Asoslari va muammolari ilmiy tadqiqot markazi biznes muhiti: nazariya va amaliyot
Moliyaviy ko„rsatkichlarni prognozlash. Moliyaviy risklarni boshqarish
Yüklə 3,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
10.3. Moliyaviy ko„rsatkichlarni prognozlash. Moliyaviy risklarni boshqarish. Risk bashorat qilinayotgan loyihani amalga oshirishda haqiqiy sharoitlardan ozgina chekinilganda, daromadlarni ololmaslik yoki zararlarning paydo bo„lib qolish ehtimolidir. Shu bilan birga, potensial investor tomonidan qo„yilgan pul mablag„larini yo„qotish mumkinligi hamdir. Moliyaviy risklar deganda, moliyaviy resurslarni, ya‟ni 31 Remy Magneir-Watanabe, Entrepreneurship & Small Business Development, 2018, University of Tsukuba. 98 pul shaklidagi resurslarni yo„qotish xavfi tushuniladi. Moliyaviy risklarga inflatsion risk, deflatsion risk, valuta riski, likvidlilik riski, investitsion risk, kredit riski, foiz riski kiradi. Risk tahlilining maqsadi investorga investitsiya loyihasini amalga oshirishda qatnashishning maqsadga muvofiqligi to„g„risidagi qarorlarni qabul qilish va mumkin bo„lgan moliyaviy yo„qotishlardan himoyalanish bo„yicha chora-tadbirlar ishlab chiqish uchun kerakli ma‟lumotlarni taqdim etishdan iborat. Risklarning sifat tahlili risk omillari va turlarini aniqlash maqsadiga ega. Loyihaviy risklarning sifat tahlilini o„tkazish jarayonida loyiha bo„yicha aniq risk turlari aniqlanadi, ularni paydo bo„lish sabablari o„rganiladi, risklarni pasaytirish barcha takliflarda loyihani amalga oshirish oqibatlari tahlil qilinadi. Loyiha risklarining sifat tahlilida, eng avvalo, loyiha bo„yicha barcha risk turlari aniqlanadi, ya‟ni loyiha riski tarkibidagi texnik risklar, loyiha qatnashchilari riski, siyosiy risklar, huquqiy risklar, moliyaviy risklar, marketing risklar, ekologik risklar, harbiy risklar, qurilish-ekspluatatsion risklar va shu kabilar. Risklarning miqdor tahlili alohida risklar hajmini miqdor jihatdan aniqlash imkonini beradi Loyiha risklarini miqdor jihatdan tahlil qilishda quyidagi usullar qo„llaniladi: ─ tajriba/sezgirlik tahlili; ─ senariy tahlili ; ─ Monte-Karlo usulida risklarni immitatsion modellashtirish. Loyihaviy risklarning miqdoriy tahlilini o„tkazishda loyihaning hisob- kitoblariga asoslanadi. Monte-Karlo usuli immitatsion modellashtirish yoki statistik modellashtirish deb ham aytiladi. Immitatsiya deganda, ushbu loyihaning ma‟lum parametrlarini va shartsharoitlarini o„zgartirib, uning turli xil variantalarini yaratish, amaliyotdagi vaziyatni immitatsiya qilish tushuniladi. Barcha immitatsiyalar natijasi statistik usulda son jihatidan hisoblab chiqiladi. Monte-Karlo usuli tashqi omillarning o„zgarishini maksimal darajada hisobga olinishini ta‟minlaydi. Monte-Karlo usulini qo„llashda zamonaviy kompyuter texnologiyalari bo„lishi zarur. Ularsiz hisob- 99 kitoblar juda ko„p vaqtni oladi va mutaxassis bu murakkab jarayonda xatolarga yo„l qo„yishi mumkin. Ulardan Risk Master, Risk, Crystall Ball va boshqa kompyuter dasturlari tahlilga katta yordam beradi. Ko„p hollarda kompyuterlarning o„zi bir nechta parametrlarning o„zgargan miqdorini olib, loyihaning tasodif variantlarini ishlab chiqadi. Monte-Karlo usulining asosiy bosqichlari: ─ usul modelini tayyorlash, ya‟ni tahlil uchun asos qilib olingan ko„rsatkichlarning (NPV, IRR, sof foyda, naqd pul oqimi va hokazo) matematik ko„rinishini kompyuterga kiritish lozim; ─ ehtimollarni taqsimlash bosqichi, ya‟ni parametrlarning o„zgarish chegaralarini va ehtimollik qonuniyatlarini aniqlash; ─ korrelyatsiya shartlarini belgilash; ─ o„zgaruvchan miqdorlarning o„zaro bog„lanishini ko„rsatib berish; ─ immitatsiya natijalarini yig„ish; ─ natijalarini statistik tahlil qilish. Yüklə 3,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|