Azər HƏSRƏt mən taniqliq ediRƏM
Yüklə 3,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
152 də bu əsgərlər heç o gecənin faciəsini törədənlər də deyildi. Çünki həmin gecəni yaşadanlar çox əzazil idi. Ola bilsin, ordu rəhbərliyi sonradan onları Ba- kıdan çıxarıb, yerinə olaylara dəxli olmayan başqa əsgərlər gətirmişdi. Ona görə də indi əsgərlərlə şəhər sakinləri arasında normal ünsiyyət yaranırdı. Münasibətlərin getdikcə istiləşməsinə baxma- yaraq, Moskva öz qərəzli təbliğatından hələ də əl çəkmirdi. Mərkəzi kanallar bütün günü dünyaya Azərbaycandakı durum haqqında tək tərəfli, yanlış xəbərləri tirajlamaqla məşğul idi. Lakin buna baxma- yaraq xarici mətbuat artıq əsl həqiqətləri öyrənməyə başlamışdı. Hətta bir dəfə gizli bir radio kanalı da tapmış- dı Azər. Otaqda oturub radionun kanallarını qur- dalarkən “Lənkəranın səsi” adlı bir kanala tuş gəl- mişdi. Dinləmişdi, rusların işğalı haqqında gerçəkləri danışırdı bu radio. Maraqlı idi ki, təkcə Azərbaycan dilində deyil, rusca daxil olmaqla, bir neçə başqa dildə verilişlər səslənirdi efirdən. Hər halda, o xəbər qıtlığı şəraitində haradan, necə yayımlandığı bəlli olmayan bu radio çox yararlı və gərəkli iş görürdü. Kim idi, bunu necə edirdi? Bəlli deyildi. Amma hər kim (və ya kimlər) idisə, Azərbaycanın o şərəfli tarixi 153 günlərində risk altına girərək özünü fəda edirdi. Ki, bilgi paylaşımı sıxıntısı içində olan Vətənimizə yar- dım edə bilsin. Bakıda isə tam gücüylə hazırlıq gedirdi. 20 yan- var şəhidlərinin dəfn komissiyası şəhidlərin qırx mərasimi üçün hazırlıq görürdü. Hər gün minlərlə insan artıq and yerinə çevrilmiş müqəddəs Şəhidlər Xiyabanını ziyarət edirdi. Rus əsgərləri bunun qar- şısını almaq istəsələr də bacara bilmirdilər. Çünki xalqın qəzəbindən qorxurdular. Başa düşürdülər ki, heç nədən qorxmadan tankların üzərinə əliyalın şığı- mağı bacarmış bu millətlə zarafat etmək olmaz. Ona görə də işğalçılar əsasən rəsmi Azərbaycan haki- miyyətinin əlilə xalqın ehtiraslarını yatırmağa üs- tünlük verirdi. Ancaq bu, arzu edilən səviyyədə alın- mırdı. Rus əsgərlərinin hələ də Bakının küçə lərində görünməsi əhalidə qıcıq yaradırdı. Bununla belə, təxribatlara səbəb olmamaq üçün insanlar təmkinli davranırdı. Qırx mərasimi martın 1-nə düşürdü. Hazırlıq işləri aralıqsız davam edirdi. O gecə Bakıda şəhid olanlardan səksənə qədəri bu Xiyabanda dəfn edil- mişdi. Digər şəhidlər isə öz yurdlarında əbədiyyətə qo vuşmuşdu. Hələ də dəqiq rəqəmlər bilinməsə 154 də, haradasa 130-dan artıq şəhidin olması artıq təs- diq lənmişdi. Səkkiz yüzədək yaralının olması da təs diqini tapırdı. Yüzədək avtomobilin isə zirehli texnika tərəfindən məhv edildiyi deyilirdi. Hər hal- da, o qarışıq günlərdə bu rəqəmlərin tam dəqiq- ləşdirilməsinə də ehtiyac vardı. Bütün bunlarla ya- naşı hazırlıq işləri bir an belə ara vermirdi. Şəhidlərin qırx mərasimi həm də Azərbaycan xalqı üçün daha bir imtahan olacaqdı. İndi bu mərasimdə millət bir daha toparlanıb sınmadığını, qorxmadığını göstərəcəkdi. Daha bir birlik, bərabərlik günü xəncər olub işğalçıların gözünə tuşlanacaqdı o gün. ...İşğalçılar da boş dayanmırdılar. Onlar əllərindən gələni edirdilər ki, qırx mərasimində izdiham ya- şanmasın. Çünki dəfn mərasimindəki izdiham on- ların gözünü qorxutmuşdu. Lakin düşünürdülər ki, üzərindən xeyli keçdiyi üçün bəlkə insanların qəzəbi bir az soyumuş olar. 19 yanvarda, məhz ordunun şəhərə hücumu ərəfəsində sıradan çıxarılmış dövlət televiziyası da bir az ehtiyatla xalqın səfərbərliyinin zəiflədilməsinə çalışırdı. Təbii, bunu məcburiyyətdən edirdilər. Çünki işçilərin çoxu Azərbaycanlı idi və millətin faciəsinə onlar da biganə deyildilər. Ancaq başlarının üzərində daimi nəzarət edən hərbi güclər 155 onların hazırladığı bütün verilişləri ciddi senzuradan sonra efirə buraxırdı. Ona görə də Az.TV-nin başqa cür davranması mümkün deyildi. Hələ onu da nəzərə almaq lazımdır ki, bu TV kanalında işləyənlərin çoxu həmişə xalqın arasında olurdu. Dəfn günündə də on- lar eyni dərəcədə fəallıq göstərmişdi. Rəsmi olmasa da, arada söz gəzirdi ki, hakimiyyət hərbi rejimin basqısı üzündən qırx mərasiminin yüksək səviyyədə keçirilməsini əngəlləmək istəyir. Dəfn komissiyası isə sonadək dirənərək mərasimin bütün adət-ənənələrə uyğun keçirilməsi üçün əlin- dən gələni edir. Bu söhbətlər çox da geniş tirajlan- mırdı. Sadəcə ictimai fəallar, daha emosional siyasət adamları problemi dilə gətirməkdən çəkinmirdi. Ehtiyac yaranacağı təqdirdə onlar məsələni daha geniş şəkildə ictimailəşdirə bilərdilər. Ona görə də hakimiyyət və hərbi rejim çox da irəli gedə bilmir- di. Hər halda, bu məsələdə dəfn komissiyasındakı şəxslərin də dəyanəti öz sözünü deyirdi. Çünki bü- tün tədbirlər onların başçılığı və birbaşa iştirakı ilə gerçəkləşdirilirdi. Hakimiyyətlə danışıqlar da onlar tərəfindən aparılırdı və bir balaca zəiflik etsəydilər, yəqin ki, rəsmilər və hərbi rejim öz istədiyinə nail olacaqdı. Amma qırx mərasiminin möhtəşəmliyi 156 göstərəcəkdi ki, dəfn komissiyası sonadək dirənərək öz istədiyinə nail ola bilib. ...Sadəcə bir balaca anlaşılmazlıq vardı. Öncə elan edilmişdi ki, qırx mərasimi martın 1-də keçiriləcək. Ancaq sonradan elan edildi ki, mərasim ayın 2-də baş tutacaq. Gələn xəbərlərdən o da bəlli olurdu ki, dəfn ko- missiyası qırx mərasimi zamanı rus əsgərlərinin ərazidən uzaqlaşdırılması üçün danışıqlar aparır. Hərbi rejimsə bunun mümkün olmayacağında israr edir. İddia olunurmuş ki, əsgərlər orada olmasa qa- rışıqlıq düşər və təxribatlar baş verər. Dəfn komissi- yası isə qətiyyətlə bəyan edirmiş ki, məsuliyyəti tam olaraq üzərinə götürməyə hazırdır. Bütün bu söhbətlər xalq arasında gəzirdi. Hər hal- da Azərin də, dostlarının da nə dəfn komissiyası, nə də hərbi rejim və hakimiyyətlə bağlantısı olmadığı üçün bu deyilənləri təsdiqləmək imkanları yox idi. Hər şey məhz o gün, xalqın yenidən səfərbər olunub öz əziz şəhidlərini ziyarətə gələcəyi gün bəlli olacaqdı. *** Martın 1-i, 1990-cı il... Artıq 20 yanvar qırğının- dan 40 gün keçib... Bu gün Azərbaycan xalqı hamı- Yüklə 3,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|