117
həkimlərdən yaralıların otaqlarını öyrəndikdən son-
ra, tam təsadüf, bir otağa daxil oldular. Otaqda bir
neçə nəfər yatırdı: kimisi ağır, kimisi də yüngül ya-
ralanmışdı. Bir-bir onlara yaxınlaşıb hal-əhval tut-
dular, başlarına gələnləri öyrənməyə çalışdılar. Hər
kəs də həyəcanla o gecənin dəhşətlərindən danışır,
xatırladıqca da kimisi bərk coşur, kimisi də möhkəm
qəhərlənirdi.
Növbəti çarpayıda sağ böyrü üstdə uzanmış bir
gəncə yaxınlaşanda isə onları nəyin gözlədiyini
bilmirdilər. Abdulla idi adı. Bu gənc Bakı sakini de-
yildi. Naxçıvanlı idi. Sol çiynindən avtomat gülləsilə
vurulmuşdu. Əhvalat necə olmuşdu? Bax, əsl məsələ
də bunda idi.
Azər yaxınlaşıb “yastığın yüngül olsun”, - deyə
yaralıyla söhbətə körpü saldı. Bundan sonra sual-ca-
vab, o gecənin dəhşətləri haqqında fikir mübadiləsi
başladı. Abdulla başına gələni danışdıqca, Azərin
heyrəti artdıqca artdı. Çünki Abdullanın danışdıqla-
rı Azərin düz gözünün önündə baş vermişdi. Məhz
həmin gecə, Azərdən bir neçə addım öndə vurul-
muş ağ “Jiquli”nin sərnişinlərindən biri idi Abdulla.
Niyə, nə üçün atəşi görə-görə maşını sürdüklərini
soruşunca, Abdulla bir az duruxdu, susdu. Gözlərini
118
tavana zillədi, dayandı və az sonra danışmağa baş-
ladı.
Onun dediyinə görə, maşında dörd nəfər olublar.
Uyğun gəlirdi. Azər də dörd nəfər görmüşdü. Onlar-
dan biri qadın olub. Bu da uyğun gəlirdi. Elə onları
odun içinə atan da həmin qadın imiş. Abdulla deyir-
di ki, tanımadıqları bu qadın maşına minib, getdikləri
istiqamətdə onu da aparmalarını xahiş edib. Sürücü
deyəndə ki, “görmürsünüz, qarşıda atəş açırlar”, qadın
qayıdıb ki, “sən necə kişisən, qorxursan?” Bunu eşidən
sürücü də heç bir cavab vermədən maşını düz atəş açı-
lan istiqamətdə sürüb. Bu anda da Azərin yanından ke-
çib azca irəli getdikləri kimi vurulmaqları bir olub.
Abdulla onu da dedi ki, maşındakı digər üç nəfər
yara almayıb. Yalnız o, sol çiynindən yaralanıb və
həkimlər də deyir ki, sağalacaq.
Abdullanın əhvalatını dinlədikdən sonra Azər
üzünü ona tutub, “bilirsənmi ki, düz mənim qarşım-
da vurulmusunuz?” - deyə soruşdu. Abdulla hey-
rətlə ona sarı baxıb, “nə, siz də oradaydınız?” - deyib
maraqla gözlərini onun üzünə zillədi.
- Mən gördüm ki, maşın vuruldu. Vurulan kimi
də dayandı. İçindən dörd nəfər düşdü. Üçü qaçdı,
biri sağ arxa təkərin yanında yerə çökdü.
119
- Sonra da durub qaçdı.
- Hə, bax, o adam da sonra durub qaçdı. Əmin ol-
dum ki, bir şeyi yoxdur.
- Həmin adam mən idim. Vurulmuşdum, amma
yaram isti idi deyə çox da ağrı hiss etmirdim. Sadəcə
maşından düşəndə özümü pis hiss etdim, ona görə
oturdum. Sonra görəndə ki, hamı qaçdı, düşündüm
ki, mən də qaçım. Qaçdım, qurtuldum. Ardından da
bura gətirdilər.
- Hər halda xoş olmasa da yaddaqalan təsadüfdür.
Özünə yaxşı bax.
Rəsmiyyə də, digərləri də özlərini unudub diq-
qətlə Azərlə Abdullanın arasında keçən bu qısa söh-
bəti dinləyirdilər. Doğrudan da maraqlı təsadüf idi.
Bəlkə də axtarsan tapa bilməzdin bu adamı. Di gəl ki,
onlar adi bir təsadüf sonucu rastlaşmışdılar.
Abdulla nisbətən hündürboylu, arıq bədənli bi-
risiydi. Sadə gənc təsiri bağışlayırdı. Çox da sağlam
bədənli deyildi. Bununla belə hiss olunurdu ki, ağ-
rılara, aldığı şiddətli güllə yarasına yetərincə dözə
bilir. Özünü təmkinli aparırdı. Şikayət də etmirdi.
Həkimlərdən, xəstəxananın işçilərindən çox razılıq
edirdi Abdulla. Deyirdi, “sağ olsunlar, elə bil öz doğ-
120
malarımdır. Mənə elə qulluq edirlər ki, lap elə bura-
da qalmağım gəlir”.
...O günlərdə təkcə Abdulla deyil, bütün yaralılar,
rus işğalı sonucu zərər çəkənlərin hamısı qayğıyla
əhatə olunmuşdu. Elliklə hamı şəhid ailələrinə, ya-
ralılara, əmlakı dağıdılanlara əlindən gələn yardımı
etməyə çalışırdı. Hətta gənclərdən ibarət qruplar
gecələr xəstəxanalarda növbə çəkən tibb işçilərinə
yardım üçün könüllü şəkildə onlara qoşulurdu. Bu
könüllülər onlara tapşırılan hər bir işi vicdanla yerinə
yetirir, buna görə heç bir qarşılıq da gözləmirdilər.
Ona görə də Abdulla kimi yaralılar adətən şikayət
edilən xəstəxanalarda özlərini çox rahat hiss edirdi.
***
Rəsmiyyə və tələbələri Abdullanı ziyarət etdik-
dən sonra xəstəxanadan ayrıldılar. Ovqatları bir
qə dər yüksəlmişdi. Sanki bu ziyarət onlara əlavə
enerji və ümid vermişdi. Yaralıların gümrah ol-
ması, vəziyyətlərinə baxmayaraq olanları sağlam
qiymətləndirməsi, ehtiyac yaranacağı təqdirdə “uf”
demədən canlarını belə fəda etməyə hazır olduq-
larını deməsi Rəsmiyyəgilin dəstəsini əməlli-başlı
həvəsləndirmişdi.
121
O günlərdə ümumiyyətlə Azərbaycan xalqı bir
başqa olmuşdu. Ruslar Bakını işğal edib millətin
gözünü qorxutmaq üçün böyük faciə törətmişdi.
Amma insanlar bundan nəinki qorxmamış, əksinə,
o günədək baş verənlərə biganə qalanlar da etiraz-
çıların sıralarına qatılmışdı. Adamlar arasında ülvi
bir mehribanlıq vardı. Şəhərin küçələrində bəzən bir
yerə toplaşmağa cəhd edən yad adamlar belə bir-
birinə münasibətdə doğma insanlar kimi davranır-
dı. Yanvar faciəsi milləti ruhdan salıb qorxutmağa
hesablansa da əksi alınmışdı. İndi bu şəhərdə, bu
ölkədə insanlar bir-birinə münasibətdə daha mehri-
ban, daha yaxın olmuşdu. Ümummilli faciə, ümum-
milli dərd insanların arasında körpülər yaratmışdı.
Hamı anlayırdı ki, artıq Sovetlərlə yola davam etmək
olmaz.
***
Günlər keçdikcə 20 yanvarın yaraları da yavaş-ya-
vaş sağalmağa başlayırdı. Düzdür, unudulacaq dərd
deyildi, amma insanlar yaşamağa, bellərini dikəldib
özlərinə gəlməyə davam edirdi. Hələ də ölkədə tətil
vardı. Böyük müəssisələrin çoxu işləmirdi. Elan edil-
mişdi ki, şəhidlərin qırxı çıxanadək heç bir müəssisə
Dostları ilə paylaş: |