285
Cədvəl 5.18
Qarğıdalıda dən məhsulu baxımından hər iki ildə suvarılan
və quraqlıq şəraitində hibridlərin xüsusi kombinasiya
qabiliyyətinin (XKQ) qiymətləndirilməsi
Xətlər
Suvarılan şərait
Quraqlıq şəraiti
2009-cu il
2010-cu il
2009-cu il
2010-cu il
T1
T2
T1
T2
T1
T2
T1
T2
L1
1.05
**
-1.05
**
0.75
*
-0.75
*
-0.09
ns
0.09
ns
-0.13
ns
0.13
ns
L2
0.28
ns
-0.28
ns
0.29
ns
-0.29
ns
-0.19
ns
0.19
ns
-0.22
ns
0.22
ns
L3
-0.14
ns
0.14
ns
-0.21
ns
0.21
ns
-0.33
ns
0.33
ns
-0.46
ns
0.46
ns
L4
0.98
**
-0.98
**
1.1
2
**
-1.12
**
0.42
ns
-0.42
ns
0.18
ns
-0.18
ns
L5
0.27
ns
-0.27
ns
0.52
ns
-0.52
ns
0.45
ns
-0.45
ns
0.50
ns
-0.50
ns
L6
-0.79
*
0.79*
-0.77
*
0.77
*
-0.47
ns
0.47
ns
-0.25
ns
0.25
ns
L7
-0.31
ns
0.31
ns
-0.11
0.11
ns
0.43
ns
-0.43
ns
0.16
ns
-0.16
ns ns
L8
1.23
**
-1.23
**
1.27
**
-1.27
**
0.10
ns
-0.10
ns
0.31
ns
-0.31
ns ns
L9
0.22
ns
-0.22
ns
-0.15
ns
0.15
ns
-0.63
*
0.63
*
-0.62
*
0.62
*
284
286
Cədvəl 5.18-in davamı
L10
0.40
ns
-0.40
ns
0.46
-0.46
-0.46
ns
0.46
ns
-0.39
ns
0.39
ns
L11
-0.52
ns
0.52
ns
-0.85
**
0.85
**
0.10
ns
-0.10
ns
-0.09
ns
0.09
ns
L12
-0.43
ns
0.43
ns
-0.89
**
0.89
**
0.14
ns
-0.14
ns
0.48
ns
-0.48
ns
L13
-0.28
ns
0.28
ns
-0.07
ns
0.07
ns
0.05
ns
-0.05
ns
0.11
ns
-0.11
ns
L14
0.21
ns
-0.21
ns
-0.43
ns
0.43
ns
0.43
ns
-0.43
ns
-0.05
ns
0.05
ns
L15
-0.60
ns
0.60
ns
0.08
ns
-0.08
ns
-0.22
ns
0.22
ns
-0.15
ns
0.15
ns
L16
-0.62
ns
0.62
ns
-0.37
ns
0.37
ns
-0.26
ns
0.26
ns
-0.07
ns
0.07
ns
L17
-0.47
ns
0.47
ns
0.01
ns
-0.01
ns
0.30
ns
-0.30
ns
0.25
ns
-0.25
ns
L18
-0.47
ns
0.47
ns
-0.66
*
0.66
*
0.23
ns
-0.23
ns
0.45
ns
-0.45
ns
S.E.(XKQ)
0.348
0.308
0.275
0.268
S.E.(s
ij
-s
kl
)
0.492
0.435
0.389
0.379
ns- əhəmiyyətli fərq yoxdur, ** * uyğun olaraq 1% və 5% ehtimallıqla mənalı
285
287
Quraqlıq şəraitində, L9×T2 hibridinin XKQ təsiri müsbət və
əhəmiyyətli olduğu halda, suvarılan şəraitində mənfi istiqa-
mətdə əhəmiyyətlidir. Hibridlərin xüsusi kombinasiya qabiliy-
yəti dəyişikliyi, suvarılan şəraitdə quraqlıq şəraiti ilə müqa-
yisədə daha çoxdur, yəni suvarılan şəraitdə daha çox hibridlər
fərqli və əhəmiyyətli XKQ-nə malikdilər. Bu şəraitdə xətlər
arası fərqlər daha aydın görünür (Cədvəl 5.18). R. Choukan,
A. Esmaili və əməkdaşları da yüksək əkin sıxlığı şəraitində
qarğıdalı hibridlərinin əhəmiyyətli xüsusi kombinasiya qabi-
liyyətini tədqiq etmiş və sıxlıq stresi şəraitində hibridlər ara-
sındakı fərqlərin daha çox olduğunu göstərmişlər [155,184].
2009-ci ildə xətlərin tam variasiyasıdan dən məhsulu ba-
xımından suvarılan və quraqlıq stresi şəraitində müxtəliflik
payı uyğun olaraq 49.08 və 51.08 faizlə ən yüksək həddə
olmasına baxmayaraq, line ×tester payı suvarılan və quraqlıq
stresi şəraitində uyğun olaraq 34.95 və 45.3% olmışdır. Bu
variasiyada testerin payı, tam suvarılan və quraqlıq stresi şə-
raitində uyğun olaraq 15.97 və 3.50 faizlə əhəmiyyətsizdir.
2010-ci illin nəticələri də bir çox hallarda 2009-ci ildə əldə
olunan nəticələri təsdiq edir (Cədvəl 5.18).
5.6. Qarğıdalı hibridlərində quraqlığa tolerantlıq
indeksləri və digər əlamətlərlə əlaqədar xromosom
hissələrinin və informativ SSR markerlərin
müəyyənləşdirilməsi
Bitkilərdə digər mühit stresləri kimi, quraqlığa tolerant-
lıq da mürəkkəb bir fizioloji və genetik əlamətdir. Bitkilərdə
quraqlığa bağlı proseslər bir çox kəmiyyət göstəriciləri ilə
ifadə edilir. Bu proseslər mühitin təsirinə görə məhsuldar-
lıqla müxtəlif bağlılıq göstərirlər [327]. Əvvəlki genetik
Dostları ilə paylaş: |