Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Başqa sənədlər
- Maddə 27. Mübahisələrin Beynəlxalq müqavilələrdən irəli gələn mübahisələrə dair Azərbaycan Respublikasının İqtisad Məhkəməsinə aidiyyəti
türütən fəaliyyətdir (MM, l3-cü maddə). Fərdi sahibkarlara gəldikdə isə, hətta vətəndaş müəyyən edilmiş qaydada fordi sahibkar statusu almış olsa bclo, mübahisə onun sahibkarlıq fəaliyyəti ilə əlaqəli deyilsə (məsələn, mübahisə məişət münasibətlərindən törəmişsə və s.), bu mübahisələrə iqtisad məhkəmələrində deyil, ümumi məhkəmələrdə baxılmalıdır. Maddədə «iqtisadi münasibətlər»in anlayışı verilmir və məzmunu açıqlanmır. Ancaq iqtisad məhkəmələrində icraatm ümumi vəzifələrinə istinad edərək demək olar ki, iqtisadi
nəzərdə tutulmalıdır. İşlərin iqtisad məhkəmələrinə aid edilməsinin əsas meyarlardan biri də MPM-in 26.1-
ci maddəsində nəzərdə tutulan hüquq münasibətlərinin xarakterindən ibarətdir. Həmin maddəyə görə, iqtisad məhkəmələrinə mülki, mzibati və başqa hüquq münasibətlərindən yaranan iqtisadi mübahisələr aiddir. Mülki hüquq münasibətləri mülki qanunvericiliklə tənzimlənən münasibətlərdir. Həmin münasibətlərin dairəsi MM-in 2-ci maddəsi ilə müəyyənləşdirilib. Mülki hüquq münasibətlərindən yaranan iqtisadi mübahisələr iqtisad məhkəmələrinin baxdığı işlərin əksəriyyətini təşkil edir. İqtisad məhkəmələrinə, həmçinin inzibati münasibətlərdən yaranan (bir tərəfin başqa tərəfə inzibati və başqa formada tabeçiliyi nəticəsində yaranan mübahisələr) iqtisadi mübahisələr aiddir. İnzibati hüquq münasibətlərinin iştirakçıları dövlət və yerli özünüidarə orqanları, başqa şəxslərə münasibətdə idarəçilik, yerli özünüidarə orqan lan ola bİlər. Bu cür münasibətlərin iştirakçılan, həmçinin bir tərəfdən dövlət orqanı və başqa tərəfdən yerli özünüidarə orqanlan da ola bilər. Həmin mübahisələrə təcrübədə yuxarı orqanlarm (nazirlik, şirkət və s.) qərarlannın etibarsız hesab edilməsi barədə iddialar formasmda rast gəlinir. 2.
siyahısı göstərilib. Müqavilələr üzrə ixtilaflar iki halda iqtisad məhkəmələrində baxılmalı olan işlərin predmeti ola bilər: 1)
müqavilələr üzrə ixtilaflarm qanunda nəzərdə tutulduğu halda; 2)
ixtilafm iqtisad məhkəmələrinin həllinə verilməsi barədə tərəflərin razılığı olduğu halda.
Göründüyü kimi, iqtisad məhkəmələrinin müqavilələr üzrə ixtilafları qəbul edib həll etməsinin əsas şərtlərindən biri müqavilənin bağlanmasının məcburi olmasıdır (MM, 400,402, 412-ci maddələri). Müqavilələr üzrə ixtilaflarm iqtisad məhkəmələrinə verilməsinin başqa şərti tərəflərin razılığıdır. Bu razılıqlar müxtəlif formada ola bilər. Məsələn, məktub, teleqram, faks mübadiləsi, bağlanmış müqavilədə belə bir şərtin qeyd edilməsi və s. iqtisad məhkəmələrinə müqavilələrin dəyişdirilməsi və ləğv edilməsi barədə mübahisələr də aiddir. 3.
İqtisad məhkəmələri müqavilələrin dəyişdirilməsi və ləğv edilməsi barədə mübahisələr üzrə iddia ərizələrini qəbul edərkən hökmən MM-in 421-424-cü mad- dəliırinin tələblərinə əməl edilib edilməməsini yoxlamalıdu". 36
4.
Mübahisəsiz qaydada (akseptsiz) ödənilən cərimələr üzrə icra sənədlərinə notariusların icra qeydləri və ya başqa sənədlər misal ola bilər (MPM, 224-cü maddə). Başqa sənədlər dedikdə, səlahiyyətli orqanlann cərimələrin akseptsiz qaydada tutulmasma əsas verən sənədləri nəzərdə tutulur. 5.
dövlət orqanlan (məsələn, yerli icra hakimiyyəti orqanları) yerli özünüidarə orqanları (bələdiyyələr), nəzarət funksiyasmı həyata keçirən yerli orqanlar (vergi orqanları, ətraf mühitin mühafizəsi orqanlan və s.) cərimələrin alınması üçün iqtisad məhkəməsinə müraciət etməlidirlər. 6.
hüquqi aktların tələblərini pozmaqla mübahisəsiz qaydada (akseptiz) aldığı pu! vəsaitinin büdcədən qaytaniması barədə mübahisələrə baxılması iqtisad məhkəmələrinə aiddir. Məsələn, qanunun tələblərinə zidd otaraq, vergİ orqanlan və başqa nəzarət orqanlannm hüquqi şəxslərin hesabmdan əsassız olaraq mübahisəsiz qaydada sildiyi cərimələrin, İqtisadi sanksiyalarm, vergi və ya başqa məcburi Ödəmələrin büdcədən geri qaytarılması üçün hüquqi şəxslər və ya fərdi sahibkarlar iddia ərizəsi ilə iqtisad məhkəmələrinə müraciət etməlidirlər. 7.
(Müəssisələr haqqmda Qanunun 15-16-cı və MM-in 45-47-cİ maddələri). Müəssisə qanunvericiliyin tələblərini pozmaqla təsis edildikdə, təsis sənədləri etibarsız hesab edilə bilər. Bu halda təsis sənədlərinin etibarsız hesab edilməsi barədə maraqlı şəxs İqtisad məhkəməsinə müraciət edə bilər. Maraqlı şəxslər həm dövlət orqanları, həm də başqa müəssisə və təşkilatlar ola bilər. Məsələn, dövlət müəssisələrinin özəlləşdirmə yolu ilə səhmdar cəmiyyətinə çevrilməsində icarəçilərin hüquqları pozulduqda, onlar səhmdar cəmiyyətinin təsis sənədlərinin etibarsız hesab edilməsi və cəmiyyətin ləğv edilməsi barədə iqtisad məhkəməsinə müraciət edə bilərlər. 8.
orqanları, istərsə də vergi ödəyiciləri vergi münasibətlərindən yaranan mübahisələr üzrə iqtisad məhkəmələrinə iddia ərizəsi ilə müraciət edə bilərlər. Göstərilənlərdən əlavə,
iqtisad məhkəmələri Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə baxılması və həll edilməsi onlarm səlahiyyətlərinə aid edilən başqa iqtisadi və sahibkarlıq fəaliyyətinin həyata keçirilməsi ilə bağlı mübahisələrə baxa bilərlər. Bura idarəçilik aktlarının ləğv edilməsi, hüquqi şəxslər arasında torpaq mübahisələri, zərərin ödənilməsi və s. daxildir. Maddə 27. Mübahisələrin Beynəlxalq müqavilələrdən irəli gələn mübahisələrə dair Azərbaycan Respublikasının İqtisad Məhkəməsinə aidiyyəti Beynəlxalq müqavilələrdən irəli gələn mübahisələrə dair İqtisad Məhkəməsi Azərbaycan Respublikasının fiziki və hüquqi şəxsləri, həmçinin, xarici hüquqi şəxslərin, xarici inves- fisiyalt hüquqi şəxslərin, beynəlxalq hüquqi şəxslərin, sahibkarlıq fəaliyyətini həyata keçirən əcnəbilərin, vətəndaşlığı olmayan şəxslərin iştirakı ilə ona aid olan mübahisələrə baxır. 37
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|