Asoslari va muammolari ilmiy tadqiqot markazi biznes muhiti: nazariya va amaliyot
Yüklə 3,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
52 Talaba bilimini nazorat qilish hamda mustahkamlashga oid savol va topshiriqlar 1. South West Airlines raqobatchisi “Morris Air”ni nima uchun xarid qilgan deb o„ylaysiz? David Neelemanning South West Airlines bilan 5 yil mobaynida raqobat qilmaslik shartiga qanday baho berasiz? 2. Kompaniyaning moliyaviy balansini baholaganda balansda yozilgan qiymat bilan emas, real bozor bahosi bilan qiymat hisoblanishi qanchalik o„rinli. O„z mulohazangizni bildiring. 53 6-bob. FRANCHAYZING VA TADBIRKORLIK 6.1. Franchayzing nima? Franchayzing biznesning shakli sifatida afzalliklari va kamchiliklari. Franchayzing turlari. Franchayzing huquqiy asoslari Franchayzing brend, texnologiya hamda boshqa kapital va xizmatlardan foydalanish huquqini berish hisoblanadi. Franchayzer shu huquqni foydalanish uchun sotuvchi yoki beruvchi tomon hisoblansa, franshizi esa huquqni sotib oluvchi tomon hisoblanadi. AQShda 3000 dan ortiq franchayzer 770 000 dan ortiq savdo/ishlab chiqarish/xizmat ko„rsatish sohasida faoliyat yuritib kelmoqda. Har yili franshizi orqali 800 milliard AQSh dollari yoki 4,1 % AQSh YaIM hajmiga teng mahsulot va xizmatlar ko„rsatiladi. Franchayzing AQSh iqtisodiyotiga ta‟siri 2,1 trillion AQSh dollariga teng. Franchayzingda bir qator to„lov turlari mavjud. Jumladan, paushal to„lovi, franchayzing boshlanish vaqtida bir martalik amalga oshiriladigan to„lov turi. U odatda, boshlang„ich sarmoyaning 9-11 %ini tashkil qiladi. Royalti to„lovi esa savdo belgisi va texnologiyadan foydalanish huquqi uchun to„laniladigan oylik yoki yilllik to„lov turidir. Royalti to„lovi savdo aylanmasining 2-6 %ini yoki oldindan belgilangan summa bo„lishi mumkin. Shuningdek, reklama to„lovi ham mavjud bo„lib, u ham savdo aylanmasining 1-3 %ini yoki oldindan belgilangan summa bo„lishi mumkin. Franchayzingning quyidagi turlari mavjud: Savdo belgisini franchayzing qilish. Bunda faqat savdo belgisidan foydalanish huquqi berladi. Texnologiya va boshqa nomoddiy kapitallar berilmaydi. Mahsulot distributsiyasini franchayzing qilish. Bunda savdo belgisidan foydalanish huquqi bilan birga franchayzer o„zining distributsiyasidan foydalanish huquqini ham beradi. Texnologiya va boshqa nomoddiy kapitallar berilmaydi. 54 Sof franchayzingda savdo belgisidan foydalanish huquqi, shuningdek, texnologiya va boshqa nomoddiy kapitallardan foydalanish huquqini olinadi. Shuningdek, franchayzingning vakolatidan kelib chiqib uni to„g„ridan - to„g„ri franchayzingga, subfranchayzingga (hudud kesimida) va master franchayzingga (davlat yoki davlatlar kesimida) bo„lish mumkin. To„g„ridan - to„g„ri franchayzingda franchayzi franchayzerdan vositachilarsiz, to„g„ridan to„g„ri franchayzingdan foydalanish huquqini oladi. Subfranchayzingda hudud kesimida bir franchayzi shu savdo belgisi va texnologiyadan o„zi foydalanishi hamda boshqa uchinchi tomonga foydalanish huquqini sotishi mumkin. Master franchayzingda davlat yoki davlatlar kesimida uchinchi tomonga foydalanish huquqini sotishi mumkin. Odatda, master franchayzing huquqini olgan korxona shu davlat yoki davlatlarda franchayzing beruvchining vakili shaklida uning nomidan ish yuritishi mumkin. Yüklə 3,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|