Asoslari va muammolari ilmiy tadqiqot markazi biznes muhiti: nazariya va amaliyot

8.1-rasm. Yaxna choy savdo belgilari
24
Brendning taniqlilik darajasi (Brand Awareness). Biror mahsulot kategoriyasi 
haqida gap ketganda, iste‟molchining shu kategoriyada ishlab chiqariladigan 
brendlarni bilish darajasi. Ba‟zida iste‟molchi brendni tarmoq nomi bilan teng 
qo„llashi ham mumkin, agar u brend mahsulot kategoriyasida birinchi bo„lib 
yaratilgan bo„lsa yoki bozorda yaqqol yetakchi bo„lsa. 
Masalan, Gillette britva kategoriyasi bilan uzviy bog„liq. Xaridor britva sotib 
olish jarayonida o„zi buni anglamagan holda “britva bormi” deb so„rash vaqtida 
“Gillette bormi” deb so„rashi va umuman boshqa savdo belgisi nomidagi britva xarid 
qilishi mumkin. Bu yerda Gillette butun boshli tarmoq nomi bilan sinonim tarzida 
qo„llanilmoqda. Jeans, Tefal, Pampers ham xuddi shunday brend taniqlilik 
darajasiga ega.
Brendning taniqlilik darajasi (Brand Awareness) o„z navbatida 3 ga: “re-call”, 
“recognition”, va “top of mind”ga bo„linadi. 
24
Kasimov O. Biznes muhiti: nazariya va amaliyot fanining o„quv-uslubiy majmuasi. – T.: TDIU, 2018. 

---

69 
Brend assotsiatsiya (Brand Association).
Brendning biror tamg„a, element, 
dizayn, rang, harf-shrift, nom, musiqa (rington) bilan bog„langanligi. Masalan, 
Qanotcha (Swoosh) – Nike ni anglatadi. Xatto “Nike” yozuvisiz ham uni taniysiz. 
8.2-rasm Nike savdo belgisining evolyutsiyasi
25
8.3-rasm Savdo belgilarining nomini toping
26
Brend shaxsi (Brand personality). Brendning xarakterini anglatadi. Jiddiy, 
xushchaqchaq, yosh, erkak, ayol, bola kabi obrazlarda bo„lishi mumkin. Iste‟molchi 
o„zi ham shu obrazga kirishni xohlab brendni xarid qiladi. 
Brend shaxsiga misol qilib Evian brendini ko„rishimiz mumkin. Hamma suv 
brendlar tog„, buloq, tabiat bilan o„z brendlarini bo„glasa, Evian brendi o„z suvini 
yoshlik, yosh bolalar bilan bog„laydi. Ya‟ni Evian suvini ichib, yoshlikni saqlash, 
sog„lom hayot kechirishni ilgari suradi hamda targ„ibot-tashviqot reklamalarida ham 
shu 
konsepsiyadan 
foydalaniladi. 
Bu, 
o„z 
navbatida, 
brendni 
differensiatsiyalanishiga yordam beradi.
25
Kasimov O. Biznes muhiti: nazariya va amaliyot fanining o„quv-uslubiy majmuasi. – T.: TDIU, 2018. 
26
Kasimov O. Biznes muhiti: nazariya va amaliyot fanining o„quv-uslubiy majmuasi. – T.: TDIU, 2018. 

---

70