133
– Haa!
Deyir:
– Vallah, bu dəfə də yuxuda gördüm ki, qızı yeddi illik
bir kora ərə veririk.
Arvad deyir:
– A kişi, rast ki elədi, biz niyə qızı kora ərə veririk? Gəl
burdan çıxax gedək ayrı vilayətə.
Deyəndə deyir ki, arvad, bir az əppək qayır, götürək
gedək. Qızın əlinnən tutullar, çörək qayırıllar, arvat da bunu
şalına bağleer, dalına götürör. Gedellər, bir hündür təpiyə rast
gəlellər. Belə çıxanda görüllər ki, bir dənə çörəkləri qalıf. Deyir:
– Ay arvat, sən aç, yeyək da çörəyi.
Arvat çörəyi açanda çörəy əlinnən dığırranır düz gedir
dərənin dibində bir dənə dəmir qapı açıler, çörəy içəri girer,
qapı örtülör. Bular indi bir az qojadı da. Qız bulardan qabaq
çörəyin dalınnan qaçer. Qız da həmən çörəyin dalınnan girer
içəri, qapı yenə örtülör. Arvatnan kişi gəler:
– Qapıyı aç, ay qızım, qapıyı aç, – deyəndə deyir.
– Ay dədə, mənim mümkünüm yoxdu qapıyı açem.
Deyəndə deyif:
– Ay bala, bəs çörək-mörək, yanında nə var?
Deyir:
– Hər şey var, ay dədə. Bir də taxtın üstündə bir dənə
kordu. Bir oğlandı, ama kordu, – deyəndə, barmağın kişi belə
(söyləyici əli ilə göstərir – top.) tutor, dişiynən dişdeer. Deyir:
– Arvat, saa dediyim vəğyam düz çıxdı. Vilayətdən
çıxsax da, yenə gəldik bir kora irast oldux.
Duror, yeddi il bular alt tərəfdə, qız içəri tərəfdə yaşel-
lar. İndi bir yol yoxdu ki, qız çıxa. Yeddi ildən sonra, fida
olduğum iləha, bu korun gözdəri açıler, olor əməlli-başdı bir
oğlan, qapıyı da açellar. Qıza təzədənnən toy eliyillər.
134
23. PALAN TİKƏN İBRAHİM
Keşmiş əyamda Nuşirəvanın vaxtıydı. Şəhərdə bir palan
tikən İbrəhim vardı. Munun peşəsi palan tikif satmağ idi.
Palan da ulaxların belinə, atın belinə çəkilən çul idi. Bir gün
bir kişi gəldi, dedi:
– İbrəhim, salamməleyküm.
Dedi:
– Əleykümsalam.
Dedi:
– İbrəhim, mən sənin yanına gəlmişəm.
Dedi:
– Xeyir ola?
Dedi:
– Mənim dokquz qız uşağım var, əkməyə yerim yoxdu.
Səni and verirəm Allahın birriyinə, mana bir qədər yer ver mən
əkim, onun taxılınnan uşaxları saxlıyım.
Dedi:
– Ə, bədbaxt oğlu, mənim yerim çaxraxdı
49
, sarılıxdı,
taxıl olmur, get başqasınnan al.
Dedi:
– Səni and verirəm on səkkiz min aləmə, məni qapınnan
boş qaytarma.
İbrəhim fikirrəşdi, dedi:
– İndi ki sən Allaha and verdin...
Getdi, addımlarıynan ölçdü muna xeyli yer verdi. Dedi:
– A kişi, apar ək, Allah bilər, sən bilərsən.
Kişi bir gün öküzdəri qoşuf xışı götürdü, yeri bir cız başa
getmişdi, bir cız əyağa, munun xışının qabağına bir sərniş
qızıl çıxdı. Öküzdəri dayandırıb boyunduruğa bağladı, qaça-
qaça gəldi İbrəhimin yanına. Dedi:
49
Çaxrax – daşlı-kəsəkli
135
– Ay İbrəhim, mən sənin yerini əkirdim, bir sərniş qızıl
çıxdı. Get qızılına yiyə dur.
İbrəhim güldü, dedi:
– Ə, bədbaxt oğlu, əgər o qızıl bizə rast olsaydı, atam
əkəndə çıxardı, ya mən əkəndə. O qızıl ana südü kimi sənindi,
get xaşda
50
.
Kişi yol uzunu gəlirdi. Dedi: “Sabah İbrəhim fikrini də-
yişər, birdən deyər ki, sən qızılı niyə xaşdadın”.
İbrəhim xeylax fikirrəşdi. Gördü kü, şəhərə əlan
51
vuru-
luf ki, bu gün Nuşirəvanın qızı şəhərə gəzməyə çıxajax. Heş
kəs küçüyə çıxmasın. Bu əlan muna çatmadı. Bir vaxdı pa-
lantikən İbrəhim gördü kü, padşahın qızı qırx incəbel qıznan
gəlir. Padşahın bircə qızı vardı, saşdarı yernən sürünür, qızıl
məjməyidə bir qız arxada gəzdirirdi. İbrəhim bu qıza vuruldu.
Nolajax. Savah açılanda gördü şəhərə qara baydağ
52
asılıf.
Xəbər aldı ki, bu nə baydaxdı? Dedi:
– Bu gejə padşahın qızı dünyasını dəyişif.
İbrəhim axşama qədər ağladı. Onun bir dostu vardı,
həmi dəllək idi, həmi həkim. Getdi bunun yanına ki, mənim bir
bajım xəstələnif, bir gedəh onun üstünə əl gəzdir.
Bu gəldi baxdı, dedi:
– Ə, İbrəhim, mən nəyə baxım, bu dünyasını dəyişib.
İndi ki sən deyirsən, bir dərmən verirəm. Munun damarınnan
mən qan alajam. İşdi, qan açılsa, bu dərməni çəkərsən, bu sağalar.
Bir vədə İbrəhim gördü kü, qız tərpəndi. Qan açıldı, bu
dərməni çəkib qanı kəsdi. Qız çığırıf başını qaldırdı. Baxdı ki,
kəfənə bükülmüş vəziyyətdə stolun üstündədi. Dedi:
– İbrəhim, bu nədi?
Dedi:
50
Xaşda – xərclə
51
Əlan – elan
52
Baydağ – bayraq
136
– Ay qız, mən gətimişəm səni.
– Nətəər gətirdin?
Dedi:
– Atan aparıf səni basdırmışdı, mən yerin altınnan kankan
aşdırıf, gedif qəbirdən çıxartmışam.
Dedi:
– İbrəhim, indi mən səninəm. Nə badə, nə badə, mənim
atam bilər, səni də, məni də öldürər.
İl dolandı, bunnan bir oğlan uşağı oldu. Bu uşax böyüdü,
məytəbə gedirdi, gəlirdi. Bir gün bu uşax qayıtmadı. Anası
xəbər aldı ki, çıx küçüyə, gör bizim uşax niyə gəlmədi. Onnan,
bunnan soruşanda dedilər ki, padşah vəzirnən gəlirdi, uşağın
üzünnən öpdü, atın qujağına qoydu, apardı. Dedi:
– Get o padşaha denən, o uşax bizimdi. Onun sayəsində
dolanırıx.
Padşahın elçi daşı vardı, İbrəhim getdi bu daşın üstə əy-
ləşdi. Vəzir gördü kü, palantikən İbrəhim burdadı. Dedi:
– Qibleyi-aləm sağ olsun, o İbrəhim sənin qabuluna gəlif.
Dedi:
– Burax.
İbrəhim içəri girdi, salam elədi, dizi üstə çökdü, bu ma-
mentdə qapı açıldı. Padşah baxdı ki, bir qoja kişidi. Dedi:
– İbrəhim, bu sənnən yaşdıdı, icazə ver buna baxım. Ə
kişi, nəyə əlifsən?
Dedi:
– Şikaata gəlmişəm.
Dedi:
– Kimnən şikaata əlifsən?
Dedi:
– Bu İbrəhimnən.
İbrəhim belə geri baxanda gördü kü, yeri verdiyi kişidi.
Dedi:
Dostları ilə paylaş: |