Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazırliyi Azərbaycan Respublikiası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti.
Yüklə 7,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Diri çəkisi.
- Süd məhsuldarlığı və südünün yağlılığı.
- Tezyetişjənliyi və ətlik keyfiyyəti
- AZƏRBAYCANDA LATVİYA QONUR MALI
- Eksteryeri və konstitusiyası.
- Süd məhsuldarlığı və südün yağlılığı.
- DANİMARKA QIRMIZI MALI
95 dərinliyi ortadır, döĢü bəzən ensizdir; sağrısı hamardır, dalı düz və möhkəmdir. ġəkil-49.Eston qırmızı malı Sağrısı orta uzunluqda olmaqla, enlidir, əzələsi yaxĢı inkiĢaf etmiĢdir. Ayaqları orta hündürlükdədir və duruĢu normaldır. Sümüyü nisbətən möhkəmdir. Yelini orta həcimli olub, süd vəzləri çox yaxĢı inkiĢaf etmiĢdir. Süd məhsuldarlığı. Yerli Estoniya malının süd məhsuldarlığı olduqca az idi və yaxĢı fərdlərində belə 2000 kiloqrama çatmıĢdır. 1920-1930 –cu illərdə damazlıq kitabına yazılmıĢ inəklərin süd məhsuldarlığı 2000-3000 kq arasında idi. 1940-1941 ci illərdə məhsuldarlıq artmıĢ və orta hesabla 3700 kq-a çatmıĢdı. Daha sonrakı dövrdə aparılmıĢ damazlıq iĢi cinsin süd məhsuldarlığını daha yüksək səviyyəyə qaldırmağa imkan vermiĢdir. Belə ki, ən yüksək illik sağım hazırda “Udeba” təssərrüfatında 5800 kq-ı aĢmıĢdır. Cinsin yaxĢı naxırlarında südün orta yağlılığı 4 faizdir. Bu cinsin daxilində yüksək süd sağımı çox yüksək yağlılıqla yaxĢı uyğunlaĢan inəklər də vardır. Məsələn: “Udeva” təssərrüfatında bəslənilmiĢ 152 nömrəli inək bir ildə tərkibində 3,9% yağ olan 9450 kq süd vermiĢdir ki, bu da 368,5kq süd yağına, yaxud 461 kq kərə yağa bərabərdir. Diri çəkisi. Ġnəklərin orta diri çəkisi 450-550 kq, yaxĢı naxırlarda isə 580 kq-dan çoxdur. Ən yüksək diri çəki 780 kq olmuĢdur. Ətlik keyfiyyəti. Cinsin ən dəyərli naxırları hazırda südlük cılız tipli deyi, südlük -ətlik tipli olduqlarına görə, bu naxırları təĢkil edən malın ətlik keyfiyyətini kafi hesab etmək olar. Orta diri cəkisi 450 kq olan çıxdaĢ inəklərin ətlik göstəriciləri Tartu ət kombinatı Ģəraitində belə olmuĢdur: cəmdək cəkisi 197,7 kq, içalat piyi 13,6 kq, kəsimçıxarı isə 46,4% dir. Buğaların kəsim çıxarı (onlarda əzələ daha yaxĢı inkiĢaf etdiyindn) 50 faizi təĢkil edir. LATVİYA QONUR MALI Keçən əsrin əvvələrində Latviya respublikasının ərazisində yalnız yerli qaramal yetiĢdirilirdi. Bu mal az çəkili olmaqla, onun süd və ət məhsuldarlığı kifayətləndirici deyildi, gecyetiĢən idi, bədən qurluĢunda ciddi nöqsanları var idi. Anheln malı Latviyaya akad. A. F. Middendorf tərəfindən 1862-ci ildə gətirilmiĢdi. Anhel malı buranın Ģəraitinə yaxĢı uyğunlaĢırdı, məhsuldarlığına və məhsuldarlıq göstəricilərinə görə yerli qara maldan üstün idi. GətirilmiĢ anhelin malı əsas etibarı ilə təmizlikdə yetiĢdirilir, buğalardan isə yerli yaxĢılaĢmıĢ inəklərin çarpazlaĢdırılmasında istifadə edilirdi. . ġəkil-50.Latviya qonur malı ÇarpazlaĢdırmanın çevirici üsulu geniĢ tətbiq edildiyindən, Latviyada az bir müddətdə anheln malının böyük bir kütləsi yaradılmıĢ və bu cins mühüm yer tutmuĢdu. Süd məhsuldarlığı və südünün yağlılığı. Latviyanın damazlıq təsərrüfatlarında Latviya qonur malının orta illik süd məhsuldarlığı 1960-cı ildə 3891 kq idi. Süddə yağ faizi 4,30, laktasiya müddətində alinmiĢ süd yağının miqdarı isə 167,4 kq-a bərabər olmuĢdu. Ümumiyyətlə, dövlət damazlıq kitabına yazılmıĢ bu cins inəklərin süd məhsuldarlığı 3100-3900 kiloqramdır. Cinsin rekordçu inəklərindən “ Tulis VI” laktasiyada 10649 kq, 4,31 % yağlı süd vermiĢdir. “Spulqa”, “Ena”, “Brita”, “Sella”, və s. Ġllik süd məhsulu 7-9 min kq olmuĢdur. 96 Diri çəkisi. 1960-cı ildə aparılmıĢ kütləvi hesabat nəticəsində alınan məlumata görə kolxoz və sovxozların naxırlarında inəklərin diri çəkisi: 1-ci doğumda-404 kq, 2-ci doğumda 435 kq, 3-cü doğumda və sonra 460 kq –dır. Damazlıq kitablarına yazılmıĢ inəklərin diri çəkisi isə 1962-ci ildə -466 kq, 1964-cü ildə -459 kq olmuĢdur. Yem mənbəyi möhkəm olub, cavan qaramal düzgün bəsənən təsərrüfatlarda inəklərin diri çəkisi 500kq –a çatır. Tezyetişjənliyi və ətlik keyfiyyəti. Latviya qonur malının ətlik keyfiyyəti B.S. Sivçikə görə qənaətbəxĢdir, cavan mal otlaq və bordaq Ģəraitində yaxĢı kökəlir. Orta gündəlik artım çox vaxt 1000 qramdan artıq olur, bir kiloqram artıma sərf olunan yem vahidi isə 6-6,5 kq, arasında tərəddüd edir. AZƏRBAYCANDA LATVİYA QONUR MALI Latviya qonur malı republikaya 1954 –cü ildən baĢlayarq gətirilr. Bu malın kolxoz və sovxoz fermalarımızda yetiĢdirilməsindən məqsəd bir tərəfdən, yüksək süd məhsulu verən ixtisaslaĢmıĢ südlük mal mərkəzləri yaratmaq olmuĢdur. Eksteryeri və konstitusiyası. Müvafiq Ģəraitdə bəslənən Latviya qonur malı böyümə inkiĢaf göstəricilərinə görə, Latviya təsərrüfatlarında bəslənənlərdən demək olar ki, fərqlənmir. Prof. A. Ağabəyliyə görə 12 aylıq diĢi danaların cidov hündürlüyü 128 sm, döĢ qurumu isə 189 sm olur. ġəkil-51.Azərbaycanın Latviya qonur malı . Diri çəkisi və tezyetişkənliyi. ġəmkir rayonunun fermer təsərüfatıaları Ģəraitində cavan malın diri çəkisi yaĢlar üzrə belə dəyiĢmiĢdir Orta gündəlik artım dövrlər üzrə belə xaraakterizə olunur: 1-3 aylıqda 600 q, 3-6 aylıqda 800 q, 6-9 aylıqda 750 q, 9-12 ayliqda 550 q, 12-18 aylıqda 500 q, 18-24 aylıqda 460 q. Bu səviyyədə artım iki yaĢında kifayət qədər iri diĢilər yetiĢməsini təmin edir. Masallı rayonunun “Pravda” sovxozunda yaĢlı inəklərin orta diri çəkisi 525 kq (380-670), Kalinin adına sovxozda 510 kq (300- 614) təĢkil etmiĢdir.Hazırda mövcud təsərrüfatlarda yeksək yemlənmə təĢkil olunduqda yüksək canlı kütlə əldə olunur. Süd məhsuldarlığı və südün yağlılığı. Hələ ilk dövrlərdə Latviya qonuru illik süd məhsuldarlığına görə respublikamızdakı qalan bütün cinslərdən üstün idi. Belə ki, onun illik süd məhsulu 1956-cı ildə 3164 kq, 1957-ci ildə 2950 kq, 1958-ci ildə 3015 kq, 1959-cu ildə 3164 kq idi.Respublikanın təsərüfatlarında digər cinslərə nisbətən bu cins yaxĢı uyğunlaĢmaqla orta süd məhsuldarlığına malik olan cins hesab olunur. DANİMARKA QIRMIZI MALI Yüklə 7,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|