başkan  vekilliklerinin  fraksiyonlar  veya 
gruplar  arasında  güçleriyle  orantılı  şekilde  dağıtılması  ilkesini  terk 
ederek söz konusu makamları kendi aralarında paylaştılar.
57
 Birlik Partisi, 
daha sonra, Duma’daki diğer fraksiyonlarla koalisyon oluşturarak devlet 
başkanı  veya  hükümetin  sunduğu  önemli  kanun  önerilerinin  Duma’da 
kabul edilmesinde, her zaman parti disiplinini sağlayamasalar da, önemli 
rol oynamıştır.
58
 Aralık 2001’de ise Birlik Partisi, OVR ve Rusya’nın Bölgeleri 
partileri birleşerek Birleşik Rusya (United Russia) Partisini kurmuşlardır.
59
 
Ancak takip eden birkaç yıl Kremlin yanlısı koalisyon, parti disiplininin 
54
  Şen, Rusya Federasyonu Siyasal Sistemi, s.118-123.
55
  White, Understanding Russian Politics, s.36.
56
  Remington, “The Russian Federal Assembly, 1994-2004,” s.130.
57
  Donaldson, “Russia,” s.244-245.
58
  Bu dönemde (2000-2003) kabul edilen kanunların  %95’inin veto edilmeden Başkan (Putin) tarafın-
dan imzalanması ve kararname çıkarma yetkisinin daha az kullanılması, değişen parlamento kom-
pozisyonunun devlet başkanın siyasi tutumuna/davranışlarına nasıl yansıdığının da göstergesidir 
(Remington, “The Russian Federal Assembly, 1994-2004”, s.131).
59
  Vladimir Gel’man, “United Russia, Ruling Party of Emperor’s New Clothes,” 2002,  
http://www.ponarseurasia.org/sites/default/files/policy-memos-pdf/pm_0255.pdf,    
Erişim:30.01.2013, s.2. 

---

Rusya
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı
212
213
zayıf olması nedeniyle her zaman istikrarlı bir tutum sergileyememiştir. 
Dolayısıyla  Kremlin,  yasama  önceliklerinin  kanunlaşması  için  zaman 
zaman pazarlık yapmak zorunda kalmıştır.
60
2003  ve  2007  Duma  seçimleri  sonucunda  ise,  devlet  başkanı  ve 
parlamento arasındaki ilişkilerin seyrini değiştirecek Duma kompozisyonu 
ortaya  çıkmıştır.  Her  iki  seçimde  Kremlin  yanlısı  partiler  Duma’daki 
çoğunluğu  oluşturmuşlardır.  Kremlin  yanlısı  Birleşik  Rusya,  2003 
seçimlerinde parti listelerinin üçte birini ve tek-isimli seçim çevrelerinin 
yarısını elde etmiş ve kısa bir süre sonra ise, transfer ettiği bağımsızlarla 
birlikte üye sayısı anayasa değişikliği yapabilmesine yetecek çoğunluğa 
ulaşmıştır.  Daha  önemlisi  en  büyük  muhalefet  partisi  olan  Komünist 
Partisi
’nin  üye  sayısı  azalmış  ve  Liberal  Demokratik  Parti  hiç  sandalye 
kazanamamıştır.
61
 2007 Duma seçimlerinde, seçim kampanyası süresince 
kendisini Putin’in partisi ve seçimleri de Putin’e yönelik bir referandum 
olarak lanse eden Birleşik Rusya oyların %64.30’unu alarak 315 sandalye 
elde etmiştir.
62
  2011 yılında yapılan parlamento seçimlerinde ise 2007 
seçimlerine  kıyasla  düşüş  gösteren  Birleşik  Rusya  oyların  %49’unu 
alarak  238  sandalye  ile  parlamentoda  çoğunluğu  elde  etmiştir.  İkinci 
sıradaki  Rusya  Komünist  Partisi  %19  oyla  92  sandalye  kazanmıştır.
63
 
2016 seçimlerinde Birleşik Rusya Partisi oylarını %54’e yükselterek 450 
sandalyenin 343’ünü kazanmıştır.
64
Putin  döneminde  parlamento  çalışmalarının  tamamen  yürütme 
merkezli  hale  gelmesinde  en  önemli  unsur,  son  üç  seçimde  Kremlin 
yanlısı  Birleşik  Rusya  Partisi’nin  Parlamentoda  ezici  çoğunluğa  sahip 
olmayı başarmasıdır.
 
Birleşik Rusya Partisi’ne atfedilen en önemli özellik 
“Gücün Partisi” (Party of Power) olmasıdır. Bu kavram, otorite tarafından 
ve  otoriteyi  desteklemesi  amacıyla  organize  edilen  partileri  ifade 
60
  Remington, “The Russian Federal Assembly, 1994-2004,” s.122.
61
  White, Understanding Russian Politics, s.36
62
  White, Understanding Russian Politics, s.40.
63
  “Russian Federation, Elections to State Duma, 4 December 2011”.   
http://www.osce.org/odihr/86959?download=true, Erişim:09.04.2014, s.20.
64 
“Russian election: Big victory for Putin-backed party United Russia”, BBC, 19.09.2016, http://www.
bbc.com/news/world-europe-37403242, Erişim:07.11.2016.

---