Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt naziRLİYİ

57 
 
26.Xalq artisti Sofya Hüseynovanın anadan olmasının 90 illiyi   
(26.02.1926-30.06.2015) 
Sofya Hüseynova C.Məmmədquluzadə adına 
Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının aparıcı 
aktrisası komik, psixoloji və dramatik rolların 
məharətli ifaçısı; Azərbaycanın xalq artisti, Şöhrət 
Ordenli 
 
 
 
Sofya  Hüseynova  26  fevral  1926-cı  ildə  Bakı  Ģəhərində  anadan  olub.  Qızlıq  soyadı 
Ġsmayılovadır.  Atası  Həsən  Ġsmayılov  hərbçi,  anası  Xədicə  Qazıyeva  isə  aktrisa  olub. 
Atası  iĢləməyə Naxçıvana göndərilir  və  burda  Naxçıvanın  ilk  aktrisası  olan  Xədicə 
xanımla  tanıĢ  olur.  Sofya  Hüseynova  orta  məktəbi  Naxçıvanda  bitirib.  ġagird 
vaxtlarında  uĢaq  rollarında  səhnəyə  çıxıb.  Anasının  tövsiyəsi  ilə  1944-cü  ildən  teatrın 
truppasına daxil olub. 1945-ci ildə qısa müddət Zaqatala DDT-də iĢlədikdən sonra yenə 
Naxçıvana  qayıdıb.  Sofya  Hüseynova  1  iyun  1974-cü  ildə  Azərbaycan 
Respublikasının əməkdar  artisti,  1  dekabr  1982-ci  ildə xalq  artisti fəxri  adları  ilə  təltif 
olunub. Ğülnar və Xuraman, Fitnə ("Vaqif" və "Fərhad və ġirin" Səməd Vurğun), Sara 
və  Gülnisə,  Susanna,  Nadya  ("Solğun  çiçəklər",  "Aydın"  və  "Oqtay  Eloğlu",  Cəfər 
Cabbarlı),  Tərgül  ("Məhsəti",  Kəmalə  Ağayeva),  Humay  ("Komsomol  poeması", 
Ġsgəndər CoĢqun), Zöhrə ("EĢq və intiqam", Süleyman Sani Axundov), Nərminə ("Göz 
həkimi", Ġslam Səfərli), Zalxa ("Toy", Sabit Rəhman), GünəĢ ("GünəĢ", Hüseyn Razi), 
Tanya ("Alınmaz qala", Həsən Elsevər), Tovuz xanım ("Bir cüt bədmüĢk ağacı", Əkrəm 
Əylisli), Gülnaz və Sənəm, Gülçöhrə, Minnət xanım ("MəĢədi Ġbad", "ArĢın mal alan" 
və "Ər və arvad", Üzeyir bəy Hacıbəyov), Gülcamal ("Qatır Məmməd", Zeynal Xəlil), 
Qızbacı ("Hicran", Sabit Rəhman və Emin Sabitoğlu), ġölə xanım ("Özümüz bilərik", 
ġıxəli  Qurbanov  və  Süleyman  Ələsgərov),  Güllücə  ("Dan  ulduzu",  Cahangir 
Məmmədov) rolları aktrisanın yaradıcılıq nailiyyətləri sayılır. Milli koloriti həmiĢə əsas 
götürən aktrisa, eyni zamanda əcnəbi dramaturqların pyeslərinin tamaĢalarında oynadığı 
obrazların  yaĢadığı  dövrün  etiket  qaydalarını,  sosial  mənĢəyini,  kübar  davranıĢ  tərzini 
dərindən mənimsəyib. Mənimsədiklərini isə ifa etdiyi rollarda yaradıcılıqla reallaĢdırıb. 
Bu  baxımdan  kruçinina,  Larisa  ("Günahsız  müqəssirlər"  və  "Cehizsiz  qız",  Aleksandr 
Ostrovski), Liana ("Bostan iti", Lope de Veqa), Xanuma ("Xanuma", Avksenti Saqareli) 
rolları aktrisanın ifasında məharətlə oynanılmıĢdır. Aktrisa 30 iyun 2015-ci il tarixində 
89 yaĢında vəfat edib. 
Filmoqrafiya:Tale yükü (film, 1997) və s. 
 
 

---

58 
 
Milli qəhrəmanlıq zirvəsi 
 
2.Kərimov Bəşir Bəylər oğlunun 40 illiyi  (02.02.1976-17.03.1995) 
 
Bəşir Kərimov — Azərbaycanın Milli 
Qəhrəmanı; Qarabağ müharibəsi şəhidi. 
 
 
 
 
 
 
2  fevral 1976-cı  ildə Füzuli  rayonunun Qacar  kəndində  anadan  olmuĢdur. 1983-cü  ildə 
burada  orta  məktəbə  getmiĢ, 1991-ci  ildə  səkkizinci  sinfi  bitirərək  texniki-peĢə 
məktəbində  təhsilini  davam  etdirmiĢdir.  Erməni  qəsbkarları  bu  illərdə Qarabağa geniĢ 
planlı hücumlar edir Azərbaycanın əsrlərdən yadigar torpaqlarını iĢğal edirdilər. 
BəĢir 1993-cü  ildə  artıq  döyüĢ  meydanlarında  idi…o,  burada  patron  daĢıyır,  əsgərlərə 
yemək  çatdırılmasında  iĢtirak  edirdi. 1993-cü  il  ermənilər Qacar kəndinə  hücum 
etdikləri  vaxt  BəĢir  də  qanlı  döyüĢə  girmiĢdi. Füzuli  rayonuiĢğal  edildikdən  sonra  isə 
onun ailəsi ĠmiĢli rayonunda məskunlaĢır. 1994-cü il 19 may BəĢir Milli Ordu sıralarına 
çağırılır. 1995-ci  il 13-17  mart  hadisələri zamanı  o,  dövltəçiliyimiz  uğrunda  silahlı 
dəstənin  zərərsizləĢdirilməsində  iĢtirak  edir  və  bu  qarĢıdurma  zamanı  Kərimov  BəĢir 
qardaĢ gülləsindən həlak oldu. Bakı Ģəhərinin ġəhidlər xiyabanında dəfn edilmiĢdir. 
Azərbaycan Respublikası prezidentinin 4 aprel 1995-ci il tarixli, 307 saylı fərmanı 
ilə  Kərimov  Bəşir  Bəylər  oğluna  ölümündən  sonra  "Azərbaycanın  Milli 
Qəhrəmanı" adı verilmişdir. 
 
                                   Göz açıb dünyaya gəldiyim gündən, 
                                  Ömrümü adına bağlamışam mən. 
                                  Sənsiz mən kiməm ki, vətən, ay vətən, 
                                 Ay arzum, diləyim, ruhum, vicdanım 
                                   Könlümün sevinci azərbaycanım. 
                                                                                                                    Seyran Cavadov 
 
 
 
 

---

59 
 
Mart 
Əlamətdar tarixi günlər və bayramlar 
Ümumdünya Ucadan Oxu Günü 02.03. 
Azərbaycan Respublikasının BMT - nin üzvlüyünə qəbul olunduğu gün (02.03.1992) 
Ümumdünya Yazıçı Günü- 03.03.1986  
Bədən tərbiyəsi və idman günü (05.03.2005)  
Beynəlxalq Qadınlar günü (08.03.1857) 
 Milli Teatr günü (10.03.1873)  
 Novruz bayramı (20-21.03) 
Beynəlxalq MeĢə Günü- 21.03.1971.  
Beynəlxalq poeziya günü (21.03.1999) 
Beynəlxalq Kuklaçı Günü – 21.03.2003.  
―Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı‖ fəxri adının təsis edildiyi gün (25.03.1992) 
Beynəlxalq teatr günü.  YUNESKO və Beynəlxalq Teatr Ġnstitutunun təĢəbbüsü ilə 
1961- ci ildən təqvimə salınıb.(27.03.1961) 
Tariximizin qan yaddaşı 
Azərbaycanlıların soyqırımı günü    (31.03. 1918)   
Yubilyar yazıçı və şairlər 
ġairə Hökumə Billurinin 90 illiyi (03. 03.1926-1999) 
Tənqidçi, ədəbiyyatĢünas YaĢar Qarayevin 80 illiyi (05.03.1936-2002) 
Yazıçı Fərman Eyvazlının 85 illiyi (06.03.1931-1996) 
ƏdəbiyyatĢünas, tənqidçi Vəkil Hacılının  80 illiyi (06.03.1936-20.03.2008) 
Xalq Ģairi Süleyman Rüstəmin 110 illiyi (12.03.1906-1989) 
Yazıçı Əmir Mustafayevin 80 illiyi (12.03.1936) 
Yazıçı, dramaturq Nahid Hacızadənin 80 illiyi (14. 03.1936) 
ġair, tərcüməçi Ġsa Ġsmayılzadənin 75 illiyi (15.03.1941-1997) 
ġair Ələkbər Salahzadənin 75 illiyi (15.03.1941) 
ġair, tənqidçi, ədəbiyyatĢünas Ġsmayıl Vəlibəyli (Öməroğlu) 65 illiyi (16.03.1951) 
ġair Böyükağa Qasımzadənin 100 illiyi (18.03.1916-1957) 
Xalq Ģairi Səməd Vurğunun 110 illiyi (21.03.1906-1956) 
Yazıçı, publisist Nurəddin Babayevin 95 illiyi (21.03.1921-1991) 
Yazıçı Ġsa Hümmətovun 85 illiyi (21.03.1931-1990) 
Yazıçı Nemət Veysəllinin 75 illiyi (21.03.1941) 
Aktyor Kazım Ziyanın 120 illiyi (21.03.1896-1956)  
ġair Əli Kərimin 85 illiyi (22.03.1931-1969) 
Yazıçı Seyran Səxavətin 70 illiyi (23.03.1946) 
Xarici ədəbiyyat 
Norveç yazıçısı Klaus Hagerupun 70 illiyi (05.03.1946)  
  
 
 

---