Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı
Mərkəzi Bank və İqtisadiyyat – N2, 2014
Yüklə 2,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mərkəzi Bank və İqtisadiyyat – N2, 2014
- XFG-nin dəyişməsi ( Qəp*
- NIN KAPITALA NISBƏTI , %
- Monte-Karlo simulyasiyası
Mərkəzi Bank və İqtisadiyyat – N2, 2014
44 kəskin təsir etməmişdir. Belə ki, 6-12 ay və 12 aydan çox müddətdə faiz dəyişmələri arasında korrelyasiya uyğun olaraq 0.4 və 0.3 olmuşdur. Yuxarıda da qeyd edildiyi kimi, A bankının ödəniş müddətlərinin bölgüsü cədvəlində bu mövqelərin üstünlük təşkil etməsi bankın faiz riskinin yaranmasına daha çox təsir edəcəkdir. B bankında isə mövqelər arasında korrelyasiyanın kiçik olması faiz dərəcələrinin dəyişməsi zamanı mövqelərin bir-birinə təsirinin az olduğunu göstərir. Bankların faiz riski qiymətləndirilən zaman, ilkin olaraq qəp təhlilinə baxılmışdır (düstur 1,2).
Parametrlər A bankı B bankı Qəp, mln man 160
48 Faizlərin dəyişməsi -1% -1%
XFG-nin dəyişməsi (Qəp*faiz dəyişməsi, mln man) -1.6
-0.5 Məcmu kapitala nisbətdə XFG-nin dəyişməsi -1.7% -0.2%
Bu banklarda qəp müsbətdir, faiz dərəcələrinin azalması halında onlar zərərlə qarşılaşacaqlar. Məsələn, faiz dərəcələri 1 f.b azaldıqda, A bankı 1.6 vahid, B bankı isə 0.5 vahid zərərlə üzləşəcəkdir. Bu da A bankının kapitalının 2%-ni, B bankının kapitalının isə 0.2%-ni itirməsinə səbəb ola bilər. Lakin, bu metodla alınmış nəticələr statikdir və mövqelər üzrə faizə həssaslıqdakı fərqləri nəzərə almır. Buna görə durasiya qəpi təhlilindən istifadə daha məqsədəuyğundur. C Ə DVƏL 6. D URASIYA QƏPININ TƏHLILI A bankı B bankı Aktivlər üzrə durasiya 0.59 0.62
Öhdəliklər üzrə durasiya 0.31
1.28 Durasiya qəpi 0.38 -0.42
Kapitalın bazar dəyəri (mln man) 2 -4 A bankında aktivlər üzrə durasiya öhdəliklər üzrə durasiyadan çox olduğundan, faiz dərəcələri 1 f.b azaldığı halda, aktivlərin dəyəri öhdəliklərlə müqayisədə daha çox dəyişəcəkdir. B bankında isə əksinə, aktivlər üzrə durasiya öhdəliklər üzrə durasiyadan az olduğundan, faiz dərəcələri 1 f.b azaldığı halda, öhdəliklərin dəyəri aktivlərlə müqayisədə daha çox dəyişəcəkdir. Bazarda faiz dərəcələri 1 f.b azaldıqda, A bankında kapital 2 vahid artacaq, B bankında isə 4 vahid azalacaqdır. A bankının əldə edəcəyi mənfəət kapitalının 1.6%-ni, B bankının qarşılaşacağı zərər isə kapitalının 1.8%-ni təşkil edir.
Mərkəzi Bank və İqtisadiyyat – N2, 2014
45 Qeyd etdiyimiz kimi, faiz riski üzrə RMD əsasən ticari portfel üzrə kapital tələbində nəzərə alınır. Bizim baxdığımız şərti bank sisteminin balansında qiymətli kağızlar çox kiçik paya malikdir. Nəticədə banklar üçün faiz riski üzrə RMD ticari portfel (trading book) üzrə deyil, bank portfeli (banking book) üzrə hesablanmışdır. Faiz riskinin üzrə RMD-nin hesablanması üçün istifadə olunan əsas parametrlər aşağıdakı cədvəldə əks olunmuşdur:
Parametrlər Dəyər Əminlik dərəcəsi 95% Müddət
1 aylıq Proqnoz müddəti 1 gün Tarixi müşahidələrin sayı 90 Burada 95%-lik əminlik dərəcəsinin götürülməsi müşahidələrin sayının az olmasından irəli gəlir 1 . Faiz riski üçün RMD hesablanmazdan əvvəl, A və B bankı üçün verilənlər üzrə paylanmaya baxılmışdır. Verilənlərin normal paylanmaya tabe olmadığı məlum olmuşdur. Beləliklə, normal paylanma fərziyyəsinə əsaslanan parametrik metodun tətbiqi məqsədəuyğun sayılmamışdır. Normal paylanma tələb etməyən metodlar olan tarixi və Monte-Karlo simulyasiyaları seçdiyimiz şərti bank sektoru üçün daha optimaldır. Tarixi simulyasiya metodlarının növlərindən isə tarixlərə bərabər çəki verməklə, tarixi simulyasiya, son tarixlərə daha çox çəki verməyə imkan verən eksponensial çəkili tarixi simulyasiya, həmçinin keçmiş dövrlərin volatilliyini nəzərə almağa imkan verən volatillik üzrə korrektə edilmiş tarixi simulyasiya metodlarından istifadə edilmişdir. C Ə DVƏL 8. A VƏ B ŞƏRTI BANKININ 95%- LIK EHTIMAL ILƏ 1 GÜNLÜK FAIZ RISKI ÜZRƏ RMD- NIN KAPITALA NISBƏTI , % Metod A bankı B bankı Tarixi Sadə tarixi simulyasiya 3 6 Hibrid 3 6 Volatillik nəzərə alınmaqla hibrid 2 5 Monte-Karlo simulyasiyası 5 8
1 Bazel komitəsi 99%-lik əminlik dərəcəsi və müşahidələrin sayının 250 gün olmasını tövsiyyə edir Yüklə 2,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|