Arı-başkanlık sistemi, gerek terminoloji gerekse ülkelerin sınıflandırılması bakımından
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4.4. Anayasa Mahkemesi
- 5. ANAYASAL ORGANLAR ARASI İLİŞKİLER 5.1. Devlet Başkanı-Parlamento İlişkileri
Rusya TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı 206 207 • Federal bütçeyi hazırlamak, Duma’ya sunmak ve uygulanmasını sağlamak; Federal bütçenin uygulanmasına ilişkin bir raporu Duma’ya sunmak; Duma tarafından gündeme getirilen konular da dâhil, çalışmaları hakkında Duma’ya yıllık rapor sunmak, • Rusya’da tek maliye, kredi ve para politikasının uygulanmasını sağlamak, • Rusya’da kültür, bilim, eğitim, sağlık, sosyal güvenlik ve ekoloji alanında tek bir devlet politikasının uygulanmasını sağlamak, • Federal malları idare etmek, • Ülkenin savunması ve güvenliğini sağlamak ve ülkenin dış politikasını yürütmek için önlemler almak, • Hukukun üstünlüğü, insan hak ve özgürlükleri, kamu düzeni ve mülkiyetin korunması ve suçun önlenmesini sağlamak amacıyla önlemler almak, • Anayasa, federal kanunlar ve başkanlık kararnameleri ile verilen diğer görevleri yerine getirmek. Anayasa’ya göre, hükümetin faaliyetleri, federal anayasal kanunla düzenlenmelidir (m.114/2). Hükümet, anayasa, federal kanun ve başkanlık kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere, tüm Rusya’da geçerli karar ve emirler çıkarabilir ve bunların uygulanmasını sağlar. Ancak, devlet başkanı, hükümetin karar ve emirlerini, anayasa, federal kanun ve başkanlık kararnamelerine aykırı bulursa, yürürlükten kaldırabilir (m.115). Başbakan, Anayasa, federal kanunlar ve başkanlık kararnamelerine uygun olarak, hükümetin çalışma ilkelerini tespit eder ve çalışmalarını organize eder (Any. m.113). Hükümetin görev süresi, devlet başkanının göreviyle ilişkilendirilmiştir. Anayasa gereği, görevdeki hükümet, yeni Başkan seçilmeden önce istifa etmek zorundadır (m.113). Hükümet, istifasını devlet başkanına sunar. Devlet başkanı istifayı kabul veya reddedebilir. Ayrıca, devlet başkanı, hükümetin istifası hakkında tek taraflı olarak karar verebilir (Any. m.117/2). Anayasa, bu anlamda herhangi bir kısıt veya şart öngörmemektedir. Rusya TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı 206 207 Duma hükümete güvensizlik oyu verebilir. Böyle bir durumda devlet başkanı, hükümetin istifasına karar verebileceği gibi, Duma’nın kararını reddedebilir. Ancak Duma üç ay içerisinde ikinci kez güvensizlik oyu verirse, devlet başkanı ya hükümetin istifasına ya da Duma’nın feshine karar verir (Any. m.117/3). Başbakan Duma’dan güvenoyu talep edebilir. Eğer Duma böyle bir talep üzerine hükümete güvensizlik oyu verirse, devlet başkanı ya hükümetin istifasına karar verir ya da Duma’yı feshederek yeni seçimlerinin yapılmasına karar verir (Any. m.117/4). 4.4. Anayasa Mahkemesi Anayasa’nın 125’inci maddesi, 19 üyeden oluşan bir Anayasa Mahkemesi öngörmekte ve çalışma usul ve esaslarını düzenlemektedir. Anayasa Mahkemesi üyeleri, devlet başkanının önerisi üzerine Federasyon Konseyi tarafından atanmaktadır. Anayasa Mahkemesine başvuru hakkına sahip olan kişi veya organlar; devlet başkanı, Duma, Federasyon Konseyi veya Duma’nın beşte bir oranındaki üyeleri, hükümet, Yüksek Mahkeme, Yüksek Hakem Mahkemesi ile federe birimlerin yasama ve yürütme organlarıdır. Anayasa Mahkemesi, başvuru üzerine, aşağıda belirtilen kanun, işlem ve anlaşmaların Rusya Federasyonu Anayasasına uygunluğunu denetler. • Federal kanunlar ile devlet başkanı, Federasyon Konseyi, Duma ve hükümetin kural koyucu işlemleri, • Federe birimlerin anayasaları, tüzükleri ile federe birimlerin, Rusya Federasyonu devlet organlarının yetkili oldukları veya Rusya Federasyonu ile federe birimlerin birlikte yetkili oldukları veya sadece federe birimleri ilgilendiren konularla ilgili kanunları ve kural koyucu işlemleri, • Rusya Federasyonu devlet organları ile federe birimlerin devlet organları arasında yapılan anlaşmalar ile federe birimlerin arasındaki anlaşmalar, • Rusya Federasyonu’nun yürürlüğe girmeyen uluslararası anlaşmalar. Rusya TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı 208 209 Anayasa Mahkemesi, federal devlet organları arasında, federal devlet organları ile federe birim devlet organları arasında ve federe birimlerin yüksek devlet organları arasındaki yetki anlaşmazlıklarını çözüme kavuşturur. Anayasa Mahkemesi, federal kanunlarda belirtilen usullere uygun olarak, Anayasa’da belirtilen temel kişi hak ve özgürlüklerinin ihlali hakkındaki şikâyetleri veya mahkemelerin talebi üzerine, görülmekte olan bir davada uygulanmakta olan veya uygulanmak üzere olan kanunun anayasaya uygunluğunu denetler. Anayasa Mahkemesi devlet başkanı, Duma, Federasyon Konseyi, hükümet ve federe birimlerin yasama organlarının başvurusu üzerine, anayasayı yorumlama görevini yerine getirir. Anayasa Mahkemesi tarafından anayasaya aykırı bulunan işlemler ve hükümleri yürürlükten kalkar, uluslararası anlaşmalar yürürlüğe giremez ve uygulanamaz. Anayasa Mahkemesi, ayrıca Federasyon Konseyinin başvurusu üzerine, devlet başkanı vatana ihanet veya diğer nedenlerle suçlandırılırken kurallara uyulup uyulmadığını denetler. 5. ANAYASAL ORGANLAR ARASI İLİŞKİLER 5.1. Devlet Başkanı-Parlamento İlişkileri Rusya Anayasası, devlet başkanını, parlamento karşısında konumunu güçlendiren önemli yetkilerle donatmıştır. Yasama alanında kararname çıkarma, kanun önerisinde bulunma ve veto yetkisi; hükümet kurma sürecinde ise parlamentoyu feshetme yetkisi bu yetkilerin başında gelmektedir. Buna karşın parlamentonun, devlet başkanı karşısında sahip olduğu tek yetki; Anayasada zor ve karmaşık bir prosedür olarak düzenlenen suçlandırma yoluyla başkanın görevden alınmasıdır. Anayasa, devlet başkanına veya hükümete parlamentonun yasama gündemini doğrudan denetleme yetkisi vermemektedir. Dolayısıyla devlet başkanları, yasama önceliklerini hayata geçirebilmek için parlamento çoğunluğunun desteğine ihtiyaç duymaktadır. Nitekim Yeltsin (1993-1999) ile Putin-Medvedev (2000-12) dönemlerinde devlet başkanı-parlamento arasındaki ilişkilerin niteliği, Kremlin yanlısı bir Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|