139
istəkləri də öz əksini tapırdı. Bu dövrdə Azərbaycan mədəniyyət xadimlərinin
(Nəsirəddin Tusi, Məhəmməd Naxçıvani, İmadəddin Nəsimi, Fəzlullah Nəimi,
Səfiəddin Urməvi, Əbdülqadir Maraği və bir çox başqalarının) yaratdıqları əsərlər
Yaxın və Orta Şərq dünya elminin, fəlsəfəsinin, ədəbiyyatının, musiqi
nəzəriyyəsinin bənzərsiz örnəklərindəndir. Monqol yürüşlərinin dağıdıcı nəticələri
aradan qaldırıldıqdan sonra Azərbaycan memarlığında, şəhərsalma sənətində
canlanma baş verdi, ölkənin bir çox şəhərlərində müxtəlif təyinatlı, əzəmətli
memarlıq obyektləri yaradıldı. Ümumiyyətlə, bu dövrdə də Azərbaycan Yaxın və
Orta Şərqin mədəni cəhətdən inkişaf etmiş, aparıcı ölkəsi olmuşdur.
1
Azərbaycan tarixi. 7 cilddə. III cild, s. 15.
2
Bax: Ализаде А. Социально-экономическая и политическая история
Азербайджана XIII-XIV вв. Баку, 1956.
3
Yenə orada, s. 93.
4
Yenə orada, s. 111-112.
5
Azərbaycan tarixi. 7 cilddə. III cild, s. 20-21.
6
Yenə orada, s. 21.
7
Ализаде
А.
Социально-экономическая
и
политическая
история
Азербайджана XIII-ХIV вв., с. 265; Piriyev V. Azərbaycan ХIII-ХIV əsrlərdə,
Bakı, 2003, s. 124-125.
8
Azərbaycan tarixi. 7 cilddə. III cild, s. 23.
9
Yenə orada, s. 23; Həmçinin bax: Əsədov М.Ə. Azərbaycan XIII-XV əsrin birinci
yarısında. Namizədlik dis. avtoreferatı. Bakı, 1996.
10
Bax: Айдамиров Т., Гасымов Х. Большие амбиции малого этноса. Баку,
2003; Əsədov М., Qasımov Х. Ermənilərin Yaxın Şərqdə torpaq iddiaları.
Ağrıdağ, 15-21 aprel 1998-ci il; Yenə onların. Erməni fitnəkarlığının tarixi kökləti
haqqında. Ağrıdağ, 1-7 aprel 1998-ci il; Yenə onların. Səlibçilər, monqollar və
erməni fitnəkarlığı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 84-cü il dövümünə həsr
olunmuş respublika elmi konfransının materialları. Bakı, Ağrıdağ, 2002, s. 70-75.
11
Bax: Ализаде А. Социально-экономическая и политическая история
Азербайджана XIII-XIV вв., с. 284-285.
12
Piriyev V.Z. Azərbaycan Hülakülər dövlətinin tənəzzülü dövründə (1316-1360),
s. 37.
13
Ализаде
А.
Социально-экономическая
и
политическая
история
Азербайджана XIII-XIV вв., с. 300-318.
14
Azərbaycan tarixi. 7 cilddə. III cild, s. 31.
15
Əbu Bəkr əl-Qütbi əl-Əhəri. Tarixe-Şeyx Üveys, s. 47-53.
16
Azərbaycan tarixi. 7 cilddə. III cild, s. 71.
17
Ашурбейли Сара. История города Баку. Период средневековья. Баку, 1992,
с. 94.
140
18
Yenə onun. Государство Ширваншахов, с. 150.
19
Yenə orada, s.157.
20
Yenə orada, s. 158.
21
Azərbaycan tarixi. 7 cilddə. III cild, s. 36.
22
Ашурбейли С.Б. Государство Ширваншахов, с. 170.
23
Azərbaycan tarixi. 7 cilddə. III cild, s. 37.
24
Ашурбейли С.Б. Государство Ширваншахов, с. 236.
25
Yenə orada, s. 236.
26
Ализаде
А.
Социально-экономическая
и
политическая
история
Азербайджана XIII-XIV вв., с. 387-388.
27
Ашурбейли С.Б. Государство Ширваншахов, с. 196.
28
Azərbaycan tarixi. 7 cilddə. III cild, s.72.
29
Onullahi S.М. XIII-XVII əsrlərdə Təbriz şəhərinin tarixi, s. 75.
30
Azərbaycan tarixi. 7 cilddə. III cild, s. 72.
31
Yenə orada, s. 73.
32
Azərbaycan tarixi. Ən qədim zamanlardan XX əsrin əvvəllərinə qədər. Bakı,
1993, s.144.
33
Əliyeva N.А. Azərbaycan Yaqut əl-Həməvinin əsərlərində, s. 65.
34
Гейдаров М.Х. Города и городское ремесло Азербайджана …, с. 24.
35
Bax: Əliyeva N.А. Azərbaycan Yaqut əl-Həməvinin əsərlərində.
36
История стран зарубежной Азии в средние века. М., 1970, с. 355.
37
Гейдаров М.Х. Города и городское ремесло Азербайджана…, с. 88.
38
Yenə orada, s. 88.
39
Рзаев А. Насираддин Туси…, с. 3.
40
Yenə orada, s. 8.
41
Xacə Nəsirəddin Tusi. Əxlaqi-Nasiri. II nəşri, s. 32-35.
42
Рзайев А. Нясиряддин Туси…, с. 8-9.
43
Yenə orada, s. 11.
44
Yenə orada, s.11.
45
Rəhim Sultanov. Xacə Nəsirəddin Tusi və onun “Əxlaqi-Nasiri” əsəri // Xacə
Nəsirəddin Tusi. Əxlaqi-Nasiri. II nəşri Bakı, 1989, s.8.
46
Bax: Мамедбейли Г. Основатель Марагинской обсерватории Насираддин
Туси. 1961, с. 179-192.
47
Xacə Nəsirəddin Tusi. II nəşri, s. 13..
48
Yenə orada, s. 212.
49
Yenə orada, s. 212.
50
Yenə orada, s. 210.
51
Ализаде А. Социально экономическая и плитическая история Азербайджана
XIII-XIV вв., с. 16.
52
Onullahi S.М. XIII-XVII əsrlərdə Təbriz şəhərinin tarixi, s. 188.
53
Yenə orada, s. 188.
141
54
Məhəmmədəli Tərbiyət. Danişməndani-Azərbaycan, s. 192-193.
55
Azərbaycan tarixi. 7 cilddə. III cild, s. 161.
56
Məmmədov Z.C. Orta əsr Azərbaycan filosofları və mütəfəkkirləri, s. 38.
57
Məhəmmədəli Tərbiyət. Danişməndani-Azərbaycan, s. 325-326.
58
Yenə orada, s. 137-138.
59
Yenə orada, s. 314-315.
60
Yenə orada, s. 188.
61
Bax: Фиш Радий. Джалаладдин Руми. Издание второе. М., Наука, 1985.
62
Yenə orada, s. 180-181; İki mütəfəkkirin yaxın münasibətlərinə dair müfəssəl
məlumatlara bu əsərin 164-215-ci səhifələrində təsadüf etmək mümkündür.
63
Məhəmmədəli Tərbiyət. Danişməndani-Azərbaycan, s. 246.
64
Bax: İmadəddin Nəsimi. Seçilmiş əsərləri. Bakı, Azərnəşr, 1973, 674 s.
65
Piriyev Vaqif. Naxçıvan tarixindən səhifələr (XIII-XIV əsrlər), s. 77.
66
Yenə orada, s. 92.
67
Yenə orada, s. 77.
68
Yenə orada, s. 79.
69
Məhəmmədəli Tərbiyət. Danişməndani-Azərbaycan, s. 55.
70
Yenə orada, s. 68.
71
Yenə orada, s. 69.
72
Yenə orada, s. 70.
73
Yenə orada, s. 100-101.
74
Yenə orada, s. 221.
75
Yenə orada, s. 393.
76
Yenə orada, s. 393.
77
Məhəmmədəli Tərbiyət. Danişməndani-Azərbaycan, s. 393.
78
Yenə orada, s. 394.
79
Yenə orada, s. 395.
80
Yenə orada, s. 399.
81
Yenə orada, s. 436.
82
Bax: Хамдаллах Казвини. Нузхат ал-кулуб (материалы по Азербайджану).
Баку, 1983, с. 37-62.
83
Əbu Bəkr əl-Qütbi əl-Əhəri. Tarixe-Şeyx Üveys, s. 10.
84
Yenə orada, s. 7-8.
85
Бартольд В.В. Сочинения, том VII. М., 1971, с. 282.
86
Məhəmmədəli Tərbiyət. Danişməndani-Azərbaycan, s. 27.
87
Əssar Təbrizi. Меhr və Müştəri. Bakı, 1986.
88
Yenə orada, s. 4.
89
Yenə orada, s. 250-256.
90
Yenə orada, s. 251-252 – farscadan tərcüməsi М. Sultanovundur.
91
Məhəmmədəli Tərbiyət. Danişməndani-Azərbaycan, s. 134.
92
Yenə orada, s. 119.
Dostları ilə paylaş: |