Arı-başkanlık sistemi, gerek terminoloji gerekse ülkelerin sınıflandırılması bakımından
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
Rusya TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı 214 215 yapılan bir değişiklikle, fraksiyonundan ayrılan üyenin üyeliğini tamamen kaybedeceği hükme bağlanmıştır. 76 Bahsedilen bir dizi hukuki değişikliğin yanı sıra Kremlin’in kanun yapım süreci üzerindeki denetimini arttıran diğer bir faktör, enformel bir mekanizma olan “zero reading” uygulaması olmuştur. Kremlin, Birleşik Rusya Partisi ve diğer fraksiyon liderleri ile Duma idaresinin bir araya geldikleri ve 2004’ten itibaren yaygın şekilde başvurulan “zero reading” uygulaması, kanun önerisi Duma’ya sunulmadan önce, hükümet ve onun destekçisi fraksiyonlar arasında bir tür istişare mekanizması olarak öngörülmüştür. Böylece hükümet ve destekçisi fraksiyonlar arasında, önerinin temel hükümleri üzerinde önceden anlaşma sağlanmakta ve kanun yapım sürecinde olası anlaşmazlıkların veya değişikliklerin önüne geçilmekteydi. 77 Remington, Putin’in 2001 yılından itibaren ve özellikle 2004’te meydana gelen Beslan olayından 78 sonra terör tehdidini 79 , parlamentonun ve federe birimlerinin özerkliklerini azaltma pahasına ve terör tehdidiyle doğrudan ilgisiz hukuki değişikliklerle 80 gücün merkezileşmesi için istismar ettiğini belirtmektedir. Ayrıca, Putin’in hâkim parti Birleşik Rusya sayesinde parlamento üzerinde denetimini mümkün kılan gelişmelerden birisi de, 76 White, Understanding Russian Politics, s.65. 77 Remington, “The Russian Federal Assembly, 1994-2004,” s.136. 78 Olay, 1 Eylül 2004 tarihinde 1.100’den fazla insanın (777 çocuk) rehin alınmasıyla, Kuzey Osetya Özerk Cumhuriyeti’nde bulunan Beslan kasabasındaki bir okulda gerçekleşmiştir. Beslan’daki Rehi- ne Krizi üç gün sürmüş gelişen olaylar neticesinde çoğu çocuk yaklaşık 300 kişi hayatını kaybetmiş- tir. 79 Putin’in 2004’teki Beslan krizi sonrası Parlamentoya sunduğu ve çoğunlukla terörle mücadele kapsamında değerlendirilecek ve fakat gücün merkezileşmesine ve parlamentonun ve diğer sivil aktörlerin zayıflamasına neden olacak kanun önerileri, Parlamentodaki Birleşik Rusya çoğunluğu vasıtasıyla kolayca kabul edilmiştir. Remington, terör tehdidinin yürütme organı tarafından istismar edilmesi gibi parlamento üyeleri tarafından da, kendileri ve parlamento lehine olacak şekilde istis- mar edilebileceğini ancak bunun yapılamadığını belirtmektedir. Yazar, parlamentonun bu konudaki başarısızlığını üç gerekçe ile açıklamaktadır. Birincisi, kamuoyunun terör tehdidi konusundaki ciddi kızgınlığı ve yüksek beklentisi karşısında parlamento üyelerinin, böyle bir konuyu taviz koparmak için kullanması siyasi intihar anlamına gelirdi. İkincisi, istihbarat servisi (FSB) ve diğer güvenlik kuvvetleri hükümete değil, doğrudan devlet başkanına bağlıydı ve üst düzey bürokratlar arasında ve Kremlin İdaresi içerisinde başta istihbarat ve polis teşkilatlarından gelme pek çok görevli vardı. Ek olarak, güvenlik güçlerinin eski mensupları devlet şirketlerinde önemli makamlarda bulunuyorlardı. Dolayısıyla hükümetin performansından memnun olmayan parlamento üyelerinin Putin döneminde ekonomik ve siyasi etkinlikleri aşikâr güvenlik bürokrasini karşılarına almaları çok zordu. Üçüncü neden, terörle mücadeleyi hedefleyen ve milli güvenlikle alakalı bu yasama gündemi, parlamento üyeleri açısından, örneğin bir vergi uygulamasının nasıl olacağı, bir boru hattının nerden geçeceği gibi konular kadar, doğrudan kişisel çıkarlarını ilgilendirmemekteydi (Remington, “Putin, Parlia- ment, and Presidential Exploitation of the Terrorist Threat,” s.233-234). 80 Duma seçimlerinde tek isimli seçim sisteminden vazgeçerek parti-listelerine dayalı sisteme geçilme- si ve valilerin doğrudan devlet başkanı tarafından atanması gibi değişiklikler, Beslan olayı sonrasın- da hayata geçirilen ve merkezileşmeye hizmet eden reformlardan bazıları idi. Rusya TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı 216 217 artan petrol ve doğalgaz fiyatları olmuştur. Zira Putin döneminde petrol fiyatları on kat artmış, artan kamu gelirleri sayesinde bütçe dengelenmiş, ücret ve emeklilik konularından yaşanan sıkıntılar çözülmüş ve ciddi kamu projelerini hayata geçirmek mümkün hale gelmiştir. Ekonomik ve siyasi gelişmeler, Putin’in arkasındaki halk desteğini arttırmış ve Putin’in parlamento, yargı, federe birimler, siyasi partiler, çıkar grupları ve medya karşısında yetkilerini arttırmasına uygun bir zemin oluşturmuştur. Birleşik Rusya ise, bu süreçte Kremlin destekli yasama önceliklerinin hayata geçmesine ön ayak olmuştur. Duma’daki Birleşik Rusya üyeleri, sadakatlerinin karşılığında kamu kaynaklarına erişim ve dağıtım gibi önemli birtakım avantajlardan da faydalanmışlardır. 81 Bahsedilen hukuki değişiklikler, White’a göre, Kremlin’in otoritesine meydan okuma potansiyeline sahip bir parlamentonun oluşmasını engellemeye yönelikti. 82 Mevzuatta yapılan değişiklikler, gücün üyelerden ve parlamentodan fraksiyon liderlerine ve daha da önemlisi Kremlin’e kayması anlamına gelmekteydi. 83 Devlet başkanının artan siyasi gücüne ilave olarak yukarıda sayılan gelişmeler neticesinde Federal Meclis, marjinal bir kuruma dönüşmüştür. 84 White’a göre, Birleşik Rusya Partisi ’nin Duma’daki hakimiyetini pekiştirmesiyle diğer partilerin; fraksiyon değiştirmenin üyeliğin kaybıyla sonuçlanacağını öngören İçtüzük değişikliğiyle Duma üyelerinin ne söylediğinin önemi kalmamıştır. 85 Özetle Yeltsin, Federal Meclis içerisinde istikrarlı ve güvenilir bir çoğunluk desteğini arkasına almayı başaramamıştır. Bu sayede parlamento, devlet başkanını pek çok konuda pazarlığa, istişareye ve taviz vermeye zorlayan bir denge unsuru olmuştur. 86 Putin döneminde Duma’da Kremlin yanlısı bir çoğunluğun hâkimiyeti pekiştikçe devlet başkanı ve parlamento arasındaki güç dengeleri değişmiştir. 2000 yılından itibaren Kremlin yanlısı bir koalisyon çoğunluğunun oluşmasıyla, Parlamentonun gündem belirleyici organları devlet başkanının denetimine girmiş ve sonuçta parlamento yürütmenin yasama önerilerini reddetmek bir yana 81 Remington, “Putin, Parliament, and Presidential Exploitation of the Terrorist Threat,” s.223-225. 82 White, Understanding Russian Politics, s.38. 83 White, Understanding Russian Politics, s.65. 84 Remington, “The Russian Federal Assembly, 1994-2004,” s.139. 85 White, Understanding Russian Politics, s.68. 86 Remington, “The Russian Federal Assembly, 1994-2004,” s.128. Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|