Azərbaycan Respublikasının Mülki Prosessual Məcəlləsi

MƏHKƏMƏ CƏRİMƏLƏRİ 
M a d d  ə  1 2 6 .  Məhkəmə cərimələrinin qoyulması 
126.1.  Məhkəmə  cərimələri  bu  Məcəllə  ilə  nəzərdə  tutulmuş  hallarda  və  miqdarda 
məhkəmə tərəfindən qoyulur. 
126.2. İşin məhkəmə baxışında iştirak edən və iştirak etməyən dövlət orqanlarının, hüquqi 
şəxslərin  və  digər təşkilatların  vəzifəli  şəxslərinə  qanunla  nəzərdə  tutulmuş  vəzifələrini 
pozmağa görə məhkəmə tərəfindən qoyulan cərimə onların şəxsi vəsaitlərindən tutulur. 
126.3. Cərimə qoyulması barədə qərardad cərimənin qoyulması barədə işə aiddir və həmin 
işə tikilir. 
126.4. Cərimə qoyulması barədə qərardadın surəti cərimə qoyulan şəxsə göndərilir. 
M a d d  ə  1 2 7 .  Cərimənin götürülməsi və ya azaldılması 
127.1.  Üzərinə  cərimə  qoyulmuş  şəxs,  cərimə  qoymuş  məhkəmədən qərardadı  aldıqdan 
sonra iyirmi gün ərzində cərimənin götürülməsini və ya onun miqdarının azaldılmasını xahiş 
edə bilər. 
127.2.  Bu  ərizəyə  məhkəmə  iclasında  baxılır  və  əlaqəli  olduğu işin  materiallarına  tikilir. 
Üzərinə cərimə qoyulmuş şəxs iclasın vaxtı və yeri haqqında xəbərdar edilir. Onun gəlməməsi 
məhkəmənin ərizəyə baxmasına mane olmur. 
127.3.  Cəriməni  götürməkdən və  ya  onun  miqdarını  azaltmaqdan  imtina  edilməsi  barədə 
qərardaddan apellyasiya qaydasında şikayət verilə bilər. 
F ə s i l   1 0  
Prosessual_müddətlərin_müəyyən_edilməsi_və_hesablanması'>PROSESSUAL MÜDDƏTLƏR 
M a d d  ə  1 2 8 .  Prosessual müddətlərin müəyyən edilməsi və hesablanması 
128.1.  Prosessual  hərəkətlər  bu  Məcəllə  ilə  və  qanunlarla  müəyyən  edilmiş  müddətlərdə 
həyata  keçirilir.  Prosessual  müddətlər  qanunla  müəyyən  edilmədiyi  hallarda,  onlar  məhkəmə 
tərəfindən təyin edilir. 
128.2.  Prosessual  hərəkətlərin  edilməsi  üçün  müddətlər,  hökmən  baş  verməli  hadisə 
göstərilməklə  dəqiq  təqvim  tarixi  ilə  və  ya  hərəkətin  edilə  biləcəyi  vaxt  dövrü  ilə  müəyyən 
edilir. 
128.3.  İllərlə,  aylarla  və  ya  günlərlə  hesablanan  prosessual  müddətin  axını  müddətin 
başlanğıcının  təyin  edildiyi  təqvim  tarixindən və  ya  hadisənin  baş  verməsindən  sonrakı 
gündən başlanır. 
M a d d  ə  1 2 9 .  Prosessual müddətlərin qurtarması 
129.1. İllərlə hesablanan müddət, müddətin son ilinin müvafiq ayında və günündə qurtarır. 
Aylarla  hesablanan  müddət,  müddətin  müvafiq  son  ayında  və  günündə  qurtarır.  Aylarla 
hesablanan  müddətin  sonu  müvafiq  günü  olmayan  aya  düşərsə,  müddət həmin  ayın  son 
günündə qurtarır. 
129.2.  Müddətin  son  günü  qeyri‐iş  gününə  düşərsə,  ondan  sonrakı  iş  günü  müddətin 
qurtarma günü hesab olunur. 

---

129.3.  Edilməsi  üçün  müddət  müəyyən  olunmuş  prosessual  hərəkət,  müddətin  son  günü 
saat iyirmi dördə qədər yerinə yetirilə bilər. Apellyasiya və kassasiya şikayətləri, digər sənədlər 
və ya pul məbləğləri müddətin son günü saat iyirmi dördə qədər rabitə orqanlarına verilərsə, 
müddət ötürülməmiş hesab olunur. 
129.4.  Prosessual  hərəkət  bilavasitə  məhkəmədə  və  ya  digər təşkilatda  edilməlidirsə, 
müddət həmin məhkəmədə və ya təşkilatlarda müəyyən edilmiş qaydalar üzrə işin qurtardığı 
və ya müvafiq əməliyyatların kəsildiyi saatda qurtarır. 
M a d d  ə  1 3 0 .  Prosessual müddətlərin buraxılmasının nəticələri 
130.1.  Qanunla  müəyyən  edilmiş  və  ya  məhkəmə  tərəfindən təyin  edilmiş  müddət 
keçdikdə, prosessual hərəkətləri etmək hüququ keçmiş olur. 
130.2. Prosessual müddətlərin keçməsi prosessual vəzifələri yerinə yetirməkdən azad etmir. 
130.3.  Prosessual  müddətin  bərpa  olunması  barədə  vəsatət  verilməmişsə,  prosessual 
müddətlər  keçdikdən  sonra  verilən  şikayətlərə  və  sənədlərə  baxılmır  və  onları  verən  şəxsə 
qaytarılır. 
M a d d  ə  1 3 1 .  Prosessual müddətlərin dayandırılması 
131.1.  İş  üzrə  icraat  dayandırıldıqda  qurtarmayan  bütün  prosessual  müddətlərin  axımı 
dayandırılır. 
131.2. İcraat təzələndiyi gündən prosessual müddətlərin axımı davam edir. 
M a d d  ə  1 3 2 .  Prosessual müddətlərin uzadılması 
Məhkəmənin  təyin  etdiyi  müddətlər  maraqlı  şəxslərin  ərizəsi  üzrə  məhkəmə  tərəfindən 
uzadıla bilər. 
M a d d  ə  1 3 3 .  Prosessual müddətlərin bərpası 
133.1. Məhkəmə qanunla müəyyən edilmiş müddətin buraxılmasının səbəbini üzürlü hesab 
edərsə, işdə iştirak edən şəxsin ərizəsinə əsasən buraxılmış müddəti bərpa edir. 
133.2.  Buraxılmış  müddətin  bərpası  haqqındakı  ərizə  prosessual  hərəkətlərin  edilməli 
olduğu məhkəməyə  verilir  və  məhkəmə  iclasında  baxılır.  İşdə  iştirak  edən  şəxslərə  məhkəmə 
iclasının  vaxtı  və  yeri  barədə  məlumat  verilir.  Onların  gəlməməsi  məhkəmə  qarşısında 
qoyulmuş məsələnin həllinə maneçilik törətmir. 
133.3. Müddətin bərpası haqqında ərizə verilməklə eyni zamanda müddət buraxılmış zəruri 
prosessual hərəkət edilməlidir (ərizə, şikayət verilməli, sənədlər təqdim edilməli və s.). 
133.4.  Buraxılmış  prosessual  müddətin  bərpası  məhkəmənin  qətnaməsində, qərardadında 
və qərarında göstərilməlidir. 
133.5. Müddətin bərpasından imtina barədə qərardad çıxarılır. 
133.6. Prosessual müddətlərə dair məsələ üzrə qərardaddan işdə iştirak edən şəxslər şikayət 
verə bilər. 
F ə s i l   1 1  
MƏHKƏMƏ SƏNƏDLƏRİNİN RƏSMİ QAYDADA VERİLMƏSİ. 

---

MƏHKƏMƏ BİLDİRİŞLƏRİ 
59 
M a d d  ə  1 3 4 .  Rəsmi qaydada verilən sənədlər 
134.1.  Məhkəmə  işdə  iştirak  edən  şəxslərə  aşağıdakı  məhkəmə  sənədlərini  rəsmi  qaydada 
verməlidir: 
60 
134.1.1. iddia ərizəsini; 
134.1.2. qarşılıqlı iddia ərizəsini; 
134.1.3. iddia tələblərinin təsdiqi və ya ona qarşı etiraz kimi tərəflərin hazırladığı sənədlərin 
surətlərini; 
134.1.4. məhkəmə bildirişini; 
61 
134.1.5.  birinci  instansiya  məhkəməsinin,  apellyasiya  və  kassasiya  məhkəmələrinin 
aktlarını; 
134.1.6. iş üzrə icraatın qurtardığını göstərən qərardadı; 
134.1.7. məhkəmə əmrini; 
134.1.8. apellyasiya şikayətinin surətini; 
134.1.9. kassasiya şikayətinin surətini. 
134.2. Zəruri hallarda məhkəmə işə aid olan digər məhkəmə sənədlərini də rəsmi qaydada 
verə bilər. 
62 
Maddə 135. Məhkəmə sənədlərinin çatdırılması və rəsmi qaydada verilməsi 
135.1. Bu Məcəllənin 134‐cü maddəsində sadalanan məhkəmə sənədləri “Poçt haqqında” 
Azərbaycan  Respublikasının  Qanununda  nəzərdə  tutulmuş  sifarişli  poçt  göndərişi  (məktubu) 
ilə  çatdırılır.  Zəruri  hallarda  məhkəmə  sənədinin  çatdırılması  hakim  tərəfindən məhkəmə 
işçisinə tapşırıla və ya işdə iştirak edən şəxsin razılığı ilə həmin şəxsə həvalə edilə bilər. 
135.2. Məhkəmə sənədləri məhkəməyə qaytarılmalı olan, forması müvafiq qaydada təsdiq 
edilmiş  qəbzə  və  ya  sənədin  kötüyünə  imza  etdirilməklə,  ünvan  sahibinə  rabitə  orqanları, 
yaxud məhkəmə sənədlərinin çatdırılması tapşırılmış şəxslər tərəfindən şəxsən verilir. Hüquqi 
şəxsə  ünvanlanmış  məhkəmə  sənədləri  müvafiq  vəzifəli  şəxsə  qəbzə  və  ya  sənədin  kötüyünə 
imza  etdirilməklə  verilir.  Məhkəmə  sənədlərinin  rəsmi  qaydada  verilməsi  məhkəmədə  də 
həyata keçirilə bilər. 
135.3.  Məhkəmə  sənədlərinin  çatdırılması  vəzifəsi  üzərinə  düşən  şəxs  ünvan  sahibini 
onun  yaşadığı,  yaxud  işlədiyi  yer  üzrə  tapmadıqda,  həmin  sənədlər  ünvan  sahibi  ilə  birlikdə 
yaşayan  yetkinlik  yaşına  çatmış  ailə  üzvlərindən  birinə  (onların  razılığı  ilə),  onlar  olmadıqda 
müvafiq  icra  hakimiyyəti  orqanına,  ünvan  sahibinin  yaşadığı  yer  üzrə  yerli  özünüidarə 
orqanına, yaxud onun işlədiyi yer üzrə müdiriyyətə verilir. Ünvan sahibinin əvəzinə məhkəmə 
sənədlərini qəbul etmiş şəxs qəbzdə və ya sənədin kötüyündə öz soyadını, adını, atasının adını, 
ünvan sahibinə münasibətini və ya tutduğu vəzifəni göstərməli və imkan olan kimi məhkəmə 
sənədlərini ünvan sahibinə verməlidir. 
135.4.  Məhkəmə  sənədlərinin  çatdırılması  vəzifəsi üzərinə  düşən  rabitə  orqanları,  yaxud 
məhkəmə  sənədlərinin  çatdırılması  tapşırılmış  şəxslər  bunu  məhkəmə  sənədlərini  aldıqları 
tarixdən  sonra  gələn  gündən  gec  olmayaraq  yerinə  yetirməli  və  məhkəmə  sənədlərinin 
çatdırılması barədə bir gün müddətində məhkəməyə xəbər verməlidirlər. 
135.5.  Bu  Məcəllənin  135.2‐ci  və  135.3‐cü  maddələrində  nəzərdə  tutulmuş  hallarda 
məhkəmə sənədi rəsmi qaydada verilmiş hesab edilir. 

---