Azərbaycan dili 8

15.  Dialoqda sadalanan sözlər olan cümlələri köçürün. Həmin sözlər bir-birindən
asılıdırmı?
16.  Mətndən tabesizlik əlaqəsində olan sözləri seçib yazın.
Bakı Azərbaycanın ən gözəl tarixi şəhərlərindən biridir. O, Xəzər dənizi sahilində
amfiteatr şəklində yerləşir. Bakının dənizətrafı zonasında bir çox yeniliklər
həyata keçirilir. Yeni, müasir binalar tikilir, köhnələr bərpa edilir.
Dənizkənarı bulvarda yerləşən Xalça Muzeyi, “Bakı Biznes Mərkəzi”, “Park
bulvar”, “Bakı Kristal zalı” və başqa tikililər öz müasir görünüşü və gözəlliyi ilə
hamını heyran edir. Dövlət Bayrağı Meydanı da Xəzərin sahilində - Bakı
şəhərinin Bayıl sahəsində yerləşir.
✔
 Mətndən mürəkkəb adları seçin.
✔
 Dövlət Bayrağ Meydanının yaranması və açılışı barədə məlumat toplayıb
təqdimat hazırlayın.
Söz birləşmələrini və cümlələri yaradan sözlər məna və sintaktik
baxımdan əlaqələnir. 
Sintaktik əlaqənin 2 növü var: tabesizlik və tabelilik əlaqəsi.
Tabesizlik əlaqəsi ilə bağlanan sözlərin biri digərinə tabe olmur, hər biri aid
olduğu sözlə əlaqələnir.
Bir çox tikililərə, orden, medal, qəzet, jurnal və s. verilən adlar dırnaq içində
yazılır.

---

---

17.  Müasir Azərbaycan memarlarından kimləri tanıyırsınız? Onlar haqqında
məlumat toplayıb kiçik məqalə yazın.
Məqalə yazmaq üçün yaddaş:
1.  İlk növbədə mövzunu
müəyyənləşdirin.
2.  Müxtəlif mənbələrə müraciət
edərək məlumat toplayın.
3.  Mövzuya öz münasibətinizi
bildirin.
4.  Nəticə yazın.
Əsas hissə
"Müqəddəs Nina ” məktəbinin məzunu
olan Zivər Məmmədova öz istedadı və
bacarığı ilə hamının diqqətini cəlb
etmiş, gənc yaşlarından müxtəlif
layihələrə cəlb olunmuşdur. Fəaliyyətə
rəssam kimi başlamışdır.
Zivər xanım Azərbaycan mədəniyyəti
tarixində nəinki ilk qadın heykəltəraş,
hətta peşəkar skripka ifaçısı olan ilk
qadın kimi də iz qoymuşdur. Bir
müddət Ü.Hacıbəylinin tələbəsi olan və
onu əfsanəvi şəxs hesab edən, onun
musiqi dünyasına bələd olan
Z.Məmmədova müəlliminin portretini
çəkmək qərarına gətir. Maraqlıdır ki, bu
rəsm əsəri Ü.Hacıbəylinin naturadan
çəkilmiş yeganə portreti kimi tarixə
düşüb. Getdikcə püxtələşən gənc
heykəltəraş sonralar daha bir müəllimi -
rəssam Əzim Əzimzadənin Fəxri
xiyabandakı büstü üzərində çalışır və
işini uğurla başa vurur.
Giriş hissə
Heykəltəraşlıq çətin bir sənətdir. Bunun
üçün xüsusi bir istedad, güclü əl, dəqiq
iş planı, materialla işləmək, üz cizgilərini
qabarıq və ifadəli göstərmək bacarığı
tələb olunur.
Adətən, heykəltəraşlıq sənəti haqqında
danışılanda bu sahənin mütəxəssisləri
kimi daha çox kişilər haqqında
danışırlar. Ancaq unutmaq olmaz ki, bu
mürəkkəb sahənin nümayəndələrinə
qadınlar arasında da rast gəlinir.
Nəticə
Çəkdiyi portretlər əsasında hazırladığı
abidələr əzəməti və özünəməxsusluğu
ilə dərhal diqqəti cəlb edir.
Azərbaycan qadınının incəsənətin
bütün sahələrində milli mədəniyyətin
inkişafına, peşəkar heykəltəraşlıq
məktəbinin təşəkkülünə verdiyi töhfələr
danılmazdır.
Əziz şagirdlər! Bu, bir nümunə idi.
Təqdim olunan yaddaşdan istifadə
edərək özünüz də istədiyiniz mövzuda
məqalə yaza bilərsiniz.
Yazdığınız məqaləni layihə kimi
hazırlayacağınız qəzetin uyğun
səhifəsində yerləşdirin.

---

...Çoxdanın əhvalatıdır, institutda oxuduğum vaxtlar idi. Xoş bir təsadüf nəticəsində
maestro Niyazinin evində ziyafətdə iştirak etmək xoşbəxtliyi mənə nəsib olmuşdu.
Maestro Türkiyədən təzəcə qayıtmışdı. O, bir il idi ki, İstanbulda Çaykovskinin
“Qaratoxmaq qadın” operasını tamaşaya hazırlayırdı. Bütün ziyafət iştirakçıları -
respublikanın tanınmış elm, mədəniyyət, incəsənət xadimləri, yaxın dostlar,
qohumlar maestronun şirin türk ləhcəsində söylədiyi təəssüratlara, müasir türk
musiqisi və sənətçiləri haqqındakı mənalı mülahizələrinə məmnuniyyətlə qulaq
asırdılar
Mənim üçün - böyük sənət yoluna yenicə qədəm qoymuş tələbə memar üçün
maestro Niyazinin hər fikri, hər mülahizəsi son dərəcə qiymətli idi. Odur ki yaranmış
qısa pauzadan istifadə edərək cürətlənib maestrodan soruşdum:
- Hörmətli maestro, söhbətinizə müdaxilə etdiyimə görə məni əfv edərsiniz, lütfən
aydınlaşdırın, ümumiyyətlə, sənətdə müasirlik nə deməkdir?
Maestro mənə tərəf dönüb əvvəlcə gülümsədi, sonra ciddi görkəm alıb belə dedi:
- Yavrum, siz hələ çox gəncsiniz, bu sözlərimi yadınızda yaxşı saxlayın: köhnəlmiş və
ya müasir sənət əsəri olmur. Əgər əsər yüksək sənətkarlıqla yaradılmışsa, demək, o
həmişə, bütün dövrlərdə müasirdir. Özünüz deyin, Şekspirin hansı əsəri bütün
dövrlər üçün müasir deyil?
Sonra isə o, üzünü qonaqlara tutub, bir qədər sinirli əlavə etdi:
- Bizim bəzi özündənrazı bəstəçilərimiz mənim iradlarımdan, öyüd-nəsihətlərimdən
inciyirlər, “biz müasir ruhda yazırıq” söyləyirlər, əcəba, Üzeyir bəy bu gün də müasir
deyilmi?
Qonaqların hamısı maestronun fikri ilə razılaşdı.
Bu xoş görüşdən illər keçdikdən sonra mən dərk etdim ki, böyük Niyazinin sənət
meyarı memarlığa nə qədər də uyğun gəlir!.. Dönə-dönə əmin oldum ki, biz BU
GÜNÜN memarlığını yaradarkən KEÇMİŞƏ kor-koranə yox, novatorcasına, yeni
Siz necə bilirsiniz,
müasirlik nə
deməkdir?
Maestronun
sualına siz necə
cavab verərdiniz?
Fikir mübadiləsi
aparıb dialoq
qurun.

---