127
Elə də oldu. Yorğunluq vardı, amma xoş bir yor-
ğunluq idi. Vaxtın necə keçdiyini, bir vaqon yükün
nə vaxt boşaldıldığını belə hiss etmədilər. İndi onlar
çox məmnun görünürdülər. Yararlı, xeyirxah bir iş
gördüklərinin fərqində idilər. Başa düşürdülər ki,
etdikləri bu iş xeyirxah əməldir. İndi bu gənclərin
köməyi sayəsində neçə-neçə dükana, oradan da
evlərə qənd gedəcəkdi. Düzdür, bir vaqonla bütün
problemlər həll edilməyəcəkdi, amma özlüyündə bir
kömək, dəstək idi bu da.
...Bu vaqonu boşaltdıqdan bir neçə gün sonra
Şəmsəddin müəllim onları yenə bir yerə topladı.
Əlində bir topa qəzet vardı. Gənclərə baxıb, “görür-
sünüz, artıq qəhrəmansınız, qəzetlər belə sizdən ya-
zır” dedi.
Gənclər bir-birinə baxıb, “neylədik ki, bizdən yaz-
dılar” deyə təəccüb etdilər.
Şəmsəddin müəllim qəzetin birini açıb onla-
ra göstərdi. “Azərbaycan gəncləri” qəzeti idi. İçəri
səhifələrinin birində balaca bir xəbər vardı. Orada bu
gənclərin hər birinin adı ayrıca qeyd edilməklə millətin
bu çətin günündə könüllü şəkildə bir vaqon qəndin bo-
şaldılmasına yardım etdikləri yazılırdı. Qısa bir xəbər
idi, amma gənclər üçün sevindirici oldu.
128
Gənclər ona görə sevinirdilər ki, həm millət üçün
yararlı bir iş gördükləri haqqında yazılırdı, həm də
ilk dəfə idi ki, adları qəzetdə yer alırdı. Bu, onlar
üçün böyük bir iş idi. Belə bir zamanda hər adamın
adı qəzetdə çəkilməzdi. Yalnız böyük adamların
adlarına rast gəlmək olardı qəzetlərdə. Amma indi
onların - 22 yaşlı gənclərin də adları sıralanmışdı bir
xəbərdə.
Bu hisslərin təsiri altında olan gənclərə Şəmsəddin
müəllim bir daha təşəkkür etdi. Dedi, “siz doğru-
dan da vətənpərvər, haqq üçün çalışan gənclərsiniz.
Biz buna sevinirik və ümid edirik ki, belə də davam
edəcəksiniz”.
***
Bakı işğal altında olsa da günlər keçir, həyat
yavaş-yavaş öz normal axarına düşürdü. Doğru-
dur, tətil hələ də davam edirdi. Lakin bəzi vacib
xidmətlərin işi təmin edilmişdi artıq. Şəhərdə ko-
mendant saatı olduğu üçün gecələr heç kim küçələrə
çıxa bilmirdi. Çıxanlar dərhal həbs edilir, ən yaxşı
halda səhərə qədər milis idarəsində - komendatu-
rada saxlanıldıqdan sonra buraxılırdı. Bəzən dirəniş
göstərənlərə isə bir neçə sutkalıq həbs verilirdi. Ona
129
görə də insanlar axşam saatlarında küçələrə çıxma-
mağa çalışırdı.
Azərgil də gecələr küçələrə çıxmırdı. Yalnız gün-
düz vaxtı texnikumda bir yerə toplaşır, söhbət edib
dağılışırdılar. Belə bir vaxtda Azər Kamilgilə təklif
etdi ki, birlikdə qalsınlar. Tək qalmaq bir qədər
təhlükəli idi, birlikdə qalsalar bir-birilərinə həyan
olardılar.
Azər birlikdə qalmaq üçün təklif də verdi. Kamillə
Mehdi onsuz da kirayədə qaldıqları evə tələbə üçün
ağır sayıla biləcək məbləğdə pul verirdilər. Azərsə
təklif edirdi ki, yataqxanadakı böyük bir otağı üç
nəfərə qırx beş manata almaq olar: “Mən komendant-
la danışmışam, ayda adama on beş manat verəcəyik.
Razısınızsa, gedim konkretləşdirim məsələni”.
Bu təklif, əlbəttə, Kamilin də, Mehdinin də ürə-
yincə idi. Amma otağı da görməyə gərək vardı.
Onun üçün razılaşdılar ki, öncə yataqxanaya gedib
otağa baxsınlar, ondan sonra son qərarı versinlər.
***
Azərgilə təklif edilən otaq adətən darısqal, ya-
rıqaranlıq otaqlarda yaşamağa öyrəşmiş tələbələr
üçün çox böyük sayıla bilərdi. Bir qayda olaraq ya-
130
taqxana otaqları balaca olsa da, bu otaq küncdə
yerləşdiyindən ən azı otuz kvadratmetr ölçüsü olar-
dı. Geniş idi, iki tərəfdən də pəncərələri vardı. Gün-
düz vaxtı içəri çox işıqlı olurdu. Həm də təmirli,
tərtəmiz, bomboş bir otaq idi. Komendant deyirdi ki,
istəsəniz bura üç dənə çarpayı qoya bilərəm. Dolab,
masa filan da təmin ediləcəkdi. Yəni gənc tələbələrin
yaşaması, dərslərə hazırlaşması, üstəlik də, özlərinə
çaydan-yeməkdən bir şeylər hazırlaması üçün im-
kanlar genişdi burada. Hətta idman etmək də olardı
bu otaqda.
Kamil Mehdiyə baxıb üzünü Azərə tutdu: “Məncə
yaxşıdır, bizim üçün uyğundur”. Mehdi də onun
dediyini təsdiqlədi. Komendant da məmnun halda
gənclərə vəd olunanları dərhal təmin edəcəyini dedi.
***
Artıq Kamillə Mehdi Azərlə birlikdə üçüncü
mərtəbədəki yeni otaqda yerləşmişdi. Azər bu vax-
tadək tək başına qaldığı birinci mərtəbədəki kiçik
otağı təhvil vermişdi. Hərə istədiyi səmtdə öz çarpa-
yısını yerləşdirmiş, birlikdə tələbəliyin ağır, amma
yaddaqalan, təlatümlü, təlatümlü olduğu qədər də
xoş günlərini keçirirdilər.
131
Günlərsə elə də tez keçmirdi. Ağır idi. 20 yanvar
işğalı hələ də davam edirdi. Küçələrdən tanklar,
əsgərlər hələ də yığışmamışdı. Bir yandan da ko-
mendant saatı qüvvədə idi. Demək olar, Bakını rus
hərbçiləri idarə edirdi. Onların bir sözünü iki etmək
olmazdı. Üstəlik, istənilən zaman yataqxanalarda
reyd keçirir, xoşlarına gəlməyənləri tutub aparırdı-
lar. Bəzən bu reydlər çox kobudluqla müşayiət edi-
lirdi. Bunu hər kəs danışırdı. Lakin Azərgil hələlik
görməmişdilər.
Bir gün gəldi ki, bu reydlərdən birini də onların
qaldığı yataqxanada keçirdilər...
***
Axşam idi. Otaqda oturmuşdular. Axşam yemə-
yini yeyib özləri üçün söhbət edirdilər. Gəlmişdən-
keçmişdən, oxuduqları kitablardan, baxdıqları film-
lər dən danışırdılar. Hind filmi həvəskarı idi hər üçü.
Ona görə də söhbət hərlənib-fırlanıb Mehdinin bir
hind filminə baxması və sonra da həmin film haqqın-
da Kamilə danışmasının üzərinə gəldi.
Kamil deyirdi ki, bir dəfə Mehdi gəlib filmdə
gördüklərini ona danışıbmış. Üç saatlıq filmi təfsil-
atıyla nəql edibmiş. Həm də onun film haqqında
Dostları ilə paylaş: |