Avtandil ağbaba
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Автандил Мамедов Региональные особенности азербайджанского ашугского творчества (ашугская среда Агбаба-Чылдыра) Резюме
- AVTANDIL AGHBABA Regional characteristics of ashug creation of Azerbaijan (ashug environment of Aghbaba-Childir) SUMMARY
- Kompyuter yığdı: Əfsanə İsmayılova Kompyuter tərtibatçısı: Korrektor: Yığılmağa verilmişdir: 25.10.2012 Çapa imzalanmışdır: 01.11.2012
303 Divani 84. Aşıq Qərib Bəktak 1943 Ərzurum, Özlər k. Aşıq 85. Aşıq Nüsrət Yazıçı Toruni 1945 Ərzurum, Samiqala k əndi Aşıq F əxri Çavuş Yazıçı 86. Aşıq Nuri Çıraği 1949 Ərzurum, Qaynaq k əndi Aşıq Aşıq Mövlud İhsani 87. Aşıq Çingiz Yarani 1950 Ərzurum,Topqaynaq k əndi Aşıq 88. A şıq Sidqi Eminoğlu 1950 Qars, Yaylalar k əndi Aşıq 89. Aşıq Fuad Özdə- mir Ç ərkəzoğlu 1952 Ərzurum, Kosa kəndi Aşıq 90. Aşıq Ziya Qaya Heyrani 1952 Ərzurum, Ortam əhəllə kəndi Aşıq 91. Aşıq Zəki Altınsoy 1953 Ərzurum, Şənqaya ilç əsi Aşıq Murad Çobanoğlu 92. Aşıq Erol Aydın 1954 Ərzurum, Bardız k. Aşıq 93. Aşıq İsrafil Daşdan 1956 Tortum ilç əsi, Əsəndurak Aşıq Aşıq Nüsr ət Toruni 94. Aşıq Yaqub T əməli 1958 Ərzurum, Çamurlu k əndi Aşıq 95. Aşıq İhsan Yavuz 1960 Oltu, Aşağıcamlı k əndi Aşıq Mövlud İhsani 96. Aşıq Zakir Təkgil 1960 Tortum, Bağbaşı ilç əsi Aşıq Aşıq Ruhani 97. Aşıroğlu XIX yüzil Ağbaba, Bozqala k. Aşıq Tüm ənoğlu 98. Bardızlı Nihani 1885-1967 Ərzurum, Görəskən Aşıq Aşıq 304 k əndi Summani 99. Baykan XV yüzil Qars şəhəri Aşıq 100. Bayram D ənizoğlu 1958 Çıldır Gülyüzü kəndi 101. Behc ət Marık Mahir 1907-1988 Ərzurum El şairi 102. Çorlu M əhəmməd 1825-1924 Ağbaba, Sultanabad k El şairi 103. Camal Xoca 1882-1957 Qars, Qağızman ilçəsi El şairi 104. D ədə Dərbədəri XVIII- XIX yüzil Ağbaba, Baxçalı k. Aşıq 105. Əhməd Dursun Natiqi 1835-1906 Axıska El şairi 106. Əhməd Məzlumi 1869-1930 Hanak, Orta Hanak k. El şairi 107. Əli Kölə 1927-1987 Ağbaba,Mağaracıq k. El şairi 108. Əmrah Bayramov 1950-2008 Şörəyel,Güllübulaq k. El şairi 109. Güllüoğlu İsgəndər 1840-1890 Ağbaba, Ellərkənd k El şairi 110. Hakkı Karazlı 1878-1948 Ərzurum, Karaz k. El şairi 111. Hasanqalalı Saatçı Nihani 1876-? Qars, Hasanqala k. Aşıq 112. Hasan Mahiri 1837-1915 Ərzurum, İspir kəndi Aşıq 113. H əsən Xan 1903-1975 Ağbaba,Mağaracıq k El şairi 114. Hüseyn Yazıçı Summanoğlu 1937 Ərzurum, Samiqala k əndi Aşıq Sövqü Çavuş F əxri Yazıçı 115. X əstə Zərnişan 1910-1990 Ağbaba, Təzə İbiş k El şairi 116. İbrahim Topal D ərmani 1940 Ərzurum, Porsuk k əndi Aşıq Bad əli Aşıq 117. Kami 1843-1911 Qars, Altunbulaq k. El şairi 118. Koravelli Kamil Erdoğan 1855-1944 Çıldır, Gölbölən k. El şairi 119. Qarslı İbrahim Baba XIX yüzil Qars El şairi 305 120. Qasım Əfəndi 1820-1896 Ağbaba, Ellərkənd k El şairi 121. Qasım Zəlalət 1813-1897 Ərzurum, Qan kəndi Aşıq Bad əli Aşıq 122. Q ərib ağa XIX-XX y Əsmincə, Panaket k. Aşıq 123. Q əmkeş Adil 1949-1977 Ağbaba, Quzukənd k El şairi 124. Qoca Alı XVIII- XIX yüzil Ağbaba, Qoncalı k. El şairi 125. Qul Əhməd XX yüzil Çıldır Aşıq 126. Mahmud H əvəsi 1827-1892 Ərzurum, Heydəri k. Aşıq 127. Mehmet Lütfi 1863-1915 Qars, Z ərşad kəndi El şairi 128. Mehmet Ali Sarıgül 1946 Qars, Yaylada ğ kəndi Aşıq Aşıq Reyhani 129. Mehmet Yılmaz Üryani 1950 Ərzurum, Başbudaq k əndi El şairi 130. M əcnun Ağbabalı 1941 Amasiya, Güllüc ə k. El şairi 131. MiqdatHafiz Kamal 1866-1941 Ərzurum El şairi 132. Molla M əhəmməd S əfili 1870-1938 Adıgün, Pulate kəndi Aşıq 133. Molla Xalis XVIII əsr Çıldır, Gülçimən k. El şairi 134. Mövlud Çalışqan 1900-1991 Ərzurum, Süqdaş k. El şairi 135. Mövlud Geyik Əfəndi 1923 Qars, Uzunyayla k. El şairi 136. Murad Göybulaq 1937 Çıldır, Aydıngün k. El şairi 137. Mustafa Qurd (Nuri F əryadi) 1933 Ərzurum, Cevizli k əndi El şairi 138. Mühiddin Tercanlı 1911-1978 Ərzurum, Karaz k. El şairi 139. Nuri Qaşıqçı Merami 1940 Ərzurum, Pasinlər k. Aşıq 140. Ramiz İncə Cemhani 1949 Ərzurum, Ağcaşar k. El şairi 141. R əcəb Hifzi 1893-1918 Qars, Qağızman El 306 şairi 142. Seyfullah Durmaz Canımoğlu 1942 Ərzurum, Ağsu Aşıq 143. Sofu D ədə XVIII əsr Ağbaba, Baxçalı Aşıq 144. Sultan Orucoğlu 1950 A ğbaba, Mağaracıq El şairi 145. Şair Gülalı XIX yüzil Axıska şəhəri El şairi 146. Şair Vəli 1925-1980 A ğbaba, Təpəköy k. El şairi 147. Şenqayalı Hasan Yetimi 1886 - ? Ərzurum, Örtülü k. El şairi 148. Şörəyelli Əfkari XIX yüzilin əvvəlləri Şörəyel, Karxana k əndi Aşıq 149. Vahd əddin İşıldağ 1949 Ərzurum, Belqaynaq El şairi 150. Yanşaq Məhəmməd 1897-1944 Ağbaba, Mağaracıq k El şairi 151. Yaşar Polad Bayrami 1941 Ərzurum, Bardaqçı k əndi Aşıq 152. Yetim Əsgər 1885-1980 Ağbaba, Təzə İbiş k. El şairi 153. Yetim Tapdıq 1880-1950 İrəvan şəhəri El şairi Автандил Мамедов Региональные особенности азербайджанского ашугского творчества (ашугская среда Агбаба-Чылдыра) Резюме Исследование региональной самобытности ашугской среды Агбаба- Чылдыра позволяет создать более широкое научное представление об ашугском творчестве Азербайджана, особенно об истории ашугских сред. Историко-географическая территория ашугской среды Агбаба-Чылдыра, играющая роль моста между ашугским творчеством Азербайджана и Анадолу, была разделена в результате русской оккупации на части, одна из которой была присоединена к Грузии, а другая к Армении. Эта среда, насильно прекратившая 307 своё существование, была вынуждена продолжать свою деятельность только лишь в области Чылдыр на территории Турции. В диссертации впервые определяется место ашугской среды Агбаба- Чылдыра в ашугском творчестве Азербайджана, раскрываются характерные особенности и самобытность его культурно-географического ареала. Культурно-этническое влияние ашугской среды на репертуар, язык, музыку и импровизации, прослеживающееся в творчестве и образе мышления здешних грузинских и армянских ашугов, – это следствие традиции, имеющей древнюю историю. В диссертации основе творческого наследия народных мастеров Багдад ханум, Ашуг Хесте Хасан, Ашуг Шенлик, Ашуг Зулали и др. определены особенности эстетического оценивания, раскрыт религиозно-философский смысл суфийской символики и терминов. Рассматривается региональная специфика взаимоотношений мастера- ученика и говорится о широкой распространенности в этой среде традиций Ашуга Шенлика и Ашуга Суммани. Впервые составлена творческая родословная Ашуга Шенлика и Ашуга Суммани. В ашугской среде Агбаба-Чылдыра наряду с традиционными дастанами и их вариантами были распространены и региональные дастаны, такие как «Сарынын дастаны», «Гачаг Усуф», «Мехралы Бек». В дастанах, созданных самими ашугами Агбаба-Чылдыра, наблюдается тесная связь с историко- генетическими корнями древного тюркского эпоса. Созданные Ашугом Шенликом дастаны «Лятиф Шах», «Салман бек» по всем своим творческим показателям - это самобытное выражение классических дастанных традиций. В ашугской среде Агбаба-Чылдыра, объединившей в себе все творческие особенности ашугов Анадолу и Азербайджана, более широкое распространение получили традиции азербайджанского ашугского исполнения. Сольное исполнение Агбаба-Чылдырских ашугов и большая склонность к мистификации показывает самобытную особенность среды. Оригинальные мелодии на сазе Агбаба-Чылдырских ашугов («Агбабаи», «Хош дамагы» - 308 Ашуг Шенлик; «Урфани» - Ходжа Сулейман Урфани; «Сюммани», «Сюрундюрме» - Ашуг Суммани, «Шораели» - Ашуг Насиб; «Гюлендамы» - Ашуг Искандер Агбабалы и др.) обогатили музыкальный репертуар азербайджанского ашугского творчества. AVTANDIL AGHBABA Regional characteristics of ashug creation of Azerbaijan (ashug environment of Aghbaba-Childir) SUMMARY The investigation of the regional characteristics of Aghbaba-Childir Ashug environment gives a good opportunity to make a broad scientific notion about ashug environment of Azerbaijan, especially historical ashug environments. The historical-geographic regions of Agbaba-Childir ashug environment which play the transitional role between Azerbaijan and Anatolia ashug creation, were broken as a result of Russian occupation and one part was added to Georgia, the other part to Armenia. This environment which was forcibly got out of line could continue its activity only in the part of Childir in Turkey. The place of ashug environment of Aghbaba-Childir in Azerbaijan ashug art was determined, the characteristical aspects of the cultural-geographic, areal were cleared up in the dissertation for the first time. Saliently showing ethnic-cultural influence of ashug environment to the Armenian and Georgian ashugs’ repertory, language, music and improvisation, even to their way of thinking, is the result of art tradition which has ancient history. Regional characteristics of aesthetic evaluation were determined on the base of Ashug Nesib, Ashug Isgender Aghbabali, Baghdad Khanum, Dede Derbeder, Ashug Kheste Hasan, Ashug Emrah, Ashug Shenlik, Ashug Zulali’s and other nation masters’ creative samples, the religious-philosophical essence of the sect poetry, mystical symbolism and terms were cleared up. 309 The regional characteristics of master-pupil relations were looked through, wider spread of Ashug Shenlik and Ashug Summani’s traditions were defined. Ashug Shenlik and Ashug Summani’s art genealogy was compiled for the first time. Except the traditional epics and their variants, there were epics such as “Sari’s epos”, “Gachag Usuf”, “Mehrali Bey” in ashug environment of Aghbaba- Childir. Aghbaba-Childir ashugs’ epics created by their own, the steady terms with the historical – genetic roots of ancient Turkic epos are observed. “Letif Shah”, “Salman Bey” epics created by Ashug Shenlik is the characteristical expression of the classic epos traditions with all their art points. Aghbaba – Childir ashug environment containing Anatolia and Azerbaijan ashug characteristics, the mastery traditions of Azerbaijan Ashug art spread more widely. Aghbaba-Childir Ashugs’ strong inclination to the mastery of single saz and mysticism, shows the characteristical feature of the environment. The original saz tunes created by Aghbaba-Childir ashugs (“Aghbabayi”, “Khoshdamaghi” - Ashug Shenlik; “Urphani”- Khoja Suleyman Urphani; “Summani”, “Surundurme” – Ashug Summani; “Shoreyeli” – Ashug Nesib; “Gulendami – Ashug Isgender Aghbabali and others) have enriched the music repertory of Azerbaijan ashug art. Kompyuter yığdı: Əfsanə İsmayılova Kompyuter tərtibatçısı: Korrektor: Yığılmağa verilmişdir: 25.10.2012 Çapa imzalanmışdır: 01.11.2012 Avtandil Ağbaba 1955 ci il Qərbi Azərbaycanın Amasiya rayonunun Balıqlı kəndində anadan olmuşdur. 1981- ci ildə Bakı Dövlət Universitietininin (keçmiş Azərbaycan Dövlət Univerisiteti) filologiya fakültəsini bitirmişdir. Filologiya üzrə fəlsəfə doktorudur. İndiyədək onun “Ağbabaya gedən yollar” (1993), “Ağbaba şəhidləri” (1998), “Durnalar işığa uçur” (1998), “Mən torpaq oğluyam” (2001), “Oğuz yurdu Güllübulaq” (2003), “Folklorumuz və taleyimiz” (2007), “Aşıq Nəsibin sənət dünyası” (2008), “Mifologiya” (dərs vəsaiti- 2008), “Durnam gedər olsan bizim ellərə” (2010) kitabları çap olunmuşdur. Beş yüzdən çox publisistik və elmi məqalənin müəllifidir. “Qaçağ Usuf”(1994), Aşıq İskəndər Ağbabalının “Sazda fırtına sözdə ümmanam” (2011) kitablarının tərtibçisidir. Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin (1995), Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (1999) üzvüdür. 2012- ci ildə Respublika Prezidentinin sərəncamı ilə Əməkdar Jurnalist fəxri adına layiq görülmüşdür. Hazırda Sumqayıt Dövlət Universitetində Azərbaycan və xarici ölkələr ədəbiyyatı kafedrasının müdiridir. Document Outline
Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|