53
13.Xalq artisti Əliabbas Qədirovun anadan olmasının 70 illiyi
(13.02.1946-08.03.2006)
Yaradıcılıq imkanları romantik və realist aktyor məktəblərinin estetik göstəricilərinə,
psixoloji mahiyyətinə, fəlsəfı dərinliyinə uyğundur. Oynadığı rollar janr
xüsusiyyətlərinə görə fərqli, əlvan və bədii cəhətdən bitkin təsir bağışlayırdı. Onun
aktyor təbiətində ilk baxışda “gizli” görünən, ancaq duzlu və cazibəli yumor var idi.
O, bu yumordan həssaslıqla, yığcam “xəsisliklə”, lakin bədii məziyyətləri cazibəli,
könüloxşayan, müəyyən estetik meyar çərçivəsində peşəkar görünən bacarıqla
istifadə edərdi.
Səhnə və ekran ustası Əliabbas Qədirov teatr və kino
yaradıcılığındakı uğurlarına görə 1978 - ci ildə Azərbaycan
SSR Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür. 1 dekabr 1982-
ci ildə Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti və 17
may 1989-cu ildə isə xalq artisti fəxri adları ilə təltif olunub.
Xalq artisti, ―Şöhrət‖ ordeni laureatı
Əliabbas Qədirov Azərbaycanın məĢhur qiraət ustalarından biri
olmuĢdur, onun ifasında Füzuli, Vaqif, Nəsimi, Sabir... kimi
dahilərin poetik nümunələri lentə alınıb. Əliabbas Gülabbas oğlu
Qədirov 13 fevral 1946-cı ildə Bakıda anadan olub. Səhnə
sənətinə səkkizinci sinifdən baĢlayaraq maraq göstərib. MəĢhur
aktyor 26 dekabr 2001-ci ildə teatrın bədii rəhbəri və direktoru təyin edilib. Onun
oynadığı tamaĢaların bir qismi televiziyanın ―Oızıl fond‖una daxildir. Onlardan
Süleyman Sani Axundovun, ―Laçın yuvası‖ (Cahangir), Məmməd Muradın ―Təkan‖
(Dilqəm), Ġlyas Əfəndiyevin ―Atayevlər ailəsində‖ (Cahangir), Mirzə Fətəli
Axundzadənin ―Hacı Qara‖ (Heydər bəy), Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin ―Bəxtsiz
cavan‖ (Fərhad), Mar Bayciyevin ―Duel‖ (Ġsgəndər), Dazortsevin ―Qəbula gələn
sonuncu adam‖ (KiĢi) əsərlərinin teletamaĢasında Əliabbas Qədirovun yaradıcılığı daha
parlaq Ģəkildə təcəssüm tapıb. Əliabbas Qədirov teatrla yanaĢı, kino aktyoru kimi də
məĢhur olmuĢ və böyük uğurlar qazanmıĢdır. Hətta o, məhz kinorejissor Eldar
Quliyevin çəkdiyi ―Sevinc buxtası‖ iki seriyalı bədii fılmindəki Nazim roluna görə
Azərbaycan Respublikasının Dövlət mükafatına layiq görülmüĢdür. Aktyor bundan
əlavə ―Azərbaycanfilm‖də ―Xatirələr sahilində‖ (Ġmran), ―Nəğmə dərsi‖ (Ata), ―Nə
yaxĢı ki, Səməd Vurğun var‖ (Vaqif), ―Bizim evin kiĢisi‖ (Mansur), ―Qızıl uçurum‖
(Cəlil), ―Qocalar‖ (Fəriz), ―Babək‖ (Fəzl), ―Dənizdən iĢarə‖ (Sultanov), ―Sevinc
buxtası‖ (Nazim) kimi kinolentlərinə çəkilib. Azərbaycan Dövlət Akademik Dram
teatrının bədii rəhbəri Əlabbas Qədirov 08.03.2006- cı ildə 60 yaĢında ağ qan xərçəngi
xəstəliyindən vəfat edib. Ġkinci Fəxri Xiyabanda dəfn edilib.
Filmoqrafiya: Nə yaxĢı ki, dünyada Səməd Vurğun var (film, 1976), Od içində (film,
1978), Babək (film, 1979), Onun bəlalı sevgisi (film, 1980), Əzablı yollar (film, 1982),
ġuĢa (film, 2001), GüllələnmiĢ heykəllər (film, 2002), Heydər Əliyev və Azərbaycan
rabitəsi (film, 2003), Haray (film, 2004), Küçələrə su səpmiĢəm (film, 2004) və s.
54
21.Xalq rəssamı Böyükağa Mirzəzadənin anadan olmasının 95 illiyi
(21.02.1921-03.11.2007)
Böyükağa Mirzəzadə
Azərbaycan milli rəngkarlıq məktəbinə Avropa ruhunu gətirərək
onun daha da zənginləşməsinə nail olan, XX əsrin yetirdiyi çox istedadlı rəssam, sənət
adamlarındandır. Bu görkəmli fırça ustası klassik ənənələrlə müasir standartları
birləşdirərək Avropa rəngkarlığını məharətlə Azərbaycan təsviri sənətinə uzlaşdırmışdır.
Böyükağa Məşədi oğlu Mirzəzadə — Azərbaycanın
xalq rəssamı. 20.02.1998 –ci ildən "Şöhrət" ordeni
laureatı
Böyükağa MəĢədi oğlu Mirzəzadə 21 fevral 1921-ci ildə Bakıda anadan olmuĢdur. O,
1939-cu ildə Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Texnikumunu və 1973-cü ildə Azərbaycan
Dövlət Ġncəsənət Ġnstitutunu bitirmiĢdir. Rəssamlığın müxtəlif janrlarında fəaliyyət
göstərmiĢdir. B.Mirzəzadə 1972-ci ildə "Nəriman Nərimanov "Ölülər" pyesinin ilk
tamaĢası münasibətilə Cəlil Məmmədquluzadəni təbrik edərkən" (yağlı boya)
teatralaĢdırılmıĢ qrup portreti tablosunu yaratmıĢdır. Əsər Nizami adına Azərbaycan
Dövlət Ədəbiyyat Muzeyində saxlanılır. B.Mirzəzadə teatr-dekorasiya sənəti sahəsində
də fəaliyyət göstərmiĢdir. Rəssamın yaradıcılığı həm çoxĢaxəli və həm də məhsuldar
olmuĢdur. Böyükağa Mirzəzadə rəssamlıq sənətinin bir neçə janrında eyni dərəcədə
yüksək sənət meyarlarına uyğun əsərlər yaratmıĢdır. Rəssamın süjetli tablo, mənzərə,
portret, natürmort, teatr – dekorasiya və digər sahələrdə yaratdığı sənət nümunələrinə
nəzər yetirərkən, sənətkarın yaradıcılıq dühasının geniĢliyi və əhatəliliyinin, cəsarətli
rəng çalarlarının, bədii təxəyyülünün və ecazkar fırçasının qüdrətinin bir daha Ģahidi
olmaq olar. Kompozisiya aydınlığını, iĢıq–kölgə həllində təsirliliyi, kolorit zənginliyini,
impressionist ənənələrinə xüsusi meyliliyi rəssamın yaradıcılığının səciyyəvi
xüsusiyyətləridir. Rəssamın çəkdiyi portretlərə tamaĢa edəndə onun həssas müĢahidə
qabiliyyətinə malik olmasını, obrazının daxili mənəvi dünyasına nüfuz edərək onları
mahiranə rəng çalarları ilə yaratdığını görmək olar. Rəssam süjetli tabloların gözəl
nümunələrini yaratmıĢdır. Bunlardan
―Pambıq tarlasında‖, ―Pambıq yığımı‖,
―Çimərlikdə‖, ―Günorta‖, ―Bizim Lənkəranda‖, ―Xəzər neftçiləri‖, ―Bizim kəndin
insanları‖, ―Səhnə arxasında‖ və digər əsərlərini qeyd etmək olar. Böyükağa
Mirzəzadə
3 noyabr 2007-ci ildə Bakıda vəfat etmiĢdir.