Azer-dili 4s Derslik 2017 Layout 1
Yüklə 45,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SÖZ EHTİYATI Çap üçün deyil
- SÖZLÜK Çap üçün deyil
- DOVŞAN VƏ TISBAĞA Bir gün dovşan çayın kənarında tısbağaya rast gəldi və ona dedi: – Gəl səninlə qaçaraq ötüşək
- Mərakeş nağılı ATALAR SÖZÜ – AĞLIN GÖZÜ 1.
– Dünyada ən şirin şey nədir? – Mənim arılarımın balı. – Varlı cavab verir. – Yox! – Kiçik dillənir . – Ən şirin şey yuxudur. – Düzdür. – Hakim deyir. – Bəs ən zəhmətkeş kimdir? – Kim çoxlu pul yığa bilirsə o. – Varlı cavab verir. – Xeyr! Dünyada paxıl* adam kimi zəhmətkeş yoxdu. O, gecəgündüz yatmır ki, görsün kimə paxıllıq* eləyə bilər. – Düzdür! – Hakim deyir. – Bəs ən bədbəxt adam kimdir? – O mənəm. Ona görə ki, ən yaxşı inəyimi qardaşıma vermişəm! – Varlı qışqırdı . – Yox! – Deyə kasıb güldü. – Bədbəxt o adamdır ki, o, hakimin qarşısında etiraf etmir ki, qar daşına südlü inək yox, dəri verib. Hakim dedi: – Ey kasıb, sən düzgün cavab verdin. İnək sənindi. Latış xalq nağılı. Tərcümə: Q. İsabəyli 1. Nağılı oxuyun və suallar əsasında məzmununu danışın. 1) Kasıb qardaş nə üçün varlı qardaşın qapısına getmişdi? 2) Varlı qardaş nə üçün öz inəyini qardaşına verdi? 3) Varlı qardaş inəyi verdiyinə niyə peşman oldu? 97 soraq – весть məhkəmə – суд paxıllıq – зависть bədbəxt – несчастный zəhmətkeş – труженник SÖZLÜK tələb etmək – требовать etiraf etmək – признаваться ölüm ayağında – при смерти şərt kəsmək – заключить пари ömrünü başa vurmaq – дожить SÖZ EHTİYATI Çap üçün deyil 4) Varlı qardaş niyə inəyin özünü yox, dərisini istəyir? 5) Qardaşlar niyə razılığa gələ bilmirlər? 6) Hakim məsələni necə həll edir? 2. Nağıldan çıxardığınız nəticə barəsində yoldaşlarınızdan biri ilə dialoqa girin. 3. Hakimin qərarı ilə razılaşırsınızmı? Hakim nə üçün kasıb qardaşı haqlı saydı? Fikirlərinizi əsaslandırın. 4. Bu məsələdə hakim siz olsaydınız, kimin haqlı, kimin haqsız olduğunu hansı üsullarla müəyyən edərdiniz və qərarınız necə olardı? Fikirlərinizi açıqlayın. 5. Sinif yoldaşlarınızın, dostlarınızın köməyə ehtiyacı olduqda, onlara kömək edirsinizmi? 6.* Atalar sözlərini oxuyun. Bu atalar sözlərindən hansı nağılın məzmununa daha çox uyğun gəlir? ATALAR SÖZÜ – AĞLIN GÖZÜ 7. “Dünya” sözünə yaxınmənalı olan sözləri səsləndirin. a) sülh b) aləm c) cahan d) kainat 8. “Varlı qışqırdı” cümləsində hansı sözdən istifadə daha çox yerinə düşür? a) səsləndi b) bağırdı c) çığırdı d) hirsləndi 9. Nağılda yaşıl rəngdə verilmiş sözlərdən ikisinin üstündə ulduz işarəsi qoyulub. Çoxbilmiş deyir ki, siz bu sözlərə yaxınmənalı sözlər tapmaqda çətinlik çəkəcəksiniz. Belədir, ya yox? 10*. Nağılda göy rəngdə verilmiş ifadələri bir sözlə əvəz edib, cümlələri oxuyun. Hansı variant daha çox xoşunuza gəldi? 11. Mətnin məzmununa əsasən düzgün olmayan cavabları səsləndirin. Varlı qardaş öz inəyini ona görə kasıb qardaşına verdi ki, a) o, qardaşının kasıb olmasını istəmirdi. b) inək xəstə idi və ona elə gəlirdi ki, inək öləcək. c) o, qardaşını çox sevirdi və ona kömək etmək istəyirdi. d) qardaşlar çox mehriban idilər. 12*. Nağılda işlənmiş atalar sözünü tapıb söyləyin və mənasını izah etməyə çalışın. Əziz uşaqlar, Çoxbilmiş sizə yeni bir nağıl danışmaq istəyir. Amma gərək əvvəlcə onun dediyi tapmacaların cavabını tapasınız. Oxuyun və cavablandırın. Xoşunuza gəlməsə, yenilərini öyrənin. Altı daşdı, daş deyil, Diki çıxanda ildırım, Üstü daşdı, daş deyil, Enəndə dəyirmi qoz. Heyvan kimi otlayır, uuuuuu Heyvana yoldaş deyil. uuuuuuu 98 Yalan ayaq tutar, yeriməz. Yalançını mənzilinədək qov. Yalan söz üz qızardar. Yalan doğrunun quludur. Artıq tamah daş yarar, Daş qayıdıb baş yarar. dik – подъем dəyirmi – круглый SÖZLÜK Çap üçün deyil Tısbağa bir az fikirləşdi və razılaşdı. Onlar səbəti meyvə ilə doldurub hün dür təpənin başına qoydular, özləri isə ça yın sahilinə qayıtdılar. – Qaçırıq! – deyərək dovşan qışqırdı . O bilirdi ki, tısbağadan çox yeyin qaçır. Tısbağa da bilirdi ki, dovşana çatmaq olmaz. Lakin yenə də o, təpəyə çıxmaq üçün var qüvvəsini toplamışdı. Gopçuya yeyin ayaqlar da kömək edə bilməz. DOVŞAN VƏ TISBAĞA Bir gün dovşan çayın kənarında tısbağaya rast gəldi və ona dedi: – Gəl səninlə qaçaraq ötüşək . Qalibə bir səbət dəymiş meyvə mükafat təyin edək. Həmin səbəti hündür təpənin başına qo yaq. Kim ona birinci çatsa, də o yesin. Dovşan isə gülməkdən özünü saxlaya bilmir, otun üzərində o yanbu yana diyirlənirdi. Nə ha yət, özünə gələn dovşan gördü ki, tısbağa hündür çatmaq üzrədir. Dovşan var qüvvəsi ilə yuxarı qalx mağa başladı. Lakin dovşan gecikdi . O, təpənin zirvəsinə çatanda artıq şirəli meyvələri ye yir di. Mərakeş nağılı ATALAR SÖZÜ – AĞLIN GÖZÜ 1. Nağıldan nə nəticə çıxardınız? Müzakirə edin. 2. Suallar ətrafında nağılın məzmununu danışın. 1) Dovşan yeyin qaçır, yoxsa tısbağa? 2) Yarışın qalibini necə bir mükafat gözləyirdi? 3) Yarışın şərtləri necə idi? 4) Yarış başlayandan sonra dovşan necə hərəkət etdi? 5) Dovşan nə zaman hərəkətə gəldi? 6) Necə oldu ki, tısbağa təpənin başına dovşandan tez çatdı? 3. Mətnin məzmununa əsasən düzgün cavabı səsləndirin. Tısbağa ona görə yarışı uddu ki, a) o var qüvvəsini toplamışdı və dayanmadan məqsədinə doğru gedirdi. b) o, dovşandan bərk qaçırdı. 99 ötüşmək – соревноваться SÖZLÜK var qüvvəsini toplamaq – собраться с силами SÖZ EHTİYATI Çap üçün deyil Yüklə 45,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|