Az ərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ az ərbaycan diLLƏr universiteti Kİfayət ağayeva abş-da gender
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ABŞ-da gender m əsələləri 59
- Ki̇fayət Ağayeva 60
- ABŞ-da gender m əsələləri 61
- Ədəbiyyat: İngilis dilində
ABŞ-da gender m əsələləri 59 dığını anlamaq, cəmiyyətin inkişafını bu istiqamətdə dəstəkləmək və cəmiyyəti lazımi dəyişikliklə təmin etməkdir. Elə buna görə tarixən qadının passiv və yaradıcılıqdan uzaq olması prinsipinə müasir qadın tədqiqatçıları etiraz edirlər və bunu androsentrizmin (kişilərin qadınlardan üstün olması fikrini dəstəkləyən baxış) nə- ticəsi hesab edirlər. Qadın tədqiqatı feminizmlə möhkəm tellərlə bağlıdır. Lüğət kitablarının birində feminizmin izahı belə veri- lir: “Feminizm – qadınların azadlıq hərəkatının əsasında duran cinslərin bərabərliyi nəzəriyyəsidir”. Daha ümumiləşmiş şəkildə feminizmə aşagıdakı təyinatı vermək olar: “Feminist – o adam- dır ki, digər insanlarla cinsi əlamətinə görə mənfi münasibətdə deyil və qadınların siyasi, iqtisadi, mənəvi, seksual bərabərliyi istiqamətində fəaliyyət göstərir. Qadının şəxsiyyəti məsələsində feministlər mədəniyyətdə cinsin inkişaf forması və şəxsiyyətin realizə məsələsini yenidən müzakirəyə qoyurlar.” “Əgər Tanrı qadını kişidən fərqli yaratdısa, cəmiyyət qadını insandan fərqlən- dirdi” (Sulamif Fayerston). Müasir cəmiyyətdə qadın problemi keçmişdəki qədər olmasa da, hələ də mövcuddur. Minlərlə kişi zülmünə tuş gələn qadınla- rımız hələ də diqqətdən kənarda qalıblar. Onlara yardım etmək, onların haqlarını qorumaq hər bir ədalətli vətəndaşın borcudur. Qadınlara, haqsızlığa düçar olanlara yardım etməyə çalışanların bir adı var: feminizm... Feministlərin tələb etdiyi bərabərlik Tanrının insanlara bəxş etdiyi bərabər dünyayagəlmə prinsipinə söykənir. Bəzən səhv ola- raq belə güman edirlər ki, feminizmin məqsədi qadınların kişilər- dən daha üstün olmaqlarını sübuta yetirməkdir. Ona görə də femi- nizmdən danışıldıqda onu kişilərə düşmən bir anlam kimi qəbul edirlər. Feminizm kişilərə düşmən olmaq deyil, əksinə, kişilərin dostu olmaqdır. Bu, təkcə kişilərə olan dost münasibət kimi yox, həmçinin insanlığa olan dostluq anlamında təqdim olunmalıdır. Feminizmdə qorxulu və çəkinməli heç nə yoxdur. Hətta femi- nizmin Qərb cəmiyyətlərini uçuruma aparması haqqında iddialar Ki̇fayət Ağayeva 60 irəli sürənlər də tapılır. Halbuki feminizm və onunla bağlı nəzə- riyyələrin düzgün anlaşılması həyatımızda uğurlu addımlar ata bilməyimiz üçün özül ola bilər. Bərabərlik bütün inkişaf etmiş və özünü demokratik vətəndaş cəmiyyəti quruculuğu yolunda hesab edən ölkələrin bir nömrəli vəzifəsi olmalıdır. Bir zümrənin digər zümrəyə zülmü, bir insanın digər insandan özünü üstün tutması sonda əzilənlərin üsyanı ilə bitir. Bu gün bərabərlik deyəndə biz bu bərabərliyi cəmiyyətin bir qisminə deyil, bütün təbəqələrinə şamil etməliyik. İnsanlar bərabərdirlər! Bu deyim bərabərliyə bir genderin sahib çıxması anlamına gəlmir, bu hər iki genderin nümayəndələrinə şamil olu- nur. Əks halda, cəmiyyətin tərəqqi edə bilməsi ehtimalını düşün- mək belə xətadır. Feminist nəzəriyyələrdə marqinallıq geniş mənada təkcə qa- dınların mövcud olduqları kontekstdə deyil, bütün ədalətsizlik, bərabərsizlik və istismardan əziyyət çəkmək kontekstində nəzər- dən keçirilməlidir. Əhalinin böyük əksəriyyətinin mövqeyi siyasi cəhətdən nəzərə alınmalıdır. Bu gün həm sosial, həm özəl sektorda əsas tələb, insana qa- dın və kişiliyindən asılı olmadan, insan kimi baxa bilən və insa- nın ruhuna, duyğularına və mənəviyyatına cinsiyyətçi bir baxışla deyil, tam neytral insani bir baxışla yanaşan, hörmət edən sağ- lam bir cəmiyyət qura bilməkdir. Dünyamızda belə cəmiyyətləri öz ölkələrində uğurla qura bilən onlarla ölkə mövcuddur. Bütün dünya insanları əzəldən bəri bir-birilərindən öyrənmiş və öz cə- miyyətlərinin proqresi üçün müsbət olanları tətbiq etməyə səy göstərmiışdir. Kimsənin kimsəyə hökm etmədiyi bir dünyada yaşadığımızı düşünək. Qadınlarla kişilərin bir-birilərinə bənzəmədiyi, amma əlaqələrimizi formalaşdıran yaşam fəlsəfəsinin qarşılıqlı əsası üzərində qurulduğu eqalitar bir cəmiyyətdə sülh içərisində yaşa- dığımızı düşünək. Bunları yalnız feminist ideyaları qəbul etməklə və onları həyatımıza tətbiq etməklə mümkün edə bilərik. Qadın- ABŞ-da gender m əsələləri 61 lı-kişili mütərəqqi, sivil və ədalətli bir cəmiyyət üçün bu gün dün- yaya feminizm gərəkdir. Feminizm təkcə qadın üçün deyil, hər kəs üçündür. Ədəbiyyat: İngilis dilində 1. Alfred, Lord Tennyson, “Poems”, London, 1842 2. Ann Oakley, “Sex, Gender, Society”, Maurice Temple Smith Ltd, 1972 3. Anthony Giddens, “Sociology”, Cambridge: Polituy Press, 1989 4. Buchanan, Ian., Socialist Feminism, “A Dictionary of Cri- tical Theory”, Oxford Reference Online. Oxford Univer- sity Press, 2011 5. Dunbar R., “Women Liberation as a Base of Social Revo- lution // The New Feminism in Twentieth Century Ameri- ca.” Lexington (Mass.), 1971. P.183 6. Curthoys A., “For and Against Feminism.” , Sidney,1988. P. 131 7. Ferguson, A. & Hennessy, R., “Feminist Perspectives on Class and Work”, Stanford Encyclopedia of Philosophy, 2010 8. Gayle R., “The Traffic in Women: Notes on the Political Economy of Sex // Toward an Anthropology of Women”, N.Y., 1975 9. Harriss, Kathryn,“New Alliances: Socialist-Feminism in the Eighties”, in the journal of “Feminist Review”, (31): 34–54, 1989 10. Hornsby J., “The Oxford Companion Philosophy”, N.Y., 1995, p. 305 11. Lewontin R., “Human Diversity”, London, 1982, p. 142 Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|