Azərbaycan respublikasi iQTİsadiyyat və SƏnaye naziRLİYİ
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
34
girişi aktivləşdirmək üçün regionların surətli inkişafı, yeni texnologiyanın bir və ya daha çox sektorlarının inkişafı, yüksək ixrac yönümlü sənayenin yaradılması, yeni növ məhsulların buraxılışı, investisiyaların cəlb edilməsi, bazar münasibətlərinin hüquqi normalarının hazırlanması, nəzarət və idarəetmənin müasir metodlarının tətbiqi, həmçinin sosial problemlərin həlli məqsədləri üçün yaradılır. Qazaxıstanın xüsusi iqtisadi zonalarında korporativ gəlir vergisi, torpaq və əmlak vergiləri tutulmur. Bu ölkədə xüsusi iqtisadi zonaların fəaliyyəti 21 iyul 2011-ci ildə qəbul olunan “Xüsusi iqtisadi zonalar haqqında” Qazaxıstan Respublikasının Qanunu ilə (18 fevral 2013-cü ildəki əlavələr və dəyişikliklərlə) tənzimlənir. Bu qanun aşağıdakı məsələləri geniş əhatə edir: -
Xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması; -
Xüsusi iqtisadi zonaların fəaliyyəti; -
Xüsusi iqtisadi zonaların üzvlərinin statusu; -
Xüsusi iqtisadi zonaların ərazisindəki qaydalar və sair.
Bu Qanun xüsusi iqtisadi zonaların fəaliyyəti ilə əlaqədar olan bir sıra mühüm yenilikləri özündə cəmləşdirir. Qanunda qeyd olunan əsas yeniliklərdən biri xüsusi iqtisadi zonaların yaradılmasına aiddir. Əgər xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması təklifi Qanunun qəbul edilməsindən əvvəl olarsa, yerli və ya mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları və sahibkar birlikləri, həmçinin qanunvericiliyə uyğun olaraq xüsusi iqtisadi zonaların yaradılmasında maraqlı olan ayrı-ayrı hüquqi şəxslər tərəfindən həyata keçirilə bilər. Qanun xüsusi iqtisadi zonaların ərazisindəki fəaliyyəti 2 qrupa ayırır: 1.
2.
Dəstək. Prioritet fəaliyyət xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması məqsədlərinə uyğundur. Dəstək fəaliyyət isə xüsusi iqtisadi zonaların iştirakçılarının fəaliyyətini təmin etmək məqsədi ilə həyata keçirilir. Qanuna əsasən prioritet fəaliyyəti həyata keçirmək üçün ərizə verən şəxs pul vəsaitinə və əmlaka malik olmalıdır. Qanun həmçinin ifadə edir ki, ərizəçinin fəaliyyəti xüsusi iqtisadi zonanın ərazisində həyata keçirilən məqsədlərə uyğun olmalıdır.
35
Bunlardan başqa qeyd etmək lazımdır ki, Qazaxıstan, Belarus və Rusiyanın Gömrük İttifaqı rejimi xüsusi iqtisadi zonaların ərazisində tətbiq edilmir. Xüsusi iqtisadi zonaların ərazisində azad gömrük zonasının xüsusi rejimi tətbiq edilir. Bu zonalara daxil olan mallar Gömrük İttifaqından kənarda olan gömrük ərazisi kimi görülür. Bundan başqa Qanun xüsusi iqtisadi zonalara münasibətdə xarici işçi qüvvəsini cəlb etmək prinsipini dəyişib. Məsələn: yerli icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən xarici işçi qüvvəsinə icazə verilməsi daxili əmək bazarında namizəd axtarışı olmadan sadələşdirilmiş qaydada edilir. Həmçinin Qanun xüsusi iqtisadi zonaların iştirakçılarına xidmətlərin göstərilməsi mexanizmində “bir pəncərə” prinsipini tətbiq edir.
Qazaxıstanda fəaliyyət göstərən 9 xüsusi iqtisadi zona var: 1)
“Astana yeni şəhər” (Astana şəhəri); 2)
“Aktay” dəniz limanı (Aktay şəhəri); 3)
İnformasiya texnologiyalar parkı (Almaata şəhəri); 4)
“Ontustik” (Cənubi Qazaxıstan vilayəti); 5)
“Burabay” (Şuçinski rayonu); 6)
Milli neft-kimya sənaye texnoparkı (Atrausk vilayəti); 7)
“Xorqos - şərq qapısı” (Almaata vilayəti); 8)
“Pavlodar” (Pavlodar vilayəti); 9)
“Sarıarka” (Karaqandinski vilayəti). Qırğızıstan
Qırğızıstanda xüsusi iqtisadi zonaların yaradılmasında əsas məqsəd cəlbedici investisiya mühiti yaratmaqdan ibarətdir. Qırğızıstandakı xüsusi iqtisadi zonalar Qırğızıstan Respublikasının Maliyyə nazirinin 2005-ci il 15 fevral tarixli, 40-P nömrəli əmri ilə təsdiq olunan “Qırğızıstan Respublikasının əraizisinə (ərazisindən) malların daşınması və nəqliyyat vasitələrinin hərəkəti” Qaydaları ilə tənzimlənir. Bu Qaydalara müvafiq olaraq xüsusi iqtisadi zonalar Qırğızıstan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq yaradılmış, onun ərazisində yerləşən, Qırğızıstanın gömrük ərazisinin bir hissəsidir, hansı ki, xüsusi vergi qoyma şərtləri həyata keçirilir. Həmin Qaydalara görə
36
Gömrük Məcəlləsi və digər normativ-hüquqi aktlar ilə müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla xarici ticarətin dövlət tənzimlənməsi haqqında qanunvericiliyə uyğun olaraq gömrük rüsumlarının, vergilərin və qeyri-tarif tənzimlənmə tədbirlərinin həyata keçirilmə məqsədləri üçün xüsusi iqtisadi zonaların ərazisində yerləşdirilən mallar Qırğızıstanın gömrük ərazisindən kənarda olan kimi baxılır. Qeyd olunan Qaydalara əsasən xüsusi iqtisadi zonalar azad iqtisadi zonalardan və azad gömrük zonalarından ibarətdir. Qırğızıstanda azad iqtisadi zonaların fəaliyyəti 16 dekabr 1992-ci ildə qəbul olunan “Qırğızıstan Respublikasının azad iqtisadi zonaları haqqında” Qanunu ilə tənzimlənir. Bu Qanunun 1-ci maddəsinə görə azad iqtisadi zonalar Qırğızıstan Respublikasının ayrı-ayrı vilayətlərinin, rayonlarının və şəhərlərin ərazisində xüsusi olaraq təcrid olunmuş sahələrdir. Azad iqtisadi zonaların məqsədləri: -
əmək bölgüsündə səmərəli cəlb edilməsi; -
xarici kapitalın, texnalogiyanın və idarəetmə təcrübəsinin cəlb olunması üçün əlverişli şəraitin təmin edilməsi; -
vəsaitləri, xarici kapitalın inteqrasiyası əsasında ərazinin iqtisadi potensialının inkişafı; -
müasir sənaye və sosial infrastrukturun yaradılması; -
istehsal və sənaye məqsədləri üçün məhsulların və malların daxili bazarın tələbatını ödəməsi; -
“Qırğızıstan Respublikasının azad iqtisadi zonaları haqqında” Qanuna əsasən azad iqtisadi zonalarda xarici ticarət və iqtisadi fəaliyyət sahəsində və əmək münasibətlərinin hüquqi tənzimlənməsində müvafiq istisnalar və əlavələr ilə xüsusi hüquqi rejimlər tətbiq olunur. Həmin Qanuna müvafiq olaraq azad iqtisadi zonaların iştirakçıları onların qeydiyyat tarixlərindən asılı olmayaraq Qırğızıstan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq gömrük rüsumu və vergilər ödənilmədən azad iqtisadi zoanların ərazisində aksizli malların idxalı, saxlanılması, istehsalı və satışı qadağandır.
Qırğızıstanda 4 azad iqtisadi zona fəaliyyət göstərir: Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|