Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi l'ƏLSƏFƏ VƏ Sİyasi-HÜquqi TƏDQİqatlar institutu «politologiYA» ŞÖBƏSİ
Yüklə 4,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əliyev H. Dünya azərbaycanlılarının I qurultayında Azərbaycan Prezi denti Heydər Əliyevin nitqi // Dirçəliş XXI əsr, 2003 № 70. s. 185 s.
- 154 Mustafayev R. Fikir azaddır. Bakı: Təknur, 2000, s. 107.
göstərir. Bütün bunlar bizə deməyə əsas verir ki, Azərbaycan da, onun xalqı da dünya üçün açıq tiplidir və dünyanın elə bir güşəsi yoxdur ki, orada bizim mənəvi qohumlarımız olmasın. Xalqımızı yalnız türk dünyasına, Rusiyaya, İrana, yaxud hər hansı başqa bir tərəfə bağlamağa cəhd edən siyasət qətiyyən yolverilməzdir. Çünki belə bir siyasət parçalanmaya, öz mənəviyyatımızın genetik strukturunun pozul maşına, deməli, ölkənin dezinteqrasiyasına gətirib çıxarır. ( Belə bir reallığa qarşı biz öz milli ; ideologiyamızı - Azərbaycançılığı irəli
sürməliyik. Yanlı?
konkret və
özünəməxsus ideologiyası olan xalqın milli dövləti ola bilər. Azərbaycançılığın mahiyyəti budur:
qəbul olunmuş
qanunvericiliyə müvafiq olaraq tarixən dövlət kimi qərarlaşan, bu ərazidə yaşayan hər bir adam irqindən, əqidəsindən, milliyyətindən asılı olmayaraq Azərbaycan vətəndaş: hesab olunur və demokratik dövlətin verdiyi bütün hüquqlarından istifadə edir. Dünya dinlərinin və yüksək mədəniyyətinin mənəvi varisliyini özündə cəmləşdirən çoxmilyonlu sakinlərindən biri kimi azad respublikanın hər bir vətəndaşı öz “mən”ini, azərbaycanlı iftixarından ayırmır. Və hər kəs öz şəxsi mənafeyi naminə bu suverenliyə, mənəvi qohumluğa, dostluğa' xələl gətirərsə, Azərbaycanın şərəfim alçaldarsa, ona Azərbaycanda yer yoxdur. Tarix və bizim taleyimiz belə yaranıb. Azərbaycan bütün insanları, bütün mədəniyyətləri və dinləri özündə cəmləşdirən böyük dünyanın kiçik mikromodelidir. Elə onun intəhasız gözəlliyinin mahiyyəti də bundadır. Bu kiçik dünyada yaşayan ib ra h im A ğayev ______________________ ____________________________________ 1 4 6 I insanların öz təkrarsızlığı, bənzərsizliyi ilə unikal olan sakinlərin üstünlüyü də bununla səciyyələnir. Xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyev dünya azərbaycanlıların I qurultayındakı nitqində çox gözəl demişdir: «Müstəqil Azərbaycan dövlətinin əsas ideyası
azərbaycançılıqdır. Hər
bir azərbaycanlı öz milli
mənsubiyyətinə görə qürur hissi keçirməlidir və biz azərbaycanç-.lığı - Azərbaycan dilini, mədəniyyətini, milli- mənəvi dəyərlərini, adət-ənənələrini yaşatmalıyıq. Azərbaycan dilinin inkişafı haqqında qəbul etdiyimiz geniş qərar məhz bu məqsədi daşıyır»ıs:'. Azərbaycançıiıq Azərbaycan xalqının məfkurəsidir, məfkurəçilik bizim əsas siyasi xəttimizdir. Xalqımızın çoxəsrlik cəmiyyət təcrübələri, dini və əxlaqi ənənələrindən qidalanan bu məfkurəçiliyin birinci problemi, çıxış nöqtəsi — “özünə dönmək” (Bilgə xaqan kitabəsi), kökə qayıdış, başqa sözlə istiqlalçılıqdır. Ümumi ideala çatmaq üçün, yəni insaniyyətə xidmət etmək üçün millətə özünü tanımaq lazımdır. «Bir millət özünü tanımazsa, özü ilə qeyrisinin fərqini düşünməyə qadir olmazsa, xüsusi məsləki dalınca yeriş edə bilməz. Bu yolda yeriş edə bilməzsə, ümummüqəddəs məslək nə olmağını da düşünməz» (N. Nərimanov). Tariximizin bugünkü
mərhələsində istiqlalçılığın başlıca şərti ittihadçılıq - birlikçilikdədir. “Hakim millət” fəlsəfəsi mövcud olan cəmiyyətdə istiqlal mümkün deyil. Türk qövmü heç zaman “hakim millət” təfəkkürü ilə yaşamayıb. Hətta hakim sinif ideologiyası 153
Əliyev H. Dünya azərbaycanlılarının I qurultayında Azərbaycan Prezi denti Heydər Əliyevin nitqi // Dirçəliş XXI əsr, 2003 № 70. s. 185 s. f ' \
---------------------------------- M üasir şəraitdə Azerbaycanda m illi-etnik proseslər 147 İbrah im A ğayev təliminin banisi F.Engels 1853-cü ildə açıq-açığma etiraf edirdi: “Türkiyədə türkləri hakim sinif adlandırmaq çətindir”. Bu sözlər eynən Azərbaycan türklərinə də aiddir, bizdə hakim millət təfəkkürü ümumi səciyyə kəsb etməyib. Biz milli xislət etibarilə bəşəriliyə meyl etmişik. “Hakim millət” Avropa təfəkkürünün, xristian əxlaqının məhsuludur. “Hakim millət” fəlsəfəsinin ideoloji prinsipini istilaçılıq, işğalçılıq təşkil edir. Burada insana nifrət əsas yer tutur.
Azərbaycançılıq iqtisadi cəhətdən ona yaxın olan üç imperiya ilə münasibətlərin düzgün qurulmasına əsaslanır. Dünyanın təbii cəhətdən və zəngin diyari olan Odlar Yurdu — İran, Rusiya, Türkiyə sacayağının qapantısıdır. İllər boyu müqəddəs odun tüstüsü bizim, istisi onların olub. İqtisadi baxımdan azərbaycançılıq respublikanın xammal ixrac edən ölkəyə çevirməyi nəzərdə tutur.
Respublikanı dünya
texnologiyası ilə təmin etmək, hərbi sənaye kompleksi, özəl qurumlar, fermer-kəndli təsərrüfatları yaratmaq, respublika qanunları ilə tənzim olunan investisiya qoyuluşunu təmin etmək - milli ideologiyanın iqtisadi tələb və təminatiarındandır. Cəmiyyəti istiqlaliyyətə, azadlığa çatdırmaqdan ötrü insan özü azad olmalıdır. Bunun üçün təfəkkürün gəncliyi, düşüncənin təravəti lazımdır. İnsan azadlığı ilk növbədə zəkanın, ehkamların büllur sarayından xilası, nəfisdən, tamahdan çirklənmiş “mən”indən sıyrılması sayəsində mümkündür. Əks
halda dövlət
əxlaqının formalaşdığı “pozğun” dövlət quruluşunda, satqın, acgöz və xudpəsənd adamlar yetişirlər. Bizim üçün vətən, çörək, Quran qədər müqəddəs bir inam
olmalıdır: Bu, dövlətdir. Dövlətin strukturu milli ideologiyanı həyata keçirməyə imkan verən sistemə malik olmalıdır. Yalnız bu zaman dövlət xalqın nicatı və səadətinə nail ola bilər. Dövlətin siyasəti əxlaqdan kənarda məqbul sayıla bilməz. O, cəmiyyətin əxlaqını qorumalı və inkişaf etdirməlidir. Bu gün xalqın aydınlaşdırılmasına, cəmiyyətin durulmasına ciddi ehtiyac yaranıb. Həmin işi yalnız aydın ideya vasitəsilə icra etmək olar. Tanınmış politoloq Rövşən Mustafayev azərbaycançılıq ideologiyasına bir qədər fərqli yanaşır. Onun fikrincə, «Azərbaycanlılıq insanların vətəndaşlıq mexanizmi vasitəsilə birləşmək cəhdlərinə, rəqabətin və etnoslararası münaqişələrin insanları bir-birinə yadlaşdırdığı, şəxsiyyətin cırlaşması prosesinin get-gedə kəskinləşdiyi bir şəraitdə onların kollektivə can atması, birləşmək istəyi kimi təbii arzularına əsaslanır. Həmin təlimin əsas iqtisadi postulatlarından biri - ayrı-ayrı fərdlərin şəxsi mənafelərinin birləşərək ümumdövlət mənafelərinə çevrildiyi cəmiyyətdə korporativ münasibətlərin inkişafı postulatı məhz bündan irəli gəlir»154. Azərbaycançılıq ünjjiyyət birliyi məsələlərini də irəli sürür. Bu birlik vahid dil vasitəsilə həyata keçirilir. Azərbaycanda yaşayan, eyni dinə mənsub olanların vahid dili əsrləri? birgəyaşayışa xidmət etmiş Azərbaycan dilidir. O, vətənçilik bağlantısı ilə həyat tərzi keçirən bütün etnik qrupların dilləri ilə paralel işlənmiş, qarşılıqlı zənginləşmə tarixi keçirmişdir Azərbaycan dili ölkəmizin konstitusiya ilə təsbit olunmuş rəsmi dövlət dilidir. Bu ölkədə yaşayan bütün xalqlar və milli azlıqlar ----------------------------------
Yüklə 4,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|