24
Səh.—255. Bununla belə nəzakətli olmaq lazım gəlirdi. Buna görə sultan
ona on pistol göndərdi. O, gəlib içəri girəndə sultan ondan on pistolu alıb-
almadığını soruşdu. O isə həmin pulları qulluqçu qızlara verdiyini dedi. Əlavə etdi
ki, o, belə xırda pul üçün özünü təslim etməz, sultana hörmət bəslədiyi üçün
gəlmişdir. Sultan bildirdi ki, onun ancaq dostlarının qarşısında oxumasını və rəqs
etməsini istəyir. Böyük bir süfrə açmasına baxmayaraq, yemək-içmək vermədən
düz gecənin yarısınadək onu oxumağa və oynamağa məcbur etdi. Sonra otağa
apararaq, gün çıxanadək özü və yoldaşları növbə ilə onunla əyləndilər. Səhər
açılanda rəqqasə öz vəzifəsini yerinə yetirdiyini düşünürdü. Lakin sultan səhər
mehmanxana sahibindən mehtərə qədər — hamını salona topladı. Qızı ora
gətirtdirib dedi: — Mənim gözəlim, mən kasıb və kiçik hakiməm. Bir gecə üçün on
pistol vermək imkanım yoxdur. Mənim adamlarım çəkdiyim xərcə ortaq olacaqlar,
lakin lazımdır ki, mənim aldığım zövqə də ortaq olsunlar. Qızı həmin gün və
növbəti axşam da öz yanlarında saxladılar. Sultana pislik etmək üçün qız özü bu
rəftarı səsə saldı. Sultan bunu özünə qarşı yönəlmiş görüb, hadisəni coşğun bir
tərzdə şaha danışdı. Şah ondan kurtizankanı bir axşam əvəzinə iki axşam saxladığı
üçün zorla əlavə on pistol da aldı.
Vergi verən fahişələr karvansaralarda saxlanılırdılar və cazibədar olurdular.
Karvansarada deyil, şəxsi evlərində yaşayanlar vergi vermirdilər; belə ki, onların
ev payı olmadıqda kasıb bəzədilmiş otaqlarda kirayənişin olurdular. İsfahanda bir
məhəllə var, orda ancaq belələri yaşayırlar. Bura «üzüaçıqlar» və «üzü açılmışlar»
məhəlləsi deyirlər. Bu paytaxt şəhərində belə bir adət vardı ki, axşam düşən kimi
fahişələr qarğa sürüsü kimi şəhərə daraşar, xüsusilə karvansaralara ünsiyyət
axtarmağa gedərdilər. Ən pisi bu idi ki, subay kişiləri xüsusi yerlərə apararaq,
onların mənəviyyatını pozurdular. IV Abbasın hakimiyyətinin başlanğıcında baş
vəzir Sarutaki (Sarı Tağı—cəsarətli və sağlam fikirli hərəmağası idi) təbiətinə yad
olan əxlaqsızlığı ciddi qanunlarla qadağan etmişdi. Sonra onu nazirlikdə
(vəzirlikdə) irsən onu əvəz edən və bu sahədə onun rəqibinə (ardıcılına) çevrilən
Xəlifə Sultan fahişələr haqqında başqa qərarlar verdi; onların camaat arasına
çıxmalarını və deyilməmiş hər hansı bir yerə getmələrini qadağan etdi. Nəfs
yandırma iyrəncliyinə ciddi cəzalar təyin etməklə çaxır satmağı qadağan etdi.
Subay kişiləri pozanları payaya keçirmək, öz doğma qızlarını pis yola dəvət edən
qadınları qüllədən atmaq və itlərə yedirtməklə bu qanunlar yerinə yetirilirdi. Bu
cəzalarla ölkəni qaydaya salmaq ümidində idi. Məlum oldu ki, bu ciddi cəzalar
ictimai həyəcanı yatırtmaqdan başqa bir şeyə xidmət etmir, ən iyrənc cinayətlər baş
alıb gedir.
Səh.—257. Bütün bu dediklərimdən sonra, qeyd etməliyəm ki, fahişələrə
təsir etməyə xidmət edən qanunlar, bu millətin qaydalarına görə, onların ərə
getməsinə əngəl törətmir.
Əvvəlcədən deyim ki, Məhəmməd şəriəti (qanunu) evlənmək işini (burada
nigah—V. A.) hər bir sədaqətli müsəlman üçün zərurət kimi buyurur və əmr edir.
25
Məhəmməd şəriəti ömürlük subaylıq və bakirəliyə mövcudatın fikir və məqsədinə
doğru yönələn cinayət və günah kimi baxır. Bu barədə müsəlmanlar belə deyirlər
ki, (bu, lap doğrudur) İsa peyğəmbərə, Məhəmməd peyğəmbərə görə də ömürlük
subaylıq azad, tərifə layiq və allaha xoş gələn bir iş olmamışdır. Çünki həmin
dövrün peyğəmbəri (İsa peyğəmbər nəzərdə tutulur—V.A.) subay yaşayan Bakirə
bir qızdan doğulmuşdur. Yeni bir din də yeni bir qanun verən bərqərar olandan
sonra allah bakirəliyə görə yad olunmaq (orijinalda qulluq edilmək—V. A.)
istəmir. Əksinə, istəyir ki, hər bir adam evlənmək vəzifəsini yerinə yetirsin. Belə
ki, axır zamanda İsa peyğəmbər Məhəmməd peyğəmbərin varisi olan on ikinci
imam Məhəmməd Mehdi ilə birlikdə yer üzünə qayıdacaq ki, dinsizləri
(xristianlara qarşı olanlar terminindən istifadə etsə də, Şardən «dinsizlər» sözünü
nəzərdə tutur—V. A.) məhv etsin. Deyirəm ki, onda İsa evlənəcək və çoxlu
arvadları olacaq. Onlar öz müqəddəs kitabına (Qurana—V.A.) əsaslanaraq belə bir
hədisi misal gətirirlər: «Məhşər günü yer üzərində subay yaşayıb, sonradan
yatmağa (qadınla yatmağa—V.A.) öyrəşmiş bir adam ayağa qalxıb ona qarşı
duracaq və deyəcək: «Mən daim nəsil artırmaq və canlı varlıqlar yaratmaq üçün
çalışdığım halda, nə cinayət elədim ki, varlığın düşməni olan bir adam məni
tapdalasın.
Səh.—258. İzahı mətnindən uzun olan kobud və şəhvani bir dinin əsli
belədir. Müsəlman alimləri (ruhanilər—V.A.) bu barədə iyrənc şeylər öyrədirlər;
belə ki, şəhvani hissin kəskin təsirini duyan subayı evləndirmək lazımdır.
Məhəbbətə mane olmaq günahdır. Əksinə, məhəbbət ehtiraslarını söndürmək
şərəfli işdir. Onların (müsəlman alimlərinin — V. A.) içərisində elə kobudları
vardır ki, rastına birinci çıxan obyektlə qadının öz oğlu, kişinin öz qızı ilə atəşlərini
söndürmələrinin mümkün olduğunu deyirlər. Halbuki, müsəlmanların əksəriyyəti
buna nifrət edirlər. Bütün Məhəmmədilərə nisbətən farsların kobudluğu bədən
günahına aid çox vacib sayılan iki şeydə daha az olduğu üçün onları
şərəfləndirmək lazımdır. Birincisi, başqa aktlardan olan Məhəmmədilərdə təbiətə
yad günah işləməyə icazə verilir. Türklər bu icazədən geniş istifadə edirlər. Farslar
onları mühakimə edir, onların ali məhkəməsi dəfələrlə cəza verir. Əksəriyyətin bu
alçaq şəhvətə qarşı çıxmasına baxmayaraq, onların arasında çoxlu kazuist
(məhkəmədə və ya mübahisədə yalan və şübhəli tezisləri sübut etmək bacarığına
malik olanlar) vardır. Onlar bu məsələdə çox sərbəst hərəkət edirlər. İkinci hal
ondan ibarətdir ki, Məhəmmədi olmayanlara çox arvad almağa, məşuqə saxlamağa
qətiyyən icazə verilmir. İstər kişi, istərsə də qadın — hər ikisi xaçpərəst və ya
bütpərəst olsalar da, Məhəmmədilər kimi nigah kəsdirmək şərtilə birgə yaşamağa
razılaşsalar da, nigah kəsdirmək üçün məhkəməyə getsələr də, Türkiyədə olduğu
kimi etməyib onları biabır edib geri qaytarırlar.
Səh. 259. Bu cür rəftar tərzinin səbəbini izah edərkən, hər iki dinin
özünəməxsus ciddiyyəti və şəhvəti olduğunu göstərir, ciddiyyət və şəhvəti bir-
birindən ayırmaq lazım olmadığını qeyd edirlər. Belə ki, xristian dini zövq verən