Azərbaycan döVLƏt neft və SƏnaye universiteti
Yüklə 3,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MƏNİM ANA DİLİM, MƏNİM KİMLİYİM
- HEYDƏR ƏLİYEV VƏ AZƏRBAYCAN DİLİ
452
yazışmalar yazı dilində olduğu qədər, danışıq dilinə də təsir edir. Gündəlik həyatımızda “cv”, “online”, “e-mail” və s. sözlər mövcuddur ki, dilimizə uyğunlaşıb və daha onlardan çox istifadə edirik. Artıq bizə yeni olmayan bu sözlər, gündəlik həyatımızda tez-tez eşitdiyimiz ifadələrdir. Yazıda bu mövzu daha həssasdır.Çünki bu günümüzə gəlib çatan yazılar vasitəsi ilə keçmişdən məlumat almışıq. Ona görə də düzgün yazmağımız birbaşa mədəniyyətimizə də təsir edir.Şifahi dildən çox yazı dilinə diqqət daha böyük olmalıdır.Bu inkişafın əlbəttə müsbət tərəfləri də vardır. Lakin mənfi tərəfləri dilimizdəki problemlərlə bitmir. Həm sağlamlıq cəhətdən, həm də psixoloji cəhətdən insanlara ziyan verir.Müsbət cəhətdən isə
lüğət tərkibi
yenilənir, zənginləşir,hər şey daha asan və rahat olur. Amma bu asand və rahatlıq da insanları tənbəlləşdirməyə doğru aparır. Dildə yaranan yeni sözlər müasir tələblərə cavab verməlidir. İstifadə olunmayan sözlər artarsa, dili korlaya bilər. Buna görə də dilimizi qorumalıyıq. Onun inkişafını düzgün istiqamətdə yönləndirməliyik.
Tələbə: Elmi rəhbər Salamzadə Gülnar Elçin qızı Salahova A. II kurs, qrup 341.6 Dünyanın ən qədim
xalqlarından biri
olan azərbaycanlılar çox qədim mədəniyyətə malikdir. Azərbaycan mədəniyyət və incəsənətindən olan nümunələr ABŞ, Britaniya, Fransa, İran, İtaliya, Misir, Türkiyə və s. kimi dünyanın bir çox ölkələrində muzeylərdə qorunub saxlanılır. Mədəniyyət incilərinin belə rəngarəng olmasına isə təbii ki, Azərbaycan xalqının yüksək zövqə malik olması, yaşayış tərzi və inkişaf tarixi təsir göstərmişdir.Arxeoloji qazıntılar zamanı tapılan 453
nümunələr bir daha sübut edir ki, Azərbaycan xalqı qədim dövrlərdən bəri müxtəlif sənət növləri ilə məşğul olmuşdur. Azərbaycan mədəniyyətinin müxtəlif sahələrini nəzərdən keçirsək görərik ki, hər bir sahə özünəməxsus gözəlliyi, orijinallığı və milliliyi ilə fərqlənir. Bu, dövrümüzə qədər gəlib çatmış nümunələrdə hər tərəfli öz əksini tapmışdır. Misal olaraq, qədimi xalçalar, ziynət əşyaları, gündəlik istifadə qabları, alətlər, heykəllər, şəkillər, ədəbiyyat və musiqi nümunələrini və s. göstərmək olar. Hazırda Azərbaycan müstəqilliyini və dövlətçiliyini möhkəmləndirərək, sosial-siyasi və iqtisadi dəyişikliklər həyata keçirərək, milli maraqları əsas götürərək dünyada sivil, demokratik cəmiyyət quran bir dövlət kimi tanınır. Bugün əminliklə demək olar ki, Azərbaycan qloballaşan dünyada dinamik və sabit inkişaf edən dövlətlər sırasındadır.Dil mədəniyyət ilə qarşılıqlı asılılıq vəziyətindədir. Dil, o dildə danışan xalqın milli mədəniyyətini özündə əks etdirir. Dil mədəniyyətin, mədəniyyət isə öz növbəsində dilin inkişafına imkan və şərait yaradır. Dünya ədəbi dillərinin meydana gəlməsi, formalaşması, inkişaf edib zənginləşməsi mədəniyyətlə sıx bağlıdır. Eyni zamanda, dil təkcə xalqın mədəniyyətini əks etdirmək funksiyası daşımır, dilin əsas funksiyası mədəniyyəti qoruyub saxlayaraq nəsillərdən- nəsillərə ötürməkdir. Hər bir dil özündə dünya tarixinin bir hissəsini yaşadır, əvvəlki dövrləri araşdırmaqda əvəz olunmaz rol oynayır və ən əsası, ondan istifadə edən xalqların, tayfaların tarixini, mədəniyyətini, inkişafını özündə əks etdirir. Məhz buna görə, dil-mədəniyyətin güzgüsüdür. Hər bir millətin öz doğma dili var. Bu dil ana dili adlanır. Ana dili
millətin mənəviyyatının güzgüsü,varlığının göstəricisidir. Ana dili elə dəyərli sərvətdir ki, onun məhv olması millətin bir millət kimi tarix səhnəsindən silinməsi deməkdir. Bizim ana dilimiz Azərbaycan dilidir. Gözümüzü
454
dünyaya açan gündən bu dil ana südü, ana laylası ilə birgə beynimizə süzülür yaddaşımıza həkk olunur, canımıza, qanımıza hopur, ruhumuzu qidalandırır. Azərbaycan dili ən az dəyişikliyə uğrayan dillərdəndir. Az dəyişən dillər uzun ömürlü olur. Dil milli mədəniyyətin təzahürüdür. Hər bir vətəndaş öz doğma dilini dərindən bilməli, onun incəliklərinə yiyələnməli, özündə nitq mədəniyyəti tərbiyə etməlidir.
Tələbə: Elmi rəhbər Zeynalova Sevinc Abdulla qızı Orucova N. II kurs, qrup 351.6
Təsadüfi deyil ki, məhz Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin ötən əsrin 70-ci illərinin əvvəllərindən başlayaraq xalqımızın milli-mənəvi dəyərlərinin qorunması, tariximizin düzgün istiqamətdə öyrənilməsi, ana dilimizin rolunun artırılması, xalqın azadlıq istəyinin təcəssümü kimi ortaya çıxan ədəbi-bədii nümunələrin hücumlardan qorunması yönündə apardığı məqsədyönlü siyasət cəmiyyətdə milli ruhun oyanışına təkan verdi. Təbii ki, bu istiqamətdəki fəaliyyətində Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev Azərbaycan dilinin inkişafına xüsusi diqqət yetirib. Çünki ana dili hər bir xalqın varlığını təsdiq edən başlıca amildir. Ana dili hər bir xalqın milli sərvəti, həmin xalqın varlığının təsdiqidir. Dil millətin formalaşmasında vacib olan amillərdən biridir. Azərbaycan dilinin bugünkü inkişaf səviyyəsi xalqımızın dünyanın ən qədim xalqlarından biri olduğunu təsdiqləyir. Lakin Azərbaycan dilinin yaxın keçmişdə ciddi sınaqlarla üzləşdiyini də unutmaq olmaz. Belə ki, çar Rusiyasının ruslaşdırma siyasətindən sonra
Yüklə 3,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|