Azərbaycan respublikasi təHSİl naz
Yüklə 0,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 2.3 Korporativ qiymətli kağızlar bazarı
39
Mənbə: www.scs.gov.az , Müqayisəli göstəricilər 2014-2015 Yanvar - Sentyabr ayları üzrə.
2015-ci ilin birinci yarımilliyi ərzində qlobal maliyyə və əmtəə bazarlarında baş verən proseslər ölkənin maliyyə sektorunda likvidliyin əhəmiyyətli daralmasına səbəb olmuş, investisiyaların daha likvid qısamüddətli aktivlərə yönləndirilməsini və qiymətli kağızların təkrar ticarətinin əhəmiyyətli canlanmasını şərtləndirmişdir. Dövlətin monetar və fiskal siyasətinin dəyişməsi nəticəsində dövlət qiymətli kağızlar bazarı və korporativ qiymətli kağızlar sektorunda müşahidə olunan durğunluğa baxmayaraq, törəmə qiymətli kağızlar bazarı və bütövlükdə qiymətli kağızların təkrar bazar əməliyyatlarında müşahidə olunan pozitiv trendlər cari il ərzində bütövlükdə bazarın artımını təmin etmişdir. Belə ki, 2015-ci il ərzində qiymətli kağızlar bazarında əməliyyatların həcmi 20 faiz artaraq 7,1 milyard manat təşkil etmişdir.
40
Mənbə: www.scs.gov.az Müqayisəli göstəricilər 2014-2015 Yanvar-İyun
Cari il ərzində korporativ qiymətli kağızlarla ticarət əməliyyatları aylıq orta hesabla 22 faiz artaraq 1,7 milyard manata çatmışdır. Hesabat dövrü ərzində korporativ qiymətli kağızların ilkin bazarında durğunluq müşahidə olunsa da, bu alətlərlə təkrar bazar əməliyyatları 3,7 dəfə artaraq 1,5 milyard manat təşkil etmişdir. Cari ildən etibarən səhm bazarının aktiv iştirakçıları olan kommersiya banklarına qarşı kapital tələb artımının müddətinin bitməsi bazarın səhm seqmentinin ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə azalmasına səbəb olmuşdur. Belə ki, dövr ərzində səhmlərin yerləşdirilməsinin 82% geriləməsi bütövlükdə səhm bazarında əməliyyatların həcminin 50 faiz azalaraq 377,5 milyon manat təşkil etməsi ilə nəticələnmişdir. Buna baxmayaraq, investorların vəsaitlərini daha qısamüddətli aktivlərə yönləndirilməsi tendensiyası nəticəsində səhmlərin təkrar bazarı 15 dəfə artaraq 243,8 milyon manat təşkil etmişdir.
41
Mənbə: www.scs.gov.az Müqayisəli göstəricilər, 2014-2015 Yanvar-İyun
Məlum olduğu kimi, 2011-ci ilin may ayında Prezident tərəfindən “2011-2020- ci illərdə Azərbaycanda qiymətli kağızlar bazarının inkişafı” Dövlət Proqramı təsdiqinin məqsədi də orta müddətli perspektivdə qabaqcıl standartlara uyğun, səmərəli fəaliyyət göstərən və tənzimlənən, özəl sektora geniş maliyyələşmə imkanları yaradan kapital bazarlarının formalaşdırılmasıdır. Bu çərçivədə qiymətli kağızlar bazarının institusional inkişafı, əməliyyat infrastrukturunun tam avtomatlaşdırılması, qanunvericilik bazasının beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması, tələb və təklifin genişləndirilməsi, qiymətli kağızlar bazarında tənzimləyici potensialın və peşəkarlığın yüksəldilməsi kimi istiqamətlər hədəf götürülmüşdür. Proqram beş ildir ki, icra olunur və artıq nəticələr əldə edilib. Kapital bazarlarının əməliyyat infrastrukturu əhəmiyyətli dərəcədə təkmilləşdirilib, ticarət sisteminin avtomatlaşdırılma səviyyəsi artırılıb. Misal üçün, Bakı Fond Birjasında əqdlərin icra müddəti 7 gündən 30 saniyəyə qədər azaldılıb. Qiymətli kağızların qeydiyyat və uçot mexanizmləri sadələşdirilib, qiymətli kağızlara beynəlxalq nömrələnmə sisteminin və bütövlükdə qeydiyyat uçot xidmətlərinin elektron qaydada tətbiqinə başlanılıb. Yeni keyfiyyətdə fəaliyyət göstərəcək kapital bazarının 3-cü nəsil qanunvericilik bazasının formalaşdırılması davam edir. “Qiymətli kağızlar 42
haqqında” Qanun layihəsinin hökumətdaxili müzakirəsi tamamlanıb. Proqramın qüvvədə olduğu son illər ərzində bir sıra normativ xarakterli qayda və standart qəbul edilib.
Broker və dilerlərin institusional potensialının artırılması, peşəkar hazırlığının yüksəldilməsi, risk menecmenti və daxili nəzarət sistemlərinin gücləndirilməsi və maliyyə dayaqlarının təmin edilməsi üçün yeni nəzarət və tənzimləmə konsepsiyasının tətbiqinə başlanılıb. Qiymətli kağızlar bazarında tələb və təklifin artırılması məqsədilə Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsinin dəstəyi ilə Bakı Fond Birjası tərəfindən “Listinq Məsləhət Proqramı” icra edilir. Proqram şirkətlərin kapital bazarlarına çıxış üçün hazırlanması məqsədini daşıyır və bununla əlaqədar qiymətli kağızları ticarət potensialına malik şirkətlərə peşəkar dəstəyi təmin edir. Bütün bunlar qiymətli kağızlar bazarında əməliyyatların dinamikasına və ticarətin strukturuna müsbət təsir göstərir. Bir neçə il öncə bazarda dövlət qiymətli kağızları ilə ticarət üstünlük təşkil edirdisə, bu gün özəl sektorun qiymətli kağızları ilə əməliyyatların payı ümumi ticarətin 50 faizini keçib. Maliyyə sektoru ilə yanaşı, qeyri maliyyə sektorunu təmsil edən müəssisələr də yerli fond bazarı vasitəsilə maliyyələşmə imkanlarından istifadə edirlər. 2012-ci ildə ilk dəfə olaraq enerji sektorunu təmsil edən şirkətlər də fond bazarı vasitəsilə maliyyələşmə cəlb etməyə başladılar. Hazırda bu istiqamətdə bir neçə yeni layihə üzərində hazırlıq işləri davam edir və bu da növbəti mərhələdə bazarın daha dinamik inkişafı barədə fikir söyləməyə əsas verir. Proqramın icrasına beynəlxalq ekspertiza da cəlb edilib. Bu məqsədlə Dünya Bankı ilə birlikdə “Kapital Bazarlarının Müasirləşdirilməsi” layihəsi icra olunur. Layihə 2015-ci ilin sonuna qədər Azərbaycan kapital bazarlarının hüquqi və texniki infrastrukturunun beynəlxalq standartlara tam uyğunlaşdırılmasını hədəfə almışdır. Qeyd etmək lazımdır ki, özəl sektor hazırda da kapital bazarlarının imkanlarından istifadə edir. Hazırda Bakı Fond Birjasında 20-dən artıq şirkətin səhmləri aktiv ticarət olunur. Bu müəssisələr tikinti, nəqliyyat, maliyyə, ticarət,
Yüklə 0,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|