Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt naziRLİYİ

60 
 
 İncəsənət 
Xalq artisti AğadadaĢ Qurbanovun 105 illiyi  (08. 03.1911-1965) 
Bəstəkar Zakir Bağırovun 100 illiyi (1916-1996) 
Aktyor, rejissor Hüseyn Ərəblinskinin 135 illiyi (1881-1919) 
Xalq artisti Ələkbər Seyfinin 115 illiyi (1901-1977)  
Xalq artisti Sidqi Ruhullanın 130 illiyi (1886-1959) 
Xanəndə Cabbar Qaryağdıoğlunun 155 illiyi (1861-1944) 
Xalq artisti Rafiq Babayevin 80 illiyi (31.03.1936-19.03.1994) 
 
Milli qəhrəmanlıq zirvəsi 
Nəzərli Hikmət Baba oğlu  (07.03.1966-26.02.1992) 
Ġbrahimov Nurəddin Ġslam oğlu (16.03.1951-10.02.1995) 
Nəsrəddinov Rafiq Hüseyn oğlu  (18.03.1961-06.09.1992) 
Əsədov Əsəd Soltan oğlu (22.03.1956- 29.10.1991) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

61 
 
MART 
Əlamətdar tarixi günlər və bayramlar 
2.Ümumdünya Ucadan Oxu Günü -2 mart tarixdən LitWorld şirkətinin təşəbbüsü 
ilə mart ayının birinci həftəsinin çərşənbə günü qeyd olunur.  
 
 
 
 
 Lit  World  Ģirkətinin  təĢəbbüsü  ilə  hər  il  mart  ayının  birinci  həftəsinin  çərĢənbə  günü 
Ümumdünya Ucadan Oxu Günü qeyd olunur. Bu günü qeyd etmənin məqsədi mütaliəni 
ətraf dünya  ilə qarĢılıqlı  təsir  üsulu və   öz  emosiyalarını baĢqa  insanlara səslənən söz 
vasitəsilə  çatdırmaq  imkanı  kimi  göstərməkdir.  Bu  Gün  –  Söz,  Kitab,  Mütaliə 
bayramıdır.  Bu  ümumdünya  aksiyasında  iĢtirak  etməklə,  insanlar  dünyadakı  bütün 
uĢaqların savad alması hüququnu dəstəkləyirlər. Hal-hazırda Ümumdünya Ucadan Oxu 
Günü dünyanın 80-dən artıq ölkəsində bir milyondan çox insan tərəfindən qeyd olunur. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

62 
 
2.Azərbaycan Respublikasının BMT-nin üzvlüyünə qəbul olunduğu  gün (1992) 
 “Azərbaycan  Respublikası  dünya  birliyi  ilə  tam  hüquqlu  inteqrasiyaya  istiqamət 
götürmüşdür və bunun üçün bütün imkanlara malikdir.”
  
                                                                                                       Ümummillilider Heydər Əliyev 
                                                                                  
Məlum  olduğu  kimi,  mühüm  geosiyasi  məkanda 
yerləĢən  Azərbaycan  Respublikasının  1991-ci  il 
oktyabrın  18-də  öz  dövlət  müstəqilliyini  bəyan 
etməsi  və  80-ci  illərin  sonu  90-cı  illərin 
əvvəllərində  beynəlxalq  aləmdə  baĢ  verən 
dəyiĢikliklər milli dövlətçilik prinsiplərinə uyğun 
yeni xarici siyasət kursunun formalaĢdırılması və 
həyata  keçirilməsini  ən  vacib  məsələ  kimi  ön 
plana  çəkdi. Qısa  müddət  ərzində dünyanın  bir  sıra  dövlətləri  tərəfindən  rəsmi  surətdə 
tanınmıĢ  Azərbaycan  Respublikası  1992-ci  il  martın  2-də  BMT-nin  üzvlüyünə  qəbul 
edildi. Bu dövrdə yeni formalaĢmağa baĢlayan Azərbaycanın müstəqil xarici siyasəti, ilk 
növbədə,  ölkənin  ərazi  bütövlüyünün  və  suverenliyinin  tezliklə  bərpa  edilməsi,  qonĢu 
dövlətlərlə mehriban və qarĢılıqlı surətdə faydalı münasibətlərin inkiĢaf etdirilməsi, yeni 
dünya nizamı çərçivəsində regional və qlobal proseslərdə ölkənin fəal iĢtirakının təmin 
edilməsi,  regionda  sabitliyin  və  təhlükəsizliyin  gücləndirilməsi,  Avropa  və  Trans-
Atlantik  strukturlarına  inteqrasiya  məsələlərinə  və  s.  yönəldilmiĢdi.  Azərbaycan 
Respublikası dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra, dövlətçiliyini inkiĢaf etdirərək 
möhkəmləndirmək üçün tarixi fürsət əldə etmiĢ oldu. Belə bir Ģəraitdə milli dövlətçilik 
prinsiplərinə  uyğun  olaraq  yeni  xarici  siyasət  kursunun  formalaĢdırılması  və  həyata 
keçirilməsi  ən  vacib  məsələ  kimi  qarĢıda  dururdu.  Əsas  prioritet  istiqamət  isə  hərbi 
iĢğal,  etnik  təmizləmə,  bir  milyona  yaxın  azərbaycanlı  qaçqın  və  məcburi  köçkünün 
hüquqlarının  kobudcasına  pozulması,  ölkənin  böyük  bir  hissəsində  tarixi  və  mədəni 
irsimizin  ermənilər  tərəfindən  dağıdılması  faktlarını  özündə  cəmləĢdirən  Ermənistanın 
Azərbaycana  qarĢı  təcavüzü  ölkənin  təhlükəsizlik  mühitinin  əsas  təyinedici  amili  oldu 
və  bu  da  öz  növbəsində  Azərbaycanın  təhlükəsizlik  və  xarici  siyasətinin 
formalaĢdırılmasında əsas rol oynadı.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

63 
 
3.Ümumdünya Yazıçı Günü 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Maraqlı tarixi olan bu  bayram 1921-ciildə PEN-klub (bu ad ingiliscə üç sözün poets 
(Ģair), essayists (oçerkçi) və nvelists (novella, roman müəllifi) –ilk həriflərindən yaranan 
qısaltmadır‖ qeyd olunmağa baĢlayıb. 1923-cü ildə isə Londonda PEN-klubun ilk 
beynəlxalq konqresi keçirilib. 1986-cı il yanvarın 12-dən 18-dək artıq PEN-klubun  sayca 
48-ci beynəlxalq konqresi baĢ tutub. Məhz həmin konqresin iĢtirakçıları mart ayının 3-ü 
Yazıçının ―Ümumdünya Sülh Günü‖ elan   edilməsi  barədə  qərar  qəbul  ediblər.  Həmin 
vaxtadək  artıq  dünyanın  yüzdən çox ölkəsində    PEN-mərkəzləri  fəaliyyət  göstərirdi. Bir 
sıra  ölkələrdə  bu  bayram  sadəcə,  ―Yazıçı  günü‖  adlanır  və  bir  növ  daha  çox  fərqlənmiĢ 
ədibləri təbrik etmək və mükafatlandırmaq üçün münasib gün kimi qeyd olunur. 
Bayramı  keçirməkdə  məqsəd  ―Dördüncü  hakimiyyət‖in  -  demokratik  mətbuatın  mənfi 
aspektlərinə  qarĢı  çıxmağa,  yalan  yazılara,  məqsədli  təhriflərə,  faktların  bilərəkdən 
saxtalaĢdırılmasına, yaxud siyasi, qrup və Ģəxsi maraqlar naminə gerçəyin vicdansızcasına 
yozulmasına  yol  verməməyə  çağıran  peĢə  bayramıdır.  Qeyd  edək  ki,  eyni  adlı  təĢkilat  – 
PEN klub bizim ölkəmizdə də yaradılıb. Üzvləri də kifayət qədər tanınmıĢ adamlardır.  
Bu  təĢkilat  ölkəmizdə    2011-  ci  ildə  yaradılıb  və  prezidenti  postuna  Çingiz  Abdullayev 
seçilib. Bütün dünyada fəaliyyət göstərən PEN klubun məqsəd və vəzifələri bizdə də hədəf 
götürülüb.  Ölkəmizdə    PEN  klubun  digər  məqsədi  Azərbaycan  yazıçılarını  dünya 
ölkələrində tanıtdırmaqdır: Bu da təbii ki, tərcümə vasitəsilə mümkündür. Bu günün qeyd 
olunmasında  məqsəd  Azərbaycanla  baĢqa  ölkələr  arasında  mədəni  körpülər  yaratmaqdır. 
Amerika, Yaponiya, Çin və s. ölkələrin yazıçıları ilə yaxından tanıĢ olmaq, onları ölkəmizə 
dəvət  etmək,  mətbuat  konfransları  keçirmək,  həmçinin  öz  yazıçılarımızı  həmin  ölkələrə 
göndərməkdir. PEN klubun üzvləri ən istedadlı, görkəmli və fəal yazıçılardır.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---