“ATA HOLDİNQ” AÇIQ TİPLİ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2007-Cİ İL TARİXİNDƏ BAŞA ÇATMIŞ İL ÜZRƏ (Davamı)
28
Valyuta mübadiləsi məzənnələri
İl sonu üçün mövcud olmuş və Qrup tərəfindən maliyyə hesabatlarının hazırlanması zamanı istifadə
edilmiş valyuta mübadiləsi məzənnələri aşağıdakı kimi olmuşdur:
31
dekabr
2007-ci il
31
dekabr
2006-cı il
AZN/1 ABŞ Dollar 0.8453
0.8714
AZN/1 AVRO
1.2450
1.1329
AZN/Rusiya Rublu
0.0346
0.0330
Tədqiqat və inkişaf işləri xərcləri
Tədqiqat xərcləri çəkilmiş məsrəflər kimi uçota alınır. İnkişaf layihələri üzrə xərclər (yəni yeni və ya
təkmilləşdirilmiş malların layihələndirilməsi və ya sınaqdan keçirilməsi ilə bağlı olan xərclər) qeyri-
maddi aktivlər kimi o hallarda uçota alınır ki, layihənin kommersiya və texnoloji imkanlarını nəzərə
alaraq, onun müvəffəqiyyətli olacağını ehtimal etmək və xərcləri etibarlı surətdə qiymətləndirmək
mümkün olsun. İnkişaf layihələri ilə əlaqədar digər xərclər çəkilmiş məsrəf kimi uçota alınır.
Əvvəlki məqamda məsrəf kimi uçota alınmış inkişaf layihələri xərcləri sonrakı müddət üçün aktiv
kimi uçota alınmır. Qəti istifadə müddəti olan inkişaf layihələri xərcləri kapitallaşdırıldıqda
məhsulun kommersiya yönümlü istehsalı başlandığı zamandan etibarən birbaşa xətt prinsipi ilə
ehtimal olunan faydanın müddəti üçün, orta hesabla 10 il ərzində, amortizasiya olunur.
İşçilərə sərf olunan xərclər və müvafiq ayırmalar
Əmək haqları, məvaciblər, Azərbaycan Respublikası Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna ödənişlər,
məzuniyyət və bülletenlər üzrə illik ödənişlər, mükafatlar və pul şəklində olmayan imtiyazlar (misal
üçün, səhiyyə və uşaq bağçası xidmətləri) Qrupun işçiləri tərəfindən müvafiq xidmətlər
göstərildikdə hesablanır.
Səhm üzrə ödənişlər
İmtiyazlı səhmlər, geri alına bilməyən olduqda, mənfəət bölgüsündə iştirak edən səhmlər kimi qəbul
olunur. Bir səhm üzrə gəlir Şirkətin səhmdarlarına aid olan mənfəət və ya zərəri
hesabat ili ərzində
yerləşdirilmiş, mənfəət – zərər bölgüsündə iştirak edən səhmlərin orta sayına bölməklə hesablanır.
Əvəzləşdirmə
Maliyyə aktiv və öhdəliklərinin əvəzləşdirilməsi və xalis məbləğin konsolidasiya edilmiş balansa
daxil edilməsi, qeydə alınmış məbləğlərin əvəzləşdirilməsi üçün qanunvericiliklə müəyyən edilmiş
hüquq, eləcə də əvəzləşdirməni aparmaq və ya eyni zamanda aktivi realizasiya edərək öhdəliyi
ödəmək niyyəti mövcud olduğu hallarda həyata keçirilə bilər.
Seqmentlər üzrə hesabat
Seqment məhsulların təqdim edilməsi və ya xidmətlərin göstərilməsi (biznes seqmenti) ilə bağlı
olan, riskləri və faydaları digər seqmentlərdən fərqlənən Qrupun identifikasiya edilə bilən
komponentidir. Gəlirlərinin böyük hissəsi kənar müştərilərə satışlar hesabına yaranan və gəlirləri,
maliyyə nəticəsi və ya aktivləri bütün seqmentlərin ümumi aktivlərinin on faizini və ya artıq
hissəsini təşkil edən seqmentlər ayrıca şəkildə açıqlanır. Qrupun coğrafi seqmentləri onun
əməliyyatlarının böyük hissəsinin Azərbaycan Respublikasında həyata keçirilməsi və digər
seqmentlərdən əldə edilən gəlirlərin Qrupun ümumi gəlirlərinin on faizindən artıq olmamasını
nəzərə almaqla, hazırkı konsolidasiya edilmiş maliyyə hesabatlarında ayrıca göstərilmişdir.
“ATA HOLDİNQ” AÇIQ TİPLİ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2007-Cİ İL TARİXİNDƏ BAŞA ÇATMIŞ İL ÜZRƏ (Davamı)
29
4.
UÇOT SİYASƏTİNİN TƏTBİQİ ZAMANI ƏHƏMİYYƏTLİ UÇOT TƏXMİNLƏRİ VƏ
FƏRZİYYƏLƏR
Qrup növbəti maliyyə dövrü ərzində hesabatlarda əks etdirilən aktiv və öhdəliklərin məbləğlərinə
təsir göstərən təxminlər və fərziyyələr irəli sürür. Həmin təxminlər və fərziyyələr müntəzəm olaraq
rəhbərliyin təcrübəsinə və digər amillərə, həmçinin rəhbərliyin fikrincə mövcud şəraitə uyğun olaraq
əsaslandırılmış gələcək hadisələr üzrə təxminlərə əsasən təhlil edilir. Uçot siyasətinin tətbiqi zamanı
rəhbərlik həmçinin peşəkar mülahizələr və təxminlər irəli sürür. Maliyyə hesabatlarında əks etdirilən
məbləğlərə daha çox təsir göstərən peşəkar mülahizələr və növbəti maliyyə ili ərzində aktiv və
öhdəliklərin balans dəyərinə əhəmiyyətli düzəlişlərin edilməsinə səbəb olan təxminlərə aşağıdakılar
daxildir:
“Qudvil” üzrə təxmin edilən aşınma
Qrup azı ildə bir dəfə “qudvil” üzrə aşınmaya dair yoxlamalar aparır. Pul vəsaitlərinin mədaxili
mənbəyi olan bölmələrin alına bilən məbləğləri istifadədə olan dəyər hesablamaları əsasında
müəyyən olunur. Bu hesablamalar, 3 saylı Qeyddə deyildiyi kimi, ehtimallardan istifadəni tələb edir.
Satış üçün sərəncamda olan kapital alətlərinin aşınması
Qrup satış üçün sərəncamda olan kapital alətlərinin aşınması barəsində belə halda qərar verir ki,
ədalətli dəyər üzrə davamlı və ya əhəmiyyətli müddət ərzində qiymətdən aşağı düşmələr müşayiət
edilmiş olsun. Müddətin davamlı və ya əhəmiyyətli olmasını müəyyən etmək zamanı mülahizə
tətbiq olunur. Bu zaman mülahizədən istifadə edərkən, Qrup digər amillər ilə bərabər səhm
qiymətinin dəyişmələrini nəzərə alır. Əlavə olaraq, aşınma belə halda baş verə bilər ki, investorun
maliyyə durumunun, sənaye bölməsi və ya sektorunun vəziyyətinin pisləşməsi barəsində sübutlar
olsun, texnologiyada və əməliyyat və ya maliyyə pul vəsaitləri hərəkətlərində dəyişikliklər baş
versin.
Vergi qanunvericiliyi
Azərbaycanın vergi, valyuta və gömrük qanunvericiliyi müxtəlif şərhlərə məruz qalır. 2 saylı Qeydə
baxın.
Təxirə salınmış vergi aktivlərinin uçotu
Təxirə salınmış vergi aktivi vergiyə cəlb olunan mənfəətdən gələcəkdə çıxmalar vasitəsi ilə
qaytarılan mənfəət vergisini təşkil edir və balansda uçota alınır. Gələcək mənfəət vergisi aktivləri o
hallarda uçota alınır ki, münasib vergi imtiyazının alınması mümkün olsun. Gələcək üçün vergiyə
cəlb edilən mənfəəti müəyyən etmək və gələcəkdə real olan vergi imtiyazlarını hesablamaq üçün,
Rəhbərlik mülahizələrdən istifadə edir və son üç il üzrə vergiyə cəlb edilən mənfəət rəqəmləri,
habelə müvafiq şəraitdə məntiqli sayila bilən gələcək mənfəət barədə məlumatlardan istifadə edir.
Əlaqəli tərəflərlə əməliyyatların ilkin uçotu
Qrup öz fəaliyyəti gedişində əlaqəli tərəflərlə əməliyyatlar aparır. 39 saylı BMS-ə uyğun olaraq
maliyyə alətləri ilkin olaraq ədalətli dəyərdə uçot alınmalıdır. Lakin həmin əməliyyatların bazar və
ya qeyri-bazar faiz dərəcələrində həyata keçirilməsini müəyyən etmək məqsədilə bu cür
əməliyyatlar üçün aktiv bazar mövcud olmadıqda peşəkar mülahizələrdən istifadə etmək lazım gəlir.
Mülahizələrin irəli sürülməsinin əsasını əlaqəli olmayan tərəflərlə analoji əməliyyatların qiymətinin
müəyyən edilməsi və effektiv faiz dərəcəsinin təhlili təşkil edir.