Asoslari va muammolari ilmiy tadqiqot markazi biznes muhiti: nazariya va amaliyot

5.1-rasm. Nima uchun tadbirkorlar o„zlarining bizneslarini sotishadi
18
? 
Xarid qilinayotgan biznesning potensiali yuqori bo„lsa, reputatsiyasi, imiji, 
ayniqsa, nomoddiy kapital qiymat baland bo„lsa, unda bunday bizneslarning gudvili 
yuqori bo„ladi.
Gudvil potensiali, reputatsiyasi, imidji yuqori bo„lgan korxonaga nisbatan 
qo„llaniladi. Bunday korxonalarning bozor qiymati juda yuqori bo„ladi.
Bedvil esa aksincha potensiali, reputatsiyasi, imidji past bo„lgan korxonaga 
nisbatan qo„llaniladi. Bunday korxonalarning bozor qiymati past baholaniladi, hatto 
ayrim hollarda korxonani bo„laklab (binosini alohida, qurilmalarini alohida, boshqa 
aktivlarini ham alohida) sotilgandagi qiymatidan ham arzon bo„lishi mumkin.
5.2. Baholash usullari. Riskni baholash. Moliyaviy ko„rsatkichlarni baholash. 
Biznesning potensialini baholash 
18
Remy Magneir-Watanabe, Entrepreneurship & Small Business Development, 2018, University of Tsukuba. 

---

48 
Biznes moliyaviy jihatdan foydalimi? Buni aniqlash uchun kompaniyaning 
moliyaviy hisobotlarini oxirgi 3-5 yillik ko„rsatkichlarini o„rganish, uni 
sanoat/bozordagi o„rtacha ko„rsatkichlar bilan hamda sanoat/bozor lideri bilan 
taqqoslash lozim. Shuningdek, uning kiruvchi pul oqimi miqdori (kirim) va chiquvchi 
pul oqimi (chiqim) bilan saldosi qanchalik ijobiyligi alohida ahamiyatga ega. Agar 
kirim har oyda yetarli darajada bo„lmasa, joriy qarzlar va xarajatlarni qoplay olmasa, 
kompaniya tang ahvolga tushadi. Sof foyda va marja darajasi qanchalik katta? 
Qanchalik qisqa vaqtda sarmoya o„zini qoplaydi? Boshqa alternativ investitsiya 
loyihalaridan qanchalik jozibador? kabi savollarga javob topish zarur.
5.1-jadval
Kompaniyaning moliyaviy balansini baholash
19