Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki biznes universiteti İslam İbrahimov

Sosial-iqtisadi inkişaf planı tərtib ediləndə,
əgər 
bu planda vəsait mənbələrinin istifadəsi, ətraf mühitin, 
istehsal, emalla əlaqədar və ondan yaranan çirklənmə-
lərdə diqqət cəlb edəcəksə onda, kənd təsərrüfatı və sə-
naye məhsullarının artımı, istehsal olunan enerjinin 
miqdarının çoxalması, nəqliyyatın və xidmət sahəsinin 
genişlənməsi, məişət komfortunun və əmək fəaliyyəti 
şəraitinin yüksəlməsi də nəzərə alınmalıdır. 
Təbii ehtiyatların tükənmə, çirklənmə və sıradan 
çıxma təhlükəsi ondan kompleks- planlı qaydada, qə-
naətlə istifadə etməyə tələb edir. Ona görə də hazırkı şə-
raitdə dünya ölkələrində ətraf mühitin qorunmasının və 
təbii ehtiyatlardan istifadənin kompleks planlaşdırılması 
vacib amil kimi ön plana çəkilir. Kompleks planlaşdır-
ma təbii ehtiyatlardan ardıcıllıqla, səmərəli istifadə et-
məyə, onun aktiv elementlərlə çirklənməsinin qarşısını 
almağa şərait yaradır. 
Təbii ehtiyatların kompleks planlaşdırılması 
bir neçə istiqamətdə həyata keçirilir. 
1.
Kənd təsərrüfatı sistemində ərzaq və qeyri-ərzaq 
məhsulları istehsalı, tədarükü, emalı, satışı, onunla əla-
qədə olan və ona xidmət edən sahələrin kompleks for-
mada istifadəsini və ətraf mühitin zərərli maddələrlə 
çirklənməsinin qarşısının alınması; 
2.
Faydalı qazıntıların çıxarılması, emalı, sənaye-
nin onunla bağlı olan sahələrinin inkişafı və burada 
əmələ gələn tullantıların təkrar emalının kompleks plan-
laşdırılması; 

---

74
3.
Yanacaq, energetika və onunla bağlı sahələrin 
və bu sahələrdə əmələ gələn tullantıların təkrar emalı, 
ətraf mühitin qorunması problemlərinin kompleks planlı 
qaydada istifadəsini nəzərdə tutur. Təbii ehtiyatlardan 
planlı qaydada istifadə, bu ehtiyatların tezliklə tükənmə-
sinin və ətraf mühitin çirklənməsinin qarşısını alır ki, 
bununla da istehsalın səviyyəsinin və səmərəliyinin art-
masına şərait yaradır.