Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi
Yüklə 65,28 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 3.5. Quraqlıq stresi ilə əlaqədar diploid və tetraploid buğda növ və növmüxtəliflikləri üzrə variasiyanın statistik analizi
- Cədvəl 3.6.
158 Cədvəl 3.5. Quraqlıq stresi ilə əlaqədar diploid və tetraploid buğda növ və növmüxtəliflikləri üzrə variasiyanın statistik analizi Mənşə Orta kvadratik kənarlanma Bitkinin hündürlüyü Məhsuldar gövdələrin sayı Sünbülün uzunluğu Sünbülün çəkisi Sünbülcük- lərin sayı Dənin çəkisi Dənin sayı 1000 dənin kütləsi Genotip 508.79** 1.87** 7.886** 4.31** 106.49** 2.19** 417.17** 686.745** quraqlıq 5034.80** 2.00** 0.57** 5.26** 4.44** 0.75** 212.521** 184.475** Genotip X quraqlıq 389.32** 0.65** 0.55** 0.60** 4.35* 0.33** 53.963** 20.775** Xəta 4.235 2.333E-02 5.865E-02 1.716E-02 0.572 1.543E-02 0.778 0.634 = P < 0.05, ** = P < 0.01, *** = P < 0.001 157 159 Nəticələrin analizi göstərmişdir ki, genotiplər arasında fərq- lilik və quraqlığın təsiri əhəmiyyətli dərəcədədir. Genotiplə şəraitin qarşılıqlı təsirində, sünbülün uzunluğu və sünbülcük- lərin sayında əmələ gəlmiş fərqliliklər əhəmiyyətli dərəcədə olmadığı halda, 1000 dənin kütləsində əmələ gəlmiş fərqlilik- lər az əhəmiyyətlidir. Qalan bütün elementlərin fərqliliyi sta- tistik baxımdan əhəmiyyətli olmuşdur. 3.7.2. Bərk buğda (T.durum Desf.) sortlarının quraqlıq və normal şəraitdə məhsuldarlıq elementlərində əmələ gəlmiş fərqliliklərin statistik analizi Cədvəl 3.6-ya nəzər salsaq aydın olar ki, genotiplər ara- sında orta əhəmiyyətli (**) variasiya mövcud olmuşdur. Həm- çinin, duzluluq stresinin genotiplərə təsiri də statistik baxım- dan əhəmiyyətlidir. Genotip x şərait qarşılıqlı əlaqəsinə gəlin- cə, bu amilin sünbülün uzunluğu və sünbülcüklərin sayına tə- siri əhəmiyyətli olmadığı halda, qalan əlamətlərdə müşahidə olunan fərqlilik statistik baxımdan az (1000 dənin kütləsi, bit- kinin boyu və s.) və orta əhəmiyətli (sünbülün çəkisi, dənin çəkisi və s.) kimi dəyərləndirilə bilər. 160 Cədvəl 3.6. Bərk buğda (T.durum Desf.) sortların duzluluq və normal şəraitin qarşılıqlı təsirinə görə variasianın statistik analizi Mənşə Orta kvadratik kənarlanma Bitkinin hündürlüyü Məhsuldar gövdələrin sayı Sünbülün uzunluğu Sünbülün çəkisi Sünbülcük lərin sayı Dənin çəkisi Dənin sayı 1000 dənin kütləsi Genotip 542.995** .606** .572** 1.878** 7.035 1.108** 202.844** 156.888** duzluluq 10115.836** 9.976** 10.764** 19.022** 60.249* 12.878** 1343.830** 457.192** Genotip X duz- luluq 406.549* 0.518* 0.984 1.351** 6.684 0.727** 116.554** 188.049* Xəta 23.75 0.235 0.681 0.323 5.574 .225 35.871 57.510 * = P < 0.05, ** = P < 0.01, *** = P < 0.01 159 161 3.7.3. Məhsuldarlığa birbaşa təsir edən məhsuldarlıq elementlərin reqresiya metodu ilə təyini Məhsuldarlığa hansı elementlərin birbaşa təsir etməsini öyrənmək üçün reqresiya metodundan (ANOVA) istifadə edilmişdir (Cədvəl 3.7). Cədvəl 3.7. Model Kvadratik cəm S/d Orta kvadratik F Əhəmiyyətlilik 1 Reqresiya 862.342 1 862.342 19.571 .000 Qalıq 1718.464 39 44.063 Total 2580.805 40 2 Reqresiya 1524.573 2 762.286 27.425 .000 Qalıq 1056.233 38 27.796 Total 2580.805 40 3 Reqresiya 1769.830 3 589.943 26.916 .000 Qalıq 810.976 37 21.918 Total 2580.805 40 4 Reqresiya 1769.816 2 884.908 41.464 .000 Qalıq 810.990 38 21.342 Total 2580.805 40 a. Əlamətlər: Sünbülün çəkisi b. Əlamətlər: Sünbülün çəkisi, dənin sayı c. Əlamətlər: Sünbülün çəkisi , dənin sayı, dənin kütləsi d. Əlamətlər: Dənin sayı, dənin kütləsi e. Asılı dəyişən: 1000 dənin kütləsi Nəticələr 4 əsas modeldə öz əksini tapmışdır. 1-ci model- də əsas əlamət sünbülün çəkisi, 2-ci modeldə sünbülün çəkisi və dənin sayı, 3-cü modeldə sünbülün çəkisi, dənin sayı, 162 dənin kütləsi, 4-cü modeldə isə dənin sayı və dənin kütləsi məhsuldarlığa birbaşa təsir edən əlamət kimi göstərilmişdir. 1000 dənin kütləsi isə bütün modellərdə asılı əlamət kimi gös- tərilmişdir. Sünbülün kütləsi, bir sünbüldə olan dənin kütləsi və 1000 dənin kütləsi bizim tədqiqatlarımızda əsas əlamətlər kimi götürülmüşdür. 3.7.4. Məhsuldarlıq elementləri arasında korrelyasiya Cədvəl 3.8-dən göründüyü kimi, normal şəraitdə bitkinin boyu, məhsuldar gövdələrin sayı və sünbülün uzunluğu ilə heç bir əlamət arasında korrelyasiya olmamışdır. Sünbülün çəkisi ilə dənin kütləsi, bir sünbüldə olan dənin sayı və 1000 dənin kütləsi arasında isə əhəmiyyətli dərəcədə korrelyasiya müşa- hidə olunmuşdur. Sünbülcüklərin sayı ilə 1000 dənin kütləsi arasındakı müsbət korrelyasiya az əhəmiyyətlidir. Dənin küt- ləsi və sayı ilə sünbülün çəkisi və 1000 dənin kütləsi arasında yüksək statistik əhəmiyyətli korrelyasiyanın olması aşkar edil- mişdir. 1000 dənin kütləsi ilə isə sünbülün çəkisi və dənin kütləsi arasındakı korrelyasiya əhəmiyyətlı olduğu halda, sünbülcüklərin sayı ilə korrelyasiyası az əhəmiyyətlidir. Cədvəl 3.9-dan göründüyü kimi sünbülün çəkisi ilə dənin kütləsi, bir sünbüldə olan dənin sayı və 1000 dənin kütləsi arasında müşahidə olunan korrelyasiya orta əhəmiyyətli (**= P < 0.01), sünbülcüklərin sayı arasında isə az əhəmiyyətlidir. Sünbülcüklərin sayı ilə dənin sayı arasında əhəmiyyətli, lakin dənin kütləsi ilə isə az əhəmiyyətli statistik korrelyasiya qeyd olunmuşdur. Yüklə 65,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|