Azər HƏSRƏt mən taniqliq ediRƏM
Yüklə 3,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
167 Böyük türk aydını, Qazaxıstanın və bütün türk dünyasının böyük oğlu Oljas Süleymenov heç nəyə baxmadan, heç nədən çəkinmədən qırmızı imperiya- ya meydan oxudu, dərhal Bakıya gəldi 20 yanvarın ardından. Sonrakı illərdə aparılan araşdırmalar, artıq müs- təqil Azərbaycan dövlətinin öz imkanları hesabına sərbəst şəkildə əldə edəcəyi bilgilər göstərəcəkdi ki, Moskvanın ermənilərlə əl-ələ verib apardığı gecəli- gündüzlü təbliğatına baxmayaraq, dünya mediası da Bakı faciəsinə biganə qalmayıb. Bir çox ölkələrin ən aparıcı qəzetləri Bakıda olanlar haqqında müxtəlif qaynaqlardan əldə etdikləri xəbərləri öz oxucularına çatdırmışdı o günlərdə. Dünyanın ən nüfuzlu qəzetlərindən olan İngil- tərənin The Guardian-ı yazırdı: “Bu dəhşətli hərbi əmə liyyatı 70 illik əsarətdən qurtulmaq üçün aya- ğa qalxmış Azərbaycan xalqının coşqun mübarizə əzminin imperiyanın qəlbində yaratdığı qorxunun sonucu kimi də izah etmək olar. Ordunun şəhərə hücumu zamanı günahsız insanların vəhşicəsinə güllələnməsi, tankların adamları öz tırtılları altında əzib keçməsi, qışın soyuq, şaxtalı gecəsində tonqallar ətrafında qızınan dinc Azərbaycanlıların üzərinə hü- 168 cuma keçərək cəsədlərini tanınmaz hala salması bü- tün dünya ictimaiyyəti tərəfindən nifrət və qəzəblə qarşılanıb pislənməlidir.” (The Guardian qəzeti, 22 yanvar 1990-cı il) ABŞ-da çıxan Los Angeles Times isə olanları belə dəyərləndirirdi: “Yanvarın 20-də və 21-də təşkil edil- miş yürüşlər, 22-də keçirilmiş kütləvi dəfn mərasimi hər cür mitinqi qadağan edən fövqəladə vəziyyətə qarşı açıqdan-açığa meydan oxumaqdır. Şəhidlər Xiyabanında keçirilən dəfn mərasimi “Moskva” qonaq evinin yuxarı mərtəbələrində yerləşdirilmiş özəl nəzarətçilər və snayperlər tərəfindən diqqətlə izlənilirdi. Bütün sərt maneələrə və təhlükəli nəzarətə baxmayaraq, qeyrətli insanlar şəhidlərin xatirəsinə layiq dəfn mərasiminin keçirilməsinə nail oldular.” (Los Angeles Times qəzeti, 23 yanvar 1990-cı il) ABŞ-ın və dünyanın ən aparıcı qəzetlərindən olan The New York Times da 20 yanvar qırğınına biganə qalmamış, olaydan təxminən bir ay sonrakı şərhində belə yazmışdı: “Bakının işğalından sonra öz torpağı- na bütün varlığıyla bağlı olan hər bir Azərbaycanlının qəlbində Moskvaya və Mixail Qorbaçova qarşı dəhşətli bir nifrət hissi yaranmışdı. Vaxtilə rus impe- riyasının müstəmləkəsi olan Azərbaycan, indi öz su- 169 veren və demokratik hüquqlarını bərpa edir, öz azad- lıq və müstəqilliyi uğrunda mübarizə aparır. İndi adi satıcıdan tutmuş, hakimiyyət nümayəndələrinədək - uşaqlı-böyüklü hamı dərk edir ki, Moskva öz hüquq- larının bərpası uğrunda ayağa qalxmış milləti sus- durmaq üçün Bakıya qoşun yeridib, günahsız qanlar töküb.” (The New York Times qəzeti, 18 fevral 1990-cı il) Bəli, The New York Times düzgün təsbit etmişdi. İndi doğrudan da adi satıcıdan tutmuş hakimiyyət nümayəndəsinə kimi hamı Moskvanın əsl mahiyyə- tini anlamışdı. Ona görə də Azərbaycanda qarşısı artıq heç cür alına bilməyəcək müstəqillik yolu açıl- mışdı. Millətin hər bir fərdi Rusiyadan, Sovetlərdən ayrı yaşayacaq müstəqil Azərbaycanın yolunu səbirsizliklə gözləyirdi. O yolsa çox da uzaqda de- yildi. Cəmi il yarım sonra Azərbaycan müstəqillik üçün ilk rəsmi addımları atacaqdı. Az qalmışdı o günə. Müstəqillik qazanıldıqdan sonra isə rus əs- gərləri birdəfəlik Azərbaycanı tərk etməli olacaq- dı. Dirənmədən, sakitcə. İşğalçı ordu bir daha geri dönməmək şərtilə Azərbaycandan gedəcəkdi yaxın zamanda. Yuxu kimi idi, amma gerçək olacaqdı. Heç kim inanmırdı, lakin aradan heç üç il keçmədi ki, rus 170 ordusu Azərbaycanı birdəfəlik tərk etdi. Bir güllə belə atmadan həm də. Bu gedişin əsası, bəlkə də, 17 yanvar 1990-cı ildə Xudatdakı o dirənişdə, cəsur mücadilədə qoyulmuş- du. 70 illik işğal tarixində ilk dəfə idi ki, rus əsgərləri bir güllə belə atmadan Azərbaycandan çıxmağa məcbur olmuşdular həmin günlərdə. O günlərdə bir də rus təbliğat maşını durma- dan iddia edirdi ki, Azərbaycana qoşun yeridilməsi ermənilərin və ümumiyyətlə xristianların müdafiəsi üçün gərək olub. Guya rusların da şiddət gördüyü, öldürülmə təhlükəsilə üz-üzə qaldığı iddia edilirdi. Moskva özünə haqq qazandırmaq üçün hər cür vic- dansızlığa əl atırdı. Ancaq bütün bunlar tam olaraq işə yaramırdı. Bununla belə, Bakıda yaşayan bəzi rus ailələri keçici də olsa Azərbaycanı tərk edirdi. Heç bir zərurət, heç bir səbəb olmadan özü də. Halbu- ki 20 yanvar gecəsi şəhid olanlar təkcə Azərbaycan türkləri deyildi. Ruslar da vardı onların arasında. *** Azərin ikinci qardaşı - Abdulla 1987-ci ildə Azər- baycanı tərk edib Rusiyaya yerləşmişdi. Ailə sində nəsə problemi yaranmışdı, o da təkcə ailə sindən de- 171 yil, ümumiyyətlə Azərbaycandan başını alıb qaçmış- dı. Küsmüşdü; gəlmirdi Azərbaycana. Azər onu son dəfə 1986-cı ildə, əsgərliyə getməzdən öncə görmüş- dü. Ondan sonra görüşməsələr də harada yaşadığını bilirdi. Çünki Abdulla ara-sıra qardaşlarına məktub yazırdı. Məktubların üzərindəki ünvan Rusiyanın Oren- burq vilayətinin Buzuluk rayonunun mərkəzini - Bu- zuluk şəhərini göstərirdi. Dəqiq ünvan idi. Abdulla yazırdı ki, bu şəhərdə bir texnikumda dərs deyir. Əlavə olaraq istixana kompleksi də qurub özü üçün yaşayır. Yazdıqlarından belə anlaşılırdı ki, durumu heç də pis deyil. Lakin o şəhərdə yaşayan başqa Azərbaycanlılardan gələn soraqlarda bu heç də tam təsdiqini tapmırdı. Ona görə də Azər həm qardaşı- nı görmək, həm də durumuyla maraqlanmaq üçün 20 yanvar faciəsilə tarixə əbədi yazılmış 1990-cı ilin avqustunda Buzuluka yollanmaq haqda düşünürdü. *** Buzuluk Orenburqa aid olsa da, məsafə baxımın- dan Kuybışev vilayətinin mərkəzi olan Kuybışev şəhərinə daha yaxın idi. Ona görə də Azər təyyarə biletini Kuybışevə almışdı. İlk dəfə idi ki, bu şəhərə Yüklə 3,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|