Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi kollegiyasının 29 mart 2010-cu IL tarixli
Yüklə 224,21 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Beyin-onurğa beyni mayesinin saxlanması və daşınması
- Son diaqnozun qoyulması üçün istifadə olunan metodlar
- Qaranlıq sahə mikroskopiyasının aparılmasına göstərişlər
- Qeyd
- Nəticənin qiymətləndirilməsi
- Keyfiyyətə nəzarət
- Düz immunoflüoressensiya metodu
- Ləvazimatlar
15 Likvor aşağıdakı metodlardan istifadə edilməklə müayinə olunur: Sitoloji metodlar
Zülala görə analiz Seroloji reaksiyalar (MPR, VDRL və ya İFR) Beyin-onurğa beyni mayesinin saxlanması və daşınması Likvorlu sınaq şüşəsi ehtiyatla laboratoriyaya daşınır və orada təcili seroloji müayinə və zülala görə analiz aparılır. Dondurulma və əridilmə bir dəfə aparılmalıdır. Son diaqnozun qoyulması üçün istifadə olunan metodlar Xəstəliyin törədicisi T.pallidumun bilavasitə tapılması sifilis diaqnozunun qoyulması üçün mütləq meyarlardandır. T.pallidum infeksiyalaşmış nümunələrdən, limfa düyünlərindən aşağıdakı metodlarla təyin edilir:
Qaranlıq görmə sahəsində mikroskopiya (C) Düz immunoflüoressensiya
PZR (D) Qaranlıq görmə sahəsində mikroskopiya (C) Solğun treponemin qaranlıq görmə sahəsində tədqiqi qaranlıq sahəli kondensorla təchiz olunmuş standart mikroskopda aparılır. Qaranlıq sahəli mikroskop metodu Tindal fenomeninə – dar yarıqdan otağa daxil olan çəpəki günəş şüasında işıqlanan toz zərrəciklərinin görünməsi hadisəsinə – əsaslanır. Mikroskopun adi kondensoru, mərkəzi hissəsində işıq şüalarının keçdiyi dar yarıq olan xüsusi kondensorla əvəz edilir. Solğun treponemlər qaranlıq sahədə yan tərəfdən gələn güclü işıq selində aydın görünürlər. Qaranlıq sahənin alınması üçün güclü işıq mənbəyi olmalıdır. Qaranlıq sahə mikroskopiyasının aparılmasına göstərişlər Qaranlıq sahəli mikroskopiyadan birincili və ikincili sifilisin, erkən anadangəlmə sifilisin və bəzən üçüncülü sifilisin (material infiltratın dərinliyindən götürülərsə) diaqnostikasında istifadə edilir. Bundan əlavə, mikroskopiya üçün preparat regional limfa düyünlərinin punktatlarından, likvordan, amniotik mayedən götürülə bilər. Qeyri-patogen treponem-kommensalların mövcud olması (T.refringes, T.phagedenis sidik-cinsiyyət yolunda, T.dentiqola ağız boşluğunda) müayinəni çətinləşdirir. Bu treponemlər morfoloji Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
16 cəhətdən T.palliduma çox oxşayır. Belə vəziyyətlərdə çıxış yolu kimi PZR müayinəsindən istifadə etmək olar. Preparatların hazırlanması: ►
damcısı ilə əşya şüşəsi üzərində otaq temperaturunda qarışdırılır; ►
Örtük şüşəsi ilə örtülür və mikroskopda tədqiq edilir. Qeyd: Limfa düyününün punktatı durulaşdırılmır. Mikroskopiya ►
Kondensorun üst linzasına mikroskopiya üçün yağ damcısı damızdırılır; ►
►
Qovuqcuqların əmələ gəlməsinin qarşısını almaq üçün kondensoru qaldırıb, kondensorla preparat arasında həmcins mühit yaratmaq lazımdır, belə olduqda işıq şüalarının yayılmasının qarşısı alınır; ►
Tədqiqat quru sistemlə, obyektiv 40, okulyar 10-12 olmaqla aparılır. Nəticənin qiymətləndirilməsi ►
Qaranlıq sahə mikroskopunda solğun treponem çox incə, hərəkətli, gümüşü rəngdə zəif işıq verən spiral şəklində görünür. Qaranlıq fonda aşağıdakıları görmək olar: ►
Parlaq işıqlanan, dənəli, dairəvi törəmələr şəklində olan neytrofil leykositlər ►
limfositlər ►
Leykositlərdən xeyli böyük olan və parlaq işıqlanan, dairəvi və ya qeyri-düzgün formalı epitel hüceyrələri ►
edilmiş dairəvi formalı tünd elementlər şəklində eritrositlər. Qeyd: Əgər eritrositlər çox olarsa, sahə çox işıqlı olur, treponemlər pis görünür, eritrositlərin altında qala bilir. Belə halda analiz üçün material təkrar götürülməlidir.
mkn, bərabər yerləşmiş qıvrımları (təqribən 10-13) olan çox nazik spiral formasında görünür və asanlıqla kommensal mikroorqanizmlərlə dəyişik salına bilər. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 17
treponem üçün xarakterik olan bükülmə (ən çox ortadan) və saat rəqqasına bənzər hərəkətləri xüsusi ayırd etmək lazımdır. T.pallidum üçün xarakterik olan morfoloji xüsusiyyətlər və hərəkətlər onun diaqnostik əlamətlərinə aiddir. Qeyd: Əgər bir dəfə müayinədən sonra treponem tapılmırsa, zədələnmə elementləri fizioloji məhlulla yuyulmalı və götürülmüş material təkrar müayinə olunmalıdır. Eyni zamanda qeyd etmək lazımdır ki, solğun treponemin müayinəsinin bir neçə dəfə mənfi nəticə verməsi sifilisi istisna edə bilməz. Belə hallarda sifilisə görə seroloji müayinə aparmaq zəruridir.
Müayinədən əvvəl qaranlıq sahənin tənzimlənməsi aparılır. Bunun üçün fizioloji məhlul damcısı tərkibində potensial qeyri- patogen treponemlər olan sağlam adamın diş ərpinin qaşıntısı ilə qarışdırılır. Materiala qaranlıq sahədə, okulyar x10, obyektiv x40 olmaqla baxılır. Qaranlıq sahə düzgün tənzimləndikdə, qaranlıq fonda yan işıqda broun hərəkətində olan kiçik hissəciklər, həmçinin qeyri-patogen treponemlər yaxşı görünürlər. Düz immunoflüoressensiya metodu İmmunolüminessent diaqnostika metodları xlamidiya, 1-ci və 2- ci tip sadə herpes virusları, adenovirus, T.pallidum və digər mikroorqanizmlərin antigenlərinin aşkara çıxarılmasında istifadə edilir. Düz immunoflüoressensiya metodu materialın spesifik monoklonal anticisimlərlə işlənməsi vasitəsilə nümunədə
mikroskopdan üstünlüyü T.pallidumun qeyri-patogen formalardan differensiasiya edilməsinin mümkünlüyündədir. Müayinə üçün material biopsiya və autopsiya zamanı götürülə bilər. Materialın götürülmə qaydası qaranlıq sahə mikroskopiyasındakı ilə eynidir.
Testin qoyulması zamanı qaranlıq sahə mikroskopiyasındakı ləvazimatlardan istifadə edilir. Əlavə olaraq:
Fiksator kimi aseton və ya metanol Patogen solğun treponemə qarşı monoklonal anticisimlər
Lüminessent mikroskop Preparatlar üçün montaj edici məhlul Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. Yüklə 224,21 Kb. Dostları ilə paylaş:
|