Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Bakı Biznes Universiteti pedaqogika

«Ş^x Xiyabani» oyunu 
Zalda Xiyabaninin iri portreti asılıb. Şəklin hər iki 
tərəfində üçrəngli bayrağımız diqqəti cəlb edir. Azərbaycanın 
himni səsləndirilir. 
Apancılar zalda görünürlər. 
1-
ci apancı: Xoş gördük, əziz uşaqlar, tərbiyəçilər, istəkli 
valideynlər! 
2-
ci apancı: Biz sizinlə yenidən görüşməyimizə şadıq! 
1-
ci apancı: Şeyx Xiyabani öz vətəninin və xalqımn 
azadlığı yolunda can qoyan yüzlərlə qəhrəmanlardan biridir. 
2-
ci apancı: Biz belələrini tammalı və tanıtmalıyıq. 
1-ci apancı: Uzun müddət çoxlan kimi onun adını çəkmək 
belə bizə qadağan olunmuşdu. Yaxşı ki, müstəqilliyimiz 
qəhrəman oğullanmızı tanımağa imkan yaratdı. 
İki uşaq irəli çıxıb apancılann yanında dayanırlar. 
1-ci uşaq: Şeyx Məhəmməd Xiyabani təkcə igidliyilə ad 
8 9

---

çıxarmamışdı. O, həm də şair, tərcüməçi idi. 
2-ci uşaq: Xiyabani 1880-ci ildə Təbriz şəhərinin Xamnə 
qəsəbəsində anadan olub. 
1-
ci uşaq: İlk təhsilini Xamnədə alıb, sonra təhsilini 
Təbrizdə və Mahaçqalada davam etdirib. 
2-
ci uşaq: Çox bilikli, dərrakəli insan imiş Xiyabani. 
Türk, fars, ərəb, ingilis və fransız dillərində gözəl danışırmış. 
1-
ci aparıcı: Düz deyirsən. O, çox gənc olanda 
Səttarxanın təsiri altında milli azadlıq hərəkatına qoşulub. 
2-
ci aparıcı: 1918-20-ci illərdə Xiyabani getdikcə 
genişlənən inqilabi hərəkata başçılıq edərək Azərbaycanda 
müstəqil demokratik partiya yaradıb. 
1-
ci aparıcı: Lakin çox keçmir ki, vətənin igid oğlu 
xaincəsinə öldürülür. Xiyabani hərəkatı ’xalqımızın azadlıq 
hərəkatı tarixində qızıl hərflərlə yazılıb. 
2-
ci aparıcı: Xiyabani deyərmiş ki, azadlıq şəhidlərin 
canı-qanı bahasına qazanılır. 
1-
ci apancı: Xalqımızın ölməz övladının əziz xatirəsi biz 
uşaqların da qəlbində daim yaşayır. 
2-
ci apancı: Yaşayacaq! Əbədi yaşayacaq! 
Hamı xorla həmin sözləri təkrarlayır. 
Yaşayacaq! Əbədi yaşayacaq! 
Oyun sona yetir. 
«Səttarxan
* 
milli» oyunu 
Zal bayramsayağı görkəmdədir. Yuxanda Səttarxanın 
əzəmətli portreti diqqəti cəlb edir. 
«Azadlıq» marşının təntənəli sədalan qanı coşdurur. 
Marşın melodiiyasının son akkordlan səngiməmiş, səhnəyə 2 
nəfər uşaq çıxır. 
Bunlar apancılardır: Fatimə və Mehriban. 
Fatimə: Əziz uşaqlar, istəkli qonaqlar, salam və ehtiram. 
Oyunumuza xoş gəlmisiniz! 
Mehriban: Bu günkü oyunumuz ömrünü-gününü öz 
xalqının azadlığına həsr etmiş Səttarxana ünvanlanıb. 
9 0

---

Fatimə: Əzizlərimiz, yadda saxlayın ki, Səttarxan babamız 
1905-1911-ci illərdə Azərbaycan Demokratik Hərəkatının başçısı 
olub. O, 1857-ci ildə Qarabağ vilayətinin (Cənubi Azərbaycan) 
Məmmədxanlı kəndində dünyaya gəlib. Gənc yaşlannda 
haqsızlıqlarla mübarizə apanb. 
Mehriban: 1908-ci ildə İran şahının 40 minlik qoşunu 
Təbrizə hücum edəndə Səttarxan və onun tərəfdarları şah 
qoşununu məğlub edib. Düşmənləri qovub. Bu böyük qələbə 
Səttarxanı camaatın gözündə daha da ucaldıb. Sonralar ona qəsd 
hazırlayıblar. 
Fatimə: Uşaqlar, oyunumuzun şərtinə görə, qəhrəman- 
lanmıza, igidlərimizə aid kim yaxşı şer desə, ona qalib kimi şəkilli 
jurnallar bağışlanacaq. Kim şer söyləmək istəyirsə əlini qaldırsın. 
Anar, səndən başlayaq. Gəl qabağa, göstər hünərini. 
Anar: 
Əzizim dara düşdüm. 
Hiyləyə, tora düşdüm. 
Mən solmaq istəmirdim. 
Nahaqdan xara düşdüm. 
Başına dönüm, 
5
nırdum, 
Alışım, sönüm, yurdum. 
Sənin gözəl qoynunda, 
Mən boynubükük durdum. 
Hamı onu alqışlayır. 
Xanım: 
Bu gün qana-qan günüdü, 
Xalqımm yaman günüdü. 
Susmayın, aman günüdü. 
Çəkin Koroğlu nərəsi, 
Hoydu, dəlilərim, hoydu! 
Çoxdu düşmən tankı, topu. 
Tükənməyir hapı-gopu, 
Allah özü açsın qapı, 
Hoydu, dəlilərim, hoydu! 
Alqışlar. 
9 1

---

Aynur: Mən də istəyirəm birini deyim. 
Mehriban: Bu
30
ir, A)mur, gəl qabağa, şerini söylə. 
Nizamilər övladı, Səttarxanlar nəsliyəm. 
Yurdum Odlar yurdudur, atəş, od həvəsliyəm. 
Təbiətim belədir, toy-bayram həvəsliyəm^ 
Azərbaycan oğluyam! 
Söhbətə Azad da qoşulur: 
Səttarxan - o böyük sərdari-milli, 
Etdi azadlığı ellərə bəlli... 
Çoxdu dillər pəhləvanı. 
Sözdə aşıb-daşınq. 
Bu günahsız Araza Neçə günah qoşuruq. 
Vətənin ortasında Məftilə dolaşınq. 
Bir də bax dünəninə. 
Özgəyə bel bağlama. 
Dur ayağa, vətən de. 
Ağlama, Təbrizim, ağlama! 
<
Sərdari-milli (millətin sərkərdəsi) Səttarxan haqda 
keçirilən oyun-tədbirin sonunda on yaxşı şer deyənlər və 
qəhrəmanın fəalİ
5
^etinə dair suallan düzgün cavablandıranlar 
hədiyyələrlə mükafatlandmlır.