də sağlamlıqdan yazarkən problemin bütün aspektlərinə toxunmaq, ekoloji, psixoloji,
iqtisadi, siyasi və sosial amillərin təbabətlə bağlılığını vermək lazımdır.
Ənənəvi olaraq jurnalistlər materialı iki baxış bucağı üzərində qururlar. Tibbi
jurnalistikada bu bucaqların sayı məsələdə maraqlı olan insanların sayı ilə düz
mütənasibdir. Tibbi jurnalistikanın jurnalistikadakı digər ixtisaslaşmalardan fərqi də
məhz bundadır. Çalışın ki, yazıda daha çox mütəxəssisin rəyi əks olunsun.
Tibbi materiallarda unudulmamalı məqamlardan biri də maddi məsələdir.
Cansağlığı heç nə ilə müqayisə olunmayan bir kapitaldır. Elə buna görə də məqalədə
xəstəliyin müalicəsi üçün lazım olan maliyyəni göstərin. Bununla siz xəstəliyin
profilaktikasının və önlənməsinin müalicədən daha ucuz başa gəldiyini izah etmiş
olarsınız.
Tibb və sağlamlıq problemləri psixoloji və emosional yük daşıdığından bu cəhət
həmişə oxucu üçün cəlbedicidir. Oxucunu maraqlandırmaq üçün jurnalist konkret
problemlə oxucu arasındakı bağlılığı göstərməlidir. Tibbi jurnalist nəinki materialı
obyektiv işıqlandırmalı, həm də problemi oxucuya konkret çatdırmalıdır. Azərbaycanda
tibb jurnalistika məktəbinin olmaması daim sensasiya dalınca qaçışla nəticələnir ki, bu da
informasiyanın təhrifinə, materialın əhali üçün praktik əhəmiyyətinin itirilməsinə gətirib
çıxarır. Elə buna görə də jurnalist cəmiyyətə düzgün informasiya çatdırmaqla, “zərər
yetirməməli” prinsipi arasında balans tapmalıdır. Balansı tapmaq üçün əvvəlcə
problemin mahiyyətini dərk etmək lazımdır. Bu isə jurnalistdən mənəvi və
psixoemosional güc, fədakarlıq, mövzuya savadlı yanaşma ilə yanaşı, həm də səriştə,
canıyananlıq, səmimilik tələb edir. Əgər buna hazır deyilsinizsə, yaxşısı budur, heç
yazmayın.
Özünüz mövzu seçin. Gözləməyin ki, kimsə sizə tapşırıq versin. Təxəyyül,
intuisiya və peşə fəhminizi işə salın. Əgər yazdığınız mövzu sizi silkələyibsə, ona can
yandırmaqdan çəkinməyin. Belə yazı oxucunu laqeyd qoymayacaq.
Və sonda. Yalnız səhiyyənin, dövlətin və K V-in səylərini birləşdirməklə əhaliyə
sağlamlığın qayğısına qalmağı aşılamaq, sağlam həyat tərzini millətin qürur mənbəyinə
çevirmək olar. Belədə insan öz sağlamlığına kapital, təbabətə isə özünəməxsus
investisiya bankı kimi yanaşır. Bizim cəmiyyətimiz öz sağlamlığının qayğısına fəal
qalacaqmı? Tibbi-sosial problemlərin həllinə qoşulacaqmı? Yoxsa kənar müşahidəçiyə
çevrilib dövlətdən “sosial rifah payı” gözləyəcək? Bu məsələdə cəmiyyətin seçimi K V-
in mövqeyindən asılı olacaq.
Bələdçi: səhiyyədən yazırsansa...
Bələdçiniz Nigar Məcidova əmindir: “Tibbi jurnalistika müxbirdən təkcə
savad deyil, həm də cəsarət, təmkin, psixoloji dözüm, can yanğısı və
səmimilik tələb edir”.
•
Tibbi jurnalist onunla birlikdə həyat yolunda addımlayan insanlar
barədə düşünməli, yazı üçün can yandırmaqdan çəkinməməlidir.
Mənəvi, psixoemosional gücə, fədakarlığa hazır olmalıdır.
•
Sağlamlıqdan yazarkən problemin bütün aspektlərinə toxunun,
ekoloji, psixoloji, iqtisadi, siyasi və sosial amillərin təbabətlə
bağlılığını vermək lazımdır.
•
Elmi-tibbi jurnallar oxuyun. Onlar sizə yeni mövzular verəcək.
deyaların daha bir qaynağı elmi görüşlər və mühazirələrdir.
•
Yazacağınız mövzunun mahiyyətini özünüz üçün açın. Mövzunu
dərindən dərk etmək üçün mütəxəssislər, universitet professorları ilə
görüşün.
•
Problemi oxucuya konkret çatdırın. Bu zaman analogiyalardan
yararlanın. Sadə dildə yazın.
•
Tibbi terminologiyanı oxucuya izah edin.
40
40
Daha ətraflı oxuyun: N. Məcidova “Tibbi jurnalistika”, nternational Media Bridge, Bakı 2005.
KR M NAL
Afaq Quliyeva (1967) BDU-nun jurnalistika fakültəsini bitirdikdən
sonra əvvəlcə “Gənclik” nəşriyyatında fəaliyyətə başlayıb. Müharibə
illərində könüllü olaraq hospitalda tibb bacısı işləyib. 1993-cü ildən
“Azərbaycan-Türk Agentliyi”ndə və agentliyin nəzdindəki “Avrasiya”
qəzetində müxbir kimi çalışıb. Azərbaycanda ilk dəfə vəsiqəsinə “polis
mühabiri” sözləri yazılan A. Quliyeva “Panorama” , “Hürriyyət”, “7
gün”, “ mpuls” qəzetlərinin kriminal xəbərlər şöbələrində işləyib. 1999-
cu ildən “ nterpolis” qəzetinin baş redaktorudur. Dəqiq fənləri sevən,
inşaatçı olmaq istəsə də, jurnalistikaya ata-anasının arzusu ilə gələn A.
Quliyeva özünü bu sahədə təsadüf hesab etmir:
Mənim bəxtim onda gətirdi ki, “Avrasiya”nın baş redaktoru rfan
Sapmaz ilk sınaqdan sonra məni məhz “polis mühabiri” kimi gördü və bu,
yaradıcılıq yolumu müəyyənləşdirdi. Sənət yolumu məşhur aktyorumuz Hə-
sən Turabovun yoluna bənzədirəm. Mənə elə gəlir ki, “7 oğul istərəm” fil-
mindəki Gəray bəy rolundan sonra H. Turabov nə oynadısa, Gəray bəyi
xatırlatdı. Gəray bəy onun alın yazısı idi. Mən də kriminal mövzulardan qaç-
mağa çalışmışam. Hətta mədəniyyətdən yazmışam. Amma sonunda qarşı
tərəf məni məhkəməyə verib... Yenidən kriminal xəbərlərə qayıtmışam...
lk vaxtlar tələb olunan qaydalara əməl etmək çətin idi. Məlumatı
topladıqdan sonra onu D N-in mətbuat xidməti ilə dəqiqləşdirməli, zərərçək-
miş və təqsirləndirilən tərəfin nümayəndələri ilə görüşməli idim. Qonşular
və hadisənin şahidləri ilə söhbətlər də öz yerində. Cinayət törətmiş şəxsin və
ya onun qurbanının hansı məktəbdə oxuması, necə şagird olmasını bilmək də
önəmli idi. Fikirləşirəm ki, bu tələblər olmasa idi, mən jurnalist kimi yetiş-
Dostları ilə paylaş: |